Η ένταση των βροχοπτώσεων στο διάστημα των τελευταίων μηνών τόσο στη χώρα μας όσο και στις γειτονικές είχε ως αποτέλεσμα την υπερχείλιση ποταμών, την υποχρεωτική εκτόνωση τεχνητών λιμνών, την καταστροφή προστατευτικών αναχωμάτων και την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων σε αστικές και αγροτικές περιοχές.
Δρόμοι και κτήρια κατασκευασμένα σε παράνομα και αυθαίρετα επιχωματωμένες κοίτες χειμάρρων υπέστησαν και προκάλεσαν ζημίες σε παρακείμενες κατασκευές.
Οι ποταμοί Έβρος, Άραχθος και Στρυμόνας υπερχείλισαν προκαλώντας εκτεταμένες καταστροφές σε αγροτικές καλλιέργειες, σε ζωικό κεφάλαιο και σε αγροτικούς οικισμούς και ως να μη αρκούσαν αυτά η Βουλγαρία ανακοίνωσε ότι έχει τεθεί σε πορτοκαλί συναγερμό για νέες πλημύρες στους ποταμούς Έβρο και Στρυμόνα και επί πλέον στους Άγρα και Νέστο.
Για τις καταστροφές στις αγροτικές περιοχές και στα νησιά η κυβέρνηση, δέχεται την αναμενόμενη κριτική από τους πλημμυροπαθείς και προσφεύγει στα ταμεία της Ε.Ε. ζητώντας έκτακτη βοήθεια.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι στο διάστημα των τελευταίων μηνών οι βροχοπτώσεις στα διάφορα διαμερίσματα της χώρας αυξήθηκαν ακόμη και 50% σε σχέση με τον μέσο όρο των προηγούμενων ετών με πρόσθετο χαρακτηριστικό ότι μεγάλοι όγκοι βροχής έπεσαν σε μικρά χρονικά διαστήματα με αποτέλεσμα την ενίσχυση των πλημμυρικών φαινομένων.
Λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι την ίδια χρονική περίοδο αντίστοιχα αλλά μεγαλύτερης κλίμακας προβλήματα παρατηρούνται και στις άλλες χώρες της Ευρώπης το ερώτημα που δημιουργείται είναι αν πρόκειται για ακραία καιρικά φαινόμενα ή αν πρόκειται για μία κλιμακούμενη συστημική μεταβολή του κλίματος.
Οι πλέον πρόσφατες πληροφορίες που έχουμε στη διάθεση μας για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό στηρίζονται στα συμπεράσματα που περιέχονται στη 5η έκθεση αξιολόγησης (AR5) της διακυβερνητικής επιτροπής για την κλιματική αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC).
Σύμφωνα με την έκθεση οι ανθρωπογενείς επιδράσεις στο κλίμα είναι σαφείς και αδιαμφισβήτητες ενώ οι πρόσφατες ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι οι μεγαλύτερες στην ανθρώπινη ιστορία και προκαλούνται από τη χωρίς προηγούμενο οικονομική και πληθυσμιακή έκρηξη που παρατηρείται από την αρχή της βιομηχανικής περιόδου.
Υπολογίζεται ότι μεταξύ 1750 και 2011 οι αθροιστικές ανθρωπογενείς εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα έφθασαν τους 2040 GtCO2 και από αυτούς το 40% παρέμεινε στην ατμόσφαιρα, ενώ οι εκπομπές στη διάρκεια του 2010 έφθασαν τους 49 GtCO2 με τα ορυκτά καύσιμα να συμμετέχουν σε ποσοστό 78% στη διάρκεια της περιόδου 2000 – 2010.
Για την περίοδο 1880 – 2012 η αύξηση της συνδυασμένης μέσης τιμής της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα και στους ωκεανούς υπολογίζεται σε 0,850C, μία αύξηση που, αν και φαίνεται αμελητέα στον απλό πολίτη, είναι αρκετή για να προκαλεί τις διαπιστούμενες αλλαγές.
Σύμφωνα και πάλι με την ίδια έκθεση από το 1950 παρατηρούνται βαθμιαίες αλλαγές στην εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων που με τη σειρά τους συνδέονται με μείωση των χαμηλών θερμοκρασιών, την αύξηση των ακραίων υψηλών θερμοκρασιών και την αύξηση του αριθμού των ισχυρών βροχοπτώσεων σε περιοχές του πλανήτη, στις οποίες περιλαμβάνεται και η Ευρώπη.
Με δεδομένο ότι η θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί στη διάρκεια του αιώνα αυτού η έκθεση προειδοποιεί ότι μεταξύ άλλων θα πρέπει να αναμένεται ότι καύσωνες θα συμβαίνουν συχνότερα και με μεγαλύτερη ένταση κι ότι τα ακραία φαινόμενα βροχοπτώσεων θα είναι περισσότερο έντονα και συχνά.
Τώρα αν μία αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,850C σε σχέση με τη προβιομηχανική εποχή, προκαλεί αυτές τις καταστροφές τότε μία αντίστοιχη κατά 2,00C, που αποτελεί το στόχο της συνάντησης των χωρών του ΟΗΕ (COP 21) στα τέλη του 2015 στο Παρίσι ή ακόμη χειρότερα κατά 3,0 ή 4,00C, όπως δείχνουν τα διάφορα εναλλακτικά σενάρια, προοιωνίζουν ένα επικίνδυνο και αβέβαιο μέλλον.
Αυτό σημαίνει ότι στη χώρα μας ο αριθμός εκχείλισης των ποταμών θα αυξηθεί, οι ποσότητες νερών που θα πλημυρίζουν τις αγροτικές και αστικές περιοχές θα αυξηθούν προκαλώντας αυξανόμενες και επαναλαμβανόμενες καταστροφές.
Αν αυτή τη χρονιά καταστράφηκαν καλλιέργειες, πνίγηκαν ζώα και πλημύρισαν σπίτια, τα ίδια και χειρότερα ενδεχομένως να συμβούν και του χρόνου με σοβαρότερες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η χώρα χρειάζεται επειγόντως την σχεδίαση και εφαρμογή μίας αντίστοιχης κλίμακας πολιτική, που θα επιτρέπει σε σύντομο χρονικό διάστημα να ενισχυθούν τα υφιστάμενα αναχώματα των ποταμών, να κατασκευασθούν άλλα νέα πλέον ισχυρά, να δημιουργηθούν ασφαλείς οδοί εκτόνωσης λιμνών, να προστατευθούν υποδομές εθνικής κλίμακας όπως είναι οι εθνικοί δρόμοι, τα λιμάνια και οι σιδηροδρομικές γραμμές και βεβαίως να εκπονηθούν σχέδια προστασίας αγροτικών καλλιεργειών, ζωικού πλούτου και οικισμών.
Αν οι προβλέψεις της IPCC, όπως όλα δείχνουν, αποδειχθούν αληθείς τότε ως κοινωνία πρέπει να κατανοήσουμε τους κινδύνους που μας απειλούν και ακόμη ότι το κόστος των μέτρων έγκαιρης προσαρμογής θα αποδειχθεί ασυγκρίτως μικρότερο από το κόστος αποκατάστασης των επερχόμενων καταστροφών και κοινωνικών εντάσεων.