«Μισαλλόδοξος φιλελευθερισμός» και ελευθερία του λόγου

Γιώργος Σιακαντάρης 16 Μαϊ 2017

Η δικαστική οδός δεν είναι τρόπος για να αντιμετωπιστούν οι στοχαστές του μίσους. Δόξα τω θεό στις δημοκρατίες υπάρχει ακόμη το όπλο της κριτικής. Και όχι μόνο υπάρχει, αλλά όπως έδειξε και η νίκη Μακρόν, αρκεί αυτό για να ηττηθούν «στοχαστές του μίσους». σαν τον Ουελμπέκ, τον Μπουαλέμ Σανσάλ και μερικούς τέτοιους δικούς μας. Οι υπόλοιποι μπορούμε να αρκεστούμε στον Ολιβιέ Ρουά, στον Καρίμ Αμελάλ και στον Ρασιντ Μπενζίν.

Η δημοκρατία δεν δικάζει τον λόγο. Αλλά κάθε δημοκρατία που σέβεται τον εαυτό της οφείλει να έχει νόμους κατά όλων όσοι με τον λόγο τους προτρέπουν σε πράξεις βίας. Ο αντιρατσιστικός νόμος θα πρέπει να ποινικοποιεί μόνο τις πράξεις βίας ή τις προτροπές για πράξεις βίας, τίποτα άλλο. Βεβαίως κανείς Βολταίρος – όπως θεωρεί ο Νίκος Δήμου την Σώτη Τριανταφύλλου – δεν θα συμβουλευόταν την Wikipedia για να μιλήσει για το Ισλάμ, όπως πάλι υπονόησε ο Μιχάλης Μητσός σε άρθρο του στα Νέα (08-05-2017).

Δεν ήμουν ποτέ και δεν είμαι και τώρα από αυτούς που πιστεύουν ότι τα κείμενα της συγγραφέως είναι «παντοτινά φιλελεύθερα διαμάντια». Το αντίθετο, είναι κείμενα που υποτιμούν τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα και διαστρέφουν τον Φιλελευθερισμό.Δεν είναι φιλελεύθερα κείμενα. Αλλά δεν στεναχωριέμαι τόσο με τα γραφόμενά της, όσο με το ότι ακόμη και καλοπροαίρετοι άνθρωποι τα ταυτίζουν με τον φιλελευθερισμό. Η κριτική στα στεγανά που βάζει στην επικοινωνία μεταξύ των πολιτισμών η πολυπολιτισμικότητα, δεν είναι από μόνη της φιλελευθερισμός. Πολύ περισσότεροόταν αυτή «αποπνέει βαθύτατο συντηρητισμό, μισαλλοδοξία, ελιτισμό, αντιδημοκρατικότητα»,όπως έγραψε ο Δημήτρης Ψυχογιός στα Νέα (09-05-2017).

Κάθε φιλελεύθερος γνωρίζει – πολύ καλά- ότι ο κάθε άνθρωπος κρίνεται με βάση την αυτονομία της ατομικότητάς του και όχι την όποια πίστη ή «ταυτότητα». Ακόμη και ο τζιχαντιστής, ακόμη και ο χρυσαυγίτης κρίνονται και καταδικάζονται για τις εγκληματικές τους πράξεις ή για εκείνες τις ιδέες που προτρέπουν σε βία, όπως είπε πολύ σοφά στη δίκη της Χρυσής Αυγής ο καθηγητής κ. Αλεβιζάτος. Μόνο γι’ αυτό. Αν αυτό ισχύει για τον φιλελεύθερο, ισχύει γιατί ο Φιλελευθερισμός με κεφαλαίο Φ και όχι ο «μισαλλόδοξος φιλελευθερισμός», εκφέρει απόψεις που δεν προσβάλλουν την πίστη ή ακόμη και τη θρησκοληψία κανενός ατομικά. Ο φιλελευθερισμός καταδικάζει τις θρησκοληψίες όχι τους θρησκόληπτους, καταδικάζει την αμάθεια και την άγνοια όχι τους αμαθείς, καταδικάζει την φτώχεια όχι τους φτωχούς.

Ο φιλελεύθερος δεν απαγορεύει στον «Γέρο Παστίτσιο» να γελοιοποιεί τον μοναχό Παϊσιο, αλλά θεωρεί κάτι τέτοιο γελοίο. Είμαι όμως σίγουρος ότι σε πολλούς απ’ αυτούς που ενθουσιάστηκαν με το γελοίο σκίτσο του Παστίτσιου, δεν θα τους άρεσε καθόλου να κάνουν κάτι αντίστοιχο στον Καντ, για παράδειγμα, κάποιοι «οπαδοί» του μητροπολίτη Πειραιώς. Πυρήνας του φιλελεύθερου ανθρώπου είναι η πίστη στην αρχή που δηλοί ότι όλοι πιστοί ή άπιστοι, έξυπνοι ή ανόητοι, μετριοπαθείς ή ριζοσπάστες κρίνονται ως αυτόνομα άτομα και όχι ως φορείς κάποιας ταυτότητας. Και αυτό φυσικά σημαίνει πρωτίστως σεβασμό  στην ατομικότητα όλων και δικαίωμα κριτικής όλων έναντι όλων.

Και με τους τζιχαντιστές τι γίνεται; Η κλασική ερώτηση. Ναι αλλά εσείς καταπιέζετε τους μαύρους απαντούσε το ρωσόπουλο στο αμερικανόπουλο που υποστήριζε ότι στη Σοβιετική Ένωση δεν έχουν σοκολάτες. Στους τζιχαντιστές και σ’ όλους όσοι σκορπούν ή  σχεδιάζουν να σκορπίσουν τον θάνατο, στις δημοκρατίες απαντά ο νόμος και όχι οι στοχαστές του μίσους.

Όπως ορθότατα υποστήριξε ο Δημήτρης Ψυχογιός στο προαναφερθέν άρθρο του,δεν «ψάχνουμε για δικαιολογίες» στο λόγο που εκφέρεται και γράφεται για παράδειγμα από συγγραφείς και αρθρογράφους όπως η Σώτη Τριανταφύλλου και ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, ο οποίος με την αρθρογραφία του «αναθερμαίνει τα εμφύλια μίση», επειδή είναι δημοφιλείς και αντισυριζαίοι – ρηχότατοι ως προς το δεύτερο θα πρόσθετα. Απλά στο λόγο του μίσους αντιπαραβάλλουμε τον καθαρό λόγο και όχι τα δικαστήρια.

Η «δημοφιλής συγγραφέας» όντως δεν ζήτησε να πάρει ο καθένας από εμάς ένα γιαταγάνι και να πάει να σκοτώσει κάθε μουσουλμάνο που είναι και ισλαμιστής, όπως υποτίθεται υποστήριζε ο Μάρκο Πόλο – σε καφενειακού επιπέδου παραπομπές – ότι κάνουν όλοι οι μουσουλμάνοι. Επομένως υπερασπίζομαι και υπερασπιζόμαστε την ελευθερία του λόγου της «δημοφιλούς συγγραφέως», έστω και αν αυτός δεν είναι κριτικός αλλά μισαλλόδοξος. Αλλά ταυτοχρόνως αναδεικνύουμε πόσο μισαλλόδοξος είναι αυτός. Αυτό αρκεί.