Μετά τη σημαντική οπισθοδρόμηση στην προσπάθεια ανάκαμψης, που προκάλεσε η (σχεδόν) τρίμηνη προεκλογική περίοδος, η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με την αδυναμία της να προχωρήσει προς μια κατεύθυνση που θα εμπνέει ασφάλεια και ελπίδα – και βρίσκεται, ακόμα μία φορά, στην κόψη του ξυραφιού.

.

Όλο και περισσότερες προοδευτικές φωνές από νυν και πρώην ηγεσίες του δυτικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των Γερμανών και Γάλλων σοσιαλδημοκρατών και σοσιαλιστών, αλλά και του Μπαράκ Ομπάμα, υπογραμμίζουν ότι το πρόβλημα της ευρωπαϊκής κρίσης δεν θα λυθεί με την υπερβολική πίεση στην Ελλάδα – και ότι οι “συστημικές” αδυναμίες δεν θα υπερπηδηθούν, παρά μόνο με συλλογική τολμηρή ευρωπαϊκή δράση.

.

Από την άλλη, οι περισσότερες (συντηρητικές) ηγεσίες και πλειοψηφίες των (ΑΑΑ) βορείων ευρωπαϊκών χωρών, αντιμετωπίζουν με τρομερή καχυποψία τις ελληνικές υποσχέσεις και επιμένουν στο πόσο απαραίτητο είναι “να τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας”, ακριβώς επειδή έχουν απογοητευτική εμπειρία μέχρι τώρα. Πίσω από το προφανές, την εύλογη απροθυμία τους να παράσχουν ένα νέο πακέτο δανεισμού στη χώρα μας, υποψιάζεται κανείς ότι υπάρχει κι ένας λόγος ακόμα, που δεν είναι ακριβώς ο παραδειγματισμός προς άλλα κράτη-μέλη: Διαισθάνονται και διαπιστώνουν με κάθε ευκαιρία ότι το μήνυμα για σοβαρή αλλαγή πορείας, δεν έχει περάσει στην κοινωνία μας -και για να περάσει, θα χρειαστούν ακόμα πολλά χρόνια κρίσης, ίσως ως το τέλος της δεκαετίας.

.

Δεν είναι μόνο η δημοσιονομική προσαρμογή (και η επιστροφή σε πλεονασματικούς προϋπολογισμούς) που τους αφορά, αλλά η ανησυχία ότι “πετούν τα λεφτά τους” κι ότι μόλις πάρουμε ανάσα, θα επιστρέψουμε με άνεση στην παλιά καλή διεφθαρμένη κρατική μας ανυπαρξία, οδηγώντας τους εαυτούς μας και την ευρωζώνη σε ακόμα χειρότερη κρίση αξιοπιστίας. Και πέρα από συγκεκριμένα συμφέροντα (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που ωφελούνται από την επιστροφή στη δραχμή), πιστεύουν ότι πρέπει να μας “φτωχύνουν”, όχι μόνο “για να γίνουμε ανταγωνιστικοί”, αλλά γιατί έτσι θα δώσουν οριστικά τέλος στην κακομαθημένη “φούσκα” του μεταπολιτευτικού μας κράτους, που αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για μια γενικευμένη αποσταθεροποίηση του ευρώ. H επίσημη Γερμανία, βεβαίως, δείχνει να γίνεται πιο ελαστική το τελευταίο διάστημα, φοβούμενη την απομόνωση.

.

.

Απέναντι σε αυτές τις φωνές, ο πολιτικός κόσμος και μερίδα της κοινωνίας (που αφήνεται από τους υπόλοιπους να δίνει το συλλογικό τόνο), αντιδρούν με τον χειρότερο δυνατό τρόπο: Αντί να εκμεταλλευτούμε τις πρώτες και να αντιμετωπίσουμε (με πράξεις) τις δεύτερες, πράττουμε πολλές φορές το εντελώς αντίθετο από αυτό που πρέπει. Κι έχοντας να αντιμετωπίσουμε μια “συνταγή” που οδηγεί, λόγω ύφεσης, σε ολοένα και μεγαλύτερη λιτότητα, κάνουμε το παν για να αποφύγουμε αυτό που θα μπορούσε να μας βγάλει από τον φαύλο κύκλο: Τις ρήξεις και τις σε βάθος μεταρρυθμίσεις.

.

Παίζοντας διαρκώς την κολοκυθιά και εξακολουθώντας να κινούνται στα όρια της πλήρους αναξιοπιστίας, οι περισσότερες πολιτικές ηγεσίες (υπό την πίεση κοινωνικών ομάδων και πελατειακών σχέσεων – ακόμα!), αφού υιοθέτησαν μια απαράδεκτη προεκλογική ρητορική υποσχέσεων, που ποίκιλε από την πλήρη κατάργηση ως την “επαναδιαπραγμάτευση” του μνημονίου, τώρα αντιμετωπίζουν τη σκληρή πραγματικότητα -και με χαρακτηριστική ευκολία, ανερυθρίαστα, ξεχνούν τις υποσχέσεις (ώσπου να τις επανενεργοποιήσουν στις επόμενες εκλογές). Όσοι δε ποντάρουν σταθερά στην αντιμνημονιακή ρητορική, εκμεταλλεύονται την αδυναμία για ειλικρινή πολιτικό λόγο, εκτοξεύοντας πομφόλυγες για “τοκογλύφους” και “υπάκουους υπηρέτες τους” (κάτι που θα ήταν δέκα φορές περισσότερο οι ίδιοι, με τον λαϊκισμό τους).

.

