Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888-1944)

—της Ελένης Κεχαγιόγλου—

 «Λοιπόν, η ζωή του Λαπαθιώτη, όσο κ’ η Ποίησή του, όσο και το μοιραίο σημείο που κ’ οι δυο σταμάτησαν […] στάθηκαν […] κατά το πιο μεγάλο τους μέρος, ένα έργο Τέχνης» σημειώνει ο προσωπικός του φίλος Τέλλος Άγρας, στο τεύχος 398 του περιοδικού Νέα Εστία το οποίο, παρότι ως ημερομηνία έχει την Πρωτοχρονιά του 1944 —αρχή του τελευταίου έτους της Κατοχής—, τυπώνεται μετά την αυτοκτονία του Λαπαθιώτη (που έγινε νύχτα της 7ης προς την 8η Ιανουαρίου). Έτσι, στο περιοδικό δημοσιεύονται νεκρολογίες για τον αυτόχειρα που υπογράφουν (εκτός από τον Άγρα) οι, επίσης φίλοι του, Κλέων Παράσχος και Τάκης Παπατσώνης, ενώ ο Πέτρος Χάρης αναφέρεται στο χρέος να διασωθεί το αρχείο του ποιητή, όπως ο ίδιος με επιστολή του ήδη από το 1942 του ζητούσε. Ο μόνος από τους κοντινούς του ανθρώπους που λείπει από εκείνο το αφιέρωμα της Νέας Εστίας, που αποτελεί ντοκουμέντο, καθώς συμπεριλαμβάνει κείμενα εν θερμώ γραμμένα για τον ποιητή που επέλεξε (αν και όχι απροσδόκητα) την έξοδο από τη ζωή, είναι ο ποιητής Μήτσος Παπανικολάου. Κι αυτό, διότι ο Παπανικολάου είχε πεθάνει από ισχυρή δόση ναρκωτικών (πάθος που μοιραζόταν με τον Λαπαθιώτη) ήδη από τον Οκτώβριο του 1943.

Ο Λαπαθιώτης, πάντως, το 1909, την εποχή της ακμής του, «την εποχή (1909-1917 το πολύ)» που «κυριάρχησε σαν μετέωρο αλησμόνητο αλλά σύντομο η μοναδική μορφή του» [1], έγραφε σε άρθρο του με τον εύγλωττο υπότιτλο «L’ Art pour l’ Art»: [2] «Η Τέχνη όπως και κάθε τι Ωραίον δεν έχει σκοπόν απώτερον ειμή αυτήν ταύτην την ύπαρξίν της». Το προγραμματικό αυτό κείμενό του μας δίνει μάλλον ένα κλειδί ερμηνείας για το έργο του αλλά και για τον τρόπο ζωής του. Τέχνη είναι το Ωραίον για τον Λαπαθιώτη και ο ίδιος υπήρξε θρυλική μορφή —σύμφωνα με τον Κώστα Στεργιόπουλο [3]— που κυκλοφορούσε από στόμα σε στόμα στην Αθήνα, ήδη πριν από την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων (κατά τους οποίους —αυτός, ο γιος του στρατηγού— απέφυγε να καταταγεί στον στρατό, δηλώνοντας ψευδή ημερομηνία γέννησης, το 1895, αντί το 1888, γεγονός που δημιούργησε σύγχυση στους μελετητές· αυτό, τουλάχιστον, ισχυρίζεται ο αξιωματικός ε.α. Τάσος Ι. Μουμτζής, «προπαιδευτής» του Λαπαθιώτη στον 8ο Λόχο του 1ου Πεζικού Συντάγματος,όπου το 1914 παρουσιάστηκε σαν κληρωτός, γεννηθείς το 1895 — τη μαρτυρία Μουμτζή υιοθετεί ο Τάσος Κόρφης: βλ. Λέξη, Μάρτης-Απρίλης 1984, τχ. 33). Το κάλλος και η καλαισθησία του, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι είχε τη βαθιά μόρφωση που άρμοζε στην οικογένειά του, γνώριζε άριστα αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, είχε κάνει επί χρόνια μαθήματα πιάνου και ζωγραφικής (πάντα όλο και κάτι σκίτσαρε στα χαρτιά του), ήταν πτυχιούχος της Νομικής (χωρίς ποτέ να ασκήσει το επάγγελμα), έγραφε σε πολλά έντυπα αλλά δεν συναναστρεφόταν το συνάφι — όλα αυτά αρκούσαν για να δώσουν στο όνομά του μυθική διάσταση.

Η συνέχεια στο dimartblog