Η γνωριμία μου με τον Κάρολο Παπούλια έγινε με κάπως παράδοξο τρόπο. Τον Ιανουάριο του 1998 ανέλαβα Γενικός Γραμματέας (περιφερειάρχης) της Ηπείρου και τον ίδιο μήνα παρουσιάστηκε στην Αθήνα το βιβλίο μου. “ Η Ελλάδα στην Μεταδιπολική Εποχή”.

Ο Παπούλιας, τον είχα φυσικά προσκαλέσει, ήρθε στην παρουσίαση, κάπως αργοπορημένα, και έφυγε αμέσως με το τέλος κι έτσι δεν χαιρετιστήκαμε καν. Το γεγονός αυτό μου έβαλε ψύλλους στ αυτιά. Το βιβλίο διατύπωνε διαφορετικές από τις, γνώριμες σ εμένα, απόψεις Παπούλια για την προοπτική της χώρας και για το νέο διεθνές πλαίσιο. Υπέθεσα ότι ήρθε άκουσε και απήλθε θυμωμένος για τις ίσως θρασείς γι αυτόν απόψεις μου. Ιδιαίτερα για το Κυπριακό.

Την επόμενη ακριβώς εβδομάδα ήρθε το Σαββατοκύριακο στα Γιάννενα μου τηλεφώνησε εγκάρδια και έτσι πρόκυψε η πρώτη μας συνάντηση. Ήταν για μένα μεγάλη έκπληξη ο τρόπος που με αντιμετώπισε από την πρώτη μέρα. Με ευγένεια, με απλότητα και ταυτόχρονα με θεσμικό σεβασμό. Και έκτοτε ξεκίνησε μια γόνιμη πολύ συνεργασία τα διόμισυ χρόνια που έμεινα στη Ήπειρο, πρώτα για τα ζητήματα της περιοχής του. Επισκεφτήκαμε μαζί το χωριό καταγωγής του και βέβαια το νησί των Ιωαννίνων. Είχε μεγάλο ενδιαφέρον για την ενίσχυση των μικρών και απομονωμένων ορεινών Κοινοτήτων που άντεχαν ακόμη.

Παράλληλα αρχίσαμε εξαιρετικές συζητήσεις για την πολιτική, τα ιστορικά και στρατηγικά, τα διεθνή, ευρωπαϊκά και εθνικά ζητήματα. Θεωρούσα βέβαια και εξακολουθώ ότι ήταν δικό του έργο το άνοιγμα των σχέσεων με την Αλβανία, καθώς και γενικότερα με τις Βαλκανικές χώρες και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις (συμφωνία Παπούλια –Γκιλμάζ) που αντανακλούσε το πρακτικό και ευρύ πνεύμα που τον χαρακτήριζε.

Το ουσιαστικό που θέλω να τονίσω εδώ είναι ότι το επίπεδο των συζητήσεων ήταν εξαιρετικό. Χωρίς να κρύβουμε τις διαφωνίες μας ιδιαίτερα για τα εθνικά θέματα που και τότε ήταν σε έξαρση. Και χωρίς ποτέ ο ίδιος να βάζει στο τραπέζι των επιχειρημάτων του το γεγονός ότι διατέλεσε τόσα χρόνια υπουργός Εξωτερικών και γνώριζε πρόσωπα και πράγματα, δίπλα μάλιστα στον Ανδρέα Παπανδρέου του οποίου ήταν θαυμαστής και στενός του φίλος και για τον οποίο εγώ ήδη, στο βιβλίο, εξέφραζα αμφιβολίες.

Πέρα από τον πλούτο των γνώσεών του που τόσο με βοήθησαν για μένα ήταν ο καλύτερος δάσκαλος στο πως να συζητάει κανείς, και να επωφελείται αμοιβαία, όταν εκφράζονται διαφορετικές απόψεις.

Οι συζητήσεις μας συνοδεύονταν με το καλύτερο τσίπουρο της Ηπείρου και τους εξαιρετικούς παραδοσιακούς μεζέδες της σε απλά και λιτά αντίστοιχα ταβερνάκια των χωριών, του νησιού του, και της πόλης των Ιωαννίνων, που φυσικά αυτός γνώριζε. Το κλίμα που επικρατούσε σ αυτές τις συναντήσεις και γενικότερα στο δημόσιο χώρο μπορεί να χαρακτηριστεί ως συνύφανση ευγένειας και λαϊκότητας αλλά και χιούμορ.

Ο Κάρολος Παπούλιας με βοήθησε να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου, να διευρύνω τους ορίζοντες μου. Για μένα ήταν ένας δάσκαλος στην άσκηση δημοσίων λειτουργημάτων.

