28η Οκτωβρίου 1940

—του Γιώργου Τσακνιά—

Και στις δύο εθνικές επετείους της, η Ελλάδα γιορτάζει την αρχή και όχι το τέλος του πολέμου. Βέβαια, οι επέτειοι δύσκολα αλλάζουν, άπαξ και καθιερωθούν· ωστόσο, κάτι δείχνει αυτό για τον τρόπο με τον οποίον λειτουργεί η συλλογική μας μνήμη.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι η ηρωική άμυνα της μικρής Ελλάδας απέναντι στην άδικη επίθεση της φασιστικής Ιταλίας το 1940 είναι μια από τις φωτεινές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας της. Ωστόσο, επειδή οι επέτειοι, οι σχολικές εορτές, οι παρελάσεις και ο από καιρό αποκρυσταλλωμένος, στερεοτυπικός λόγος μάλλον υποδαυλίζουν εθνικά απωθημένα παρά διδάσκουν ιστορία, το dim/art, σταθερά φιλειρηνικό, θα γιορτάσει κι αυτό την 28η Οκτωβρίου, όχι όμως και τον πόλεμο.

Στην Ιστορία δεν υπάρχει «αν». Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μαινόταν ήδη ένα χρόνο και κάτι, περισσότερο αν μετρήσουμε και τα προεόρτιά του, και οι ειδήσεις από το μέτωπο αποτελούσαν τη βασική ύλη στα πρωτοσέλιδα των ελληνικών εφημερίδων. Η Ελλάδα δύσκολα θα μπορούσε να μείνει εκτός· κι αν δεν ήταν στις 28 Οκτωβρίου, θα ήταν στις 27 ή στις 29 ή τον άλλο μήνα. Κι αν δεν ήταν οι Ιταλοί, θα ήταν οι Βούλγαροι ή οι Γερμανοί. Ναι, δεν υπάρχει «αν» στην Ιστορία. Ούτε στις ζωές των ανθρώπων υπάρχει — αυτοί όμως δικαιούνται να αναρωτιούνται: «Τι θα είχε συμβεί αν…» ή «αν δεν…»

Τι θα γινόταν λοιπόν —ή πώς θα περνούσαν οι Αθηναίοι— την 28η Οκτωβρίου του 1940 αν η Ιταλία δεν είχε κηρύξει τον πόλεμο στην Ελλάδα τα ξημερώματα; Μια ιδέα μπορούμε να πάρουμε από τον αθηναϊκό Τύπο εκείνης της ημέρας…

Διαβάστε τη συνέχεια στο dim/art