Οι πρόσφατες εκλογές των Τουρκοκυπρίων επιβεβαίωσαν ότι η πολιτική λειτουργεί σαν εκκρεμές. Η παλινδρόμησή τους σε λογικές περιχαράκωσης και άρνησης της συνύπαρξης αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός. Η έκρηξη του 2004, όπως αποτυπώθηκε με τα συλλαλητήρια για την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την επίλυση του Κυπριακού, καθώς και η θετική ψήφος τους στο σχέδιο Ανάν, μοιάζει με μακρινό παρελθόν. Οι μεταβολές που επισυνέβησαν είναι ουσιαστικές. Έπειτα από δεκατρία χρόνια διαμορφώνεται ένα εντελώς διαφορετικό κλίμα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Φαίνεται πλέον καθαρά ότι εξασθένισε σε σημαντικό βαθμό η προσδοκία για την επανένωση.
Το ναυάγιο του Κραν Μοντανά έπαιξε καταλυτικό ρόλο. Στην πλειονότητα των πολιτών έχουν κερδίσει έδαφος οι απόψεις των απορριπτικών. Η άνοδος της Δεξιάς και Ακροδεξιάς, σε συνδυασμό με τη δραστική υποχώρηση της Αριστεράς, το αποδεικνύουν. Ολοένα και περισσότερο διευρύνεται το ρεύμα εκείνων που θεωρούν πως η μόνη εφικτή λύση είναι η επικύρωση της απόσχισης. Οι θιασώτες των δύο αυτόνομων κρατών ασκούν πια σημαντική επιρροή σε μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης.
Οι εξελίξεις στα κατεχόμενα ήταν αναμενόμενες. Δεν ενέσκηψαν ως κεραυνός εν αιθρία. Οφείλονται στα συγκεκριμένα και υπαρκτά προβλήματα, οικονομικά και κοινωνικά, που αντιμετωπίζουν οι Τουρκοκύπριοι. Αποτυπώνουν όμως και τις γενικότερες αλλαγές που έχουν επέλθει μετά τις ατελέσφορες προσπάθειες πολλών χρόνων για την επίλυση του Κυπριακού. Παράλληλα, δεν συντελούνται ανεξάρτητα και από τις διεργασίες στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Η αλληλεπίδραση είναι αδιαμφισβήτητη. Στην πραγματικότητα τα όσα συμβαίνουν στις δύο κοινότητες υπόκεινται στην αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων. Εξ ου και διαπιστώνουμε ότι οι υποστηρικτές των δύο ανεξάρτητων κρατών ενισχύουν την απήχησή τους και στους Ελληνοκυπρίους.
Τα νέα δεδομένα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, αναμφίβολα δυσκολεύουν τους χειρισμούς του Μουσταφά Ακιντζί στην περίπτωση ανάληψης πρωτοβουλίας για το Κυπριακό. Το προεδρικό μοντέλο του παράσχει αυτονομία κινήσεων. Πάντως, δεν μπορεί να παραγνωρίσει την αλλαγή του πολιτικού κλίματος. Άλλωστε, οι οποιεσδήποτε συνομιλίες προϋποθέτουν ευνοϊκό περιβάλλον. Οι συμφωνίες κορυφής για να προχωρήσουν απαιτούν τη συναίνεση της βάσης. Η μεταστροφή της δεν είναι ακατόρθωτη, αλλά σίγουρα δεν είναι εύκολη. Το πλεονέκτημα του Τουρκοκύπριου ηγέτη είναι ότι ακόμη και τώρα διατηρεί υψηλή δημοφιλία. Ταυτόχρονα, εντός της κοινότητάς του θεωρείται εγγυητής της λύσης.
Ωστόσο, το μήνυμα των Τουρκοκυπρίων είναι καθαρό και ηχηρό. Οι Ελληνοκύπριοι, ευρισκόμενοι σε προεκλογικό πυρετό, μάλλον δεν του απέδωσαν τη σημασία που έχει. Παραβλέπουν πως η φορά των πραγμάτων δεν εξαρτάται μόνο από τις δικές τους στοχεύσεις. Ότι ερήμην τους ενδέχεται να αλλάξουν πολλά. Η αδράνεια και η αναβλητικότητα ενέχουν τον κίνδυνο να εμπεδωθεί η διαίρεση.
Το Κυπριακό βρίσκεται σε υποδεέστερη θέση στην προεκλογική ατζέντα. Το γεγονός δείχνει την αδυναμία των δυνάμεων της επανένωσης να το προτάξουν. Ενώ αντιθέτως ο εθνικιστικός πόλος, που αρέσκεται να αποκαλείται ενδιάμεσος χώρος, εμφανίζεται πολιτικά ισχυροποιημένος. Το χειρότερο, έχει την ικανότητα να καλλιεργεί ακόμη και ενοχικά σύνδρομα σε όλους εκείνους που διακηρύσσουν την πίστη τους στη δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία. Αποκαλυπτική είναι η σιωπή τους μετά τις τελευταίες δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου. Είτε για λόγους ψηφοθηρίας. Είτε διότι εγκλωβίζονται σε αμφισημίες και αμφιθυμίες.
Η αυταρέσκεια που επέδειξε η Κυπριακή Δημοκρατία μετά το άδοξο τέλος των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία, εξυπηρετεί κοντόφθαλμες επιδιώξεις. Η επίκληση της τουρκικής αδιαλλαξίας, αφενός συντηρεί τις όποιες αμφιβολίες και αμφιταλαντεύσεις υπάρχουν στους Ελληνοκυπρίους ως προς τη δυνατότητα της συνύπαρξης. Αφετέρου ανατροφοδοτεί τον απορριπτικό λόγο, παρέχοντάς του περαιτέρω νομιμοποίηση.
Η ομφαλοσκόπηση, οι φαντασιώσεις και οι ψυχώσεις του παρελθόντος, πολλώ μάλλον οι εκατέρωθεν εθνικισμοί, αντιστρατεύονται τη λύση του Κυπριακού. Αν όλοι οι συντελεστές του δεν απεξαρτηθούν από τις παθογένειες αυτές τότε είναι βέβαιο ότι το ρήγμα της Κύπρου θα παραμένει ενεργό στο διηνεκές.