Μετά την αποχώρησή μου από την Ήπειρο αυτός συνέχισε να είναι βουλευτής κι εγώ πήγα στο υπουργείο ανάπτυξης ως Γ.Γ. του Υπουργείου με ιδιαίτερη ευθύνη την Ενέργεια. Ο Παπούλιας μας πρότεινε να προσπαθήσουμε μαζί με τον υπουργό τότε, τον Νίκο Χριστοδουλάκη, να υλοποιήσουμε την ιδέα του καβαλιώτη φίλου του Νίκου Γρηγοριάδη για την δημιουργία αγωγού πετρελαίου από το Μπουργάς στην Αλεξανδρούπολη σε ένα τριμερές σχέδιο συνεργασίας Ρωσίας , Βουλγαρίας , Ελλάδας. Η προσπάθειά μας, το 2001 επί Πούτιν, απέτυχε. Το γιατί απέτυχε μπορεί ο καθένας να υποθέσει από την εξέλιξη των Ρωσο-τουρκικών σχέσεων…. Η όλη υπόθεση έκλεισε μετά μια πανηγυρική συμφωνία με τον Πούτιν επί κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή. Άσχετα βέβαια από τα περιβαλλοντικά προβλήματα που θα δημιουργούνταν και τώρα απόκτησαν πιο επείγοντα χαρακτήρα.

Έκτοτε από το 2003 και μετά, έλειπα για μεγάλα διαστήματα από την Αθήνα και έτσι περιορίστηκαν και εξέλιπαν τελικά οι επαφές μας.

Για την Ιστορία.

Όταν ανακοινώθηκε η πρόταση από τον Κώστα Καραμανλή για την επιλογή του ως πρόεδρο της Δημοκρατίας ανάρτησα στο site της Μεταρρύθμισης ένα άρθρο που συσχέτιζε την πρόταση Καραμανλή με τις σχέσεις Καραμανλή (ⁱΜολυβιάτη),Παπούλια, Τάσου Παπαδόπουλου και με τις ήδη αρνητικές εξελίξεις στο σχέδιο Ανάν…

Θεωρούσα όλη την περίοδο εκείνη, ότι μια συμφωνία στο πλαίσιο του σχεδίου Ανάν θα έδινε θετική διέξοδο στο Κυπριακό και θα επεξέτεινε τη ζώνη της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο τροποποιώντας τις εξελίξεις και στην Τουρκία ενός “άλλου” Ερτογάν. Κατά την γνώμη μου το σχέδιο εκείνο, το οποίο η ελληνική πλευρά το προκάλεσε, μπορούσε να υλοποιηθεί σε συνθήκες που εμφανίζονται κάθε πενήντα χρόνια… Με την έννοια της συγκέντρωσης τόσων πολλών θετικών προϋποθέσεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν στην καλλίτερη περίοδό της , οι Τουρκοκύπριοι είχαν δημιουργήσει κίνημα σύγκλισης, ο Ερτογάν βρισκόταν στην αρχική Ευρωπαϊκή φάση του, οι σχέσεις Ελλάδας Κύπρου σε επίπεδο ηγεσίας ήταν εξαιρετικές και υπήρχε κλίμα και χρόνος να βελτιωθούν στην πράξη οι πιθανές ατέλειες της συμφωνίας . Ήταν δηλαδή η “χαμένη ευκαιρία” στην μακρά πορεία του Κυπριακού. Και η σημερινή του εικόνα είναι σίγουρα χειρότερη και ο αδύνατος κρίκος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις¹.

Πιστεύω πως το ζήτημα αυτό αξίζει ιστορικής έρευνας για την αλήθεια και μόνο. Οι θαυμάσιοι ιστορικοί μας έχουν πεδίο έρευνας ώστε να ρίξουν φως σε ένα κομβικό γεγονός (πιο σημαντικό από το μέγεθός του) για τις εξελίξεις στη χώρα μας και την Κύπρο αλλά ακόμα και για την Τουρκία, την Ανατολική Μεσόγειο, την Ευρώπη και γενικότερα.

******

Ο Κάρολος Παπούλιας ως πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε μια εξαιρετική παρουσία σε συνέχεια της επίσης εξαιρετικής προεδρίας του Κωστή Στεφανόπουλου. Ο Παπούλιας ήταν ένας κοσμοπολίτης του καιρού του, μέτοχος σημαντικής ευρωπαϊκής εμπειρίας και παρακολουθούσε την καλλίτερη σοσιαλδημοκρατική παράδοση της εποχής του.

Τονίστηκε και σωστά η στάση του στις ασχημίες στην παρέλαση της Θεσσαλονίκης τα δύσκολα χρόνια των “αγανακτισμένων” και των υποστηρικτών τους για την οποία δεν έχουμε παρά να εξάρουμε το δημοκρατικό θάρρος του ανδρός.

Ο Κάρολος Παπούλιας ήταν ένας γνήσιος ευπατρίδης.