Είναι δύσκολο να αποφανθεί κανείς για το αν η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα, ωστόσο η συμπεριφορά κοινωνικών ομάδων και των συνδικαλιστικών τους ηγεσιών, που κινούνται στο επίπεδο του κοινωνικού αυτοματισμού του “γιατί αυτός και όχι εγώ”, ή, “βρείτε τα από τους φοροφυγάδες, τους πλούσιους ή και όλους τους άλλους” (σπάνια όμως αποδεχόμενοι όποια μεταρρύθμιση κινείται προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης), είναι βέβαιο ότι βαθαίνει τον φαύλο κύκλο των ευθυνών μεταξύ πολιτών και εκπροσώπων τους. Ως απάντηση στη μείωση των εισοδημάτων, τμήματα της κοινωνίας, όπως οι καταστηματάρχες εστίασης ή οι ελεύθεροι επαγγελματίες (για τους οποίους εκτιμήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου, μετά από αντιπαραβολή δανείων και δηλώσεων, ότι τους αναλογούν 28 δις(!) αδήλωτης φορολογικής ύλης μόνο για το 2009), μοιάζουν να έχουν επιδοθεί στο σπορ της απόλυτης φοροδιαφυγής: Το καλοκαίρι, στα τουριστικά θέρετρα, η πλήρης απουσία αποδείξεων άγγιζε τα όρια της πλήρους αποθράσυνσης. Η “εξέγερση” μέρους της Υδραίικης κοινωνίας, με τα γνωστά επεισόδια που έκαναν δυσφημιστικά τον γύρο του κόσμου, ήρθαν να επιβεβαιώσουν την επιμονή σε μια παράδοση “αρβανίτικου” πείσματος, δείγματα του οποίου έχουμε ξαναδεί -και το οποίο υποδαυλίζεται συστηματικά και κουτοπόνηρα, ακόμα και από δυνάμεις που θέλουν να λέγονται αριστερές.

.

Αποτέλεσμα της προσπάθειας αποφυγής των ευθυνών από πολιτικούς και πολίτες, είναι βεβαίως η καταφυγή στα μέτρα οριζόντιων περικοπών, τα πιο άδικα που υπάρχουν -και αυτά που πλήττουν τους πιο αδύναμους. Δεν θα είναι τα τελευταία, όσο δεν αλλάζουμε πορεία, βαθαίνοντας την ύφεση -ακόμα κι αν κάποιοι επιμένουν να το υπόσχονται.

.

Το παγκόσμιο περιβάλλον είναι αδήριτο, το ίδιο και οι ερωτήσεις των διεθνών ΜΜΕ: Αν ο πρωθυπουργός αυτής της χώρας προσπαθεί να ξεπεράσει με ένα “ουδείς αναμάρτητος”, την ερώτηση για τις προσωπικές του ευθύνες, στη συστηματική “αντιμνημονιακή” ρητορική, που υπέσκαψε την πορεία της χώρας, τότε δεν έχουμε καταλάβει τα βασικά.

.

Δεν καλούμαστε να συμφωνήσουμε με το μνημόνιο. Καλούμαστε να υλοποιήσουμε, κατά κύριο λόγο, τις μεταρρυθμιστικές του επιταγές και να μην το χρησιμοποιούμε ως πρόσχημα που χαϊδεύει τα αυτιά, για να αποφύγουμε όσα επιτέλους πρέπει να κάνουμε, έτσι ώστε να ανήκουμε στον ευρωπαϊκό και όχι στον τρίτο κόσμο: Να προωθήσουμε με ταχείς ρυθμούς την εξυγίανση της πολιτικής και της δημόσιας ζωής, το “συμμάζεμα” και τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα, την καταπολέμηση της διαφθοράς και την απονομή της δικαιοσύνης, την αξιοκρατία και την αξιολόγηση. Και να αλλάξουμε το οικονομικό μας μοντέλο, από κρατικά ελεγχόμενο και καταναλωτικό (με δανεικά), σε παραγωγικό και εξαγωγικό.

.

Η στελέχωση του δημοσίου τομέα (την ώρα που η συγκυβέρνηση προσφέρει τη δυνατότητα για αξιοκρατική επιλογή και όχι “μοίρασμα ιματίων”), η εξυπηρέτηση πολιτικών φίλων (δημάρχων και μη), η διαμάχη ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ πάνω στα ερείπια του βαθέως λαϊκισμού, ο πρωταγωνιστικός ρόλος της ΔΗΜΑΡ (με την απόλυτη σύμπνοια υπουργού και υφυπουργού) στην οπισθοδρόμηση της μεταρρύθμισης στα ΑΕΙ, οι (κρυφές και φανερές) ενδοκυβερνητικές επιθέσεις στον επικεφαλής της οικονομίας Γιάννη Στουρνάρα, οι απειλούμενες κινητοποιήσεις από κάθε είδους επαγγελματικές τάξεις που αρνούνται τον εκσυγχρονισμό και κυρίως η χαρακτηριστική καθυστέρηση σε κάθε είδους βήματα προς τα εμπρός, λες και η Ελλάδα έχει την πολυτέλεια να μην κινδυνεύει από “στραβοπάτημα”, δείχνουν ότι το μήνυμα δεν έχει ληφθεί ακόμα. Και ότι η κρίση εξακολουθεί να μη γίνεται αντιληπτή ως ευκαιρία, για τεθούν όλα σε νέες βάσεις. Εις όφελος, φυσικά, των άκρων…

.

O Προκόπης Δούκας είναι δημοσιογράφος και blogger. Το κείμενο αυτό είναι αναδημοσίευση από το www.prokopisdoukas.blogspot.com.