Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Πέμπτης – Παρασκευής (24-25/6) έχει και πάλι στο τραπέζι του το θέμα Τουρκία και την προώθηση της «θετικής» λεγόμενης «ατζέντας»( αν και μάλλον δεν θα γίνει εκτεταμένη συζήτηση) . Αυτή τη φορά πάντως θα έχει μια κάπως διαφορετική Τουρκία απ? αυτή του περασμένου Μάρτιου όταν συζήτησε για τελευταία φορά το θέμα και οπωσδήποτε του περασμένου Οκτώβριου όταν εξήγγειλε τη «θετική ατζέντα» προκειμένου να δελεάσει την Τουρκία να αλλάξει συμπεριφορά . Αλλά έχει επίσης και ένα διαφορετικό γεωπολιτικό περιβάλλον με πρώτα απ? όλα την αποκατάσταση της σχέσης με τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα μετά την επίσκεψη του Τζο Μπάιντεν στην Ευρώπη και την Ευρωατλαντική διάσκεψη κορυφής (15/4). Το Δεκέμβριο 2020 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε τονίσει την ανάγκη συντονισμού θέσεων σε ότι αφορά την Τουρκία με τις ΗΠΑ. Ο συντονισμός αυτός φαίνεται να έχει επιτευχθεί. Στο ανακοινωθέν της συνόδου ΕΕ – ΗΠΑ αναφέρεται «αποβλέπουμε σε μια αμοιβαία επωφελή σχέση συνεργασίας με μια δημοκρατική Τουρκία». Η σιβυλλική διατύπωση για «μια δημοκρατική Τουρκία» αφήνει περιθώρια ερμηνειών (όπως επεσήμανε και ο Μ. Μητσός, ΝΕΑ, 17/6). Ωστόσο, εάν κρίνουμε από την («παραγωγική») συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν, οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να βρουν ένα modus vivendi με τη σημερινή Τουρκία. Και η Ένωση από την πλευρά της να προωθήσει «με σταδιακό τρόπο» τη θετική ατζέντα (εκσυγχρονισμό τελωνειακής ένωσης, κλπ.) στοχεύοντας μεταξύ άλλων στην επιτάχυνση των αλλαγών που οφείλει να προωθήσει η Άγκυρα σε πολλά πεδία (κράτος δικαίου, σεβασμός διεθνούς δικαίου, κλπ.).
Οι Βρυξέλλες σημειώνουν με ενδιαφέρον ότι ο κύκλος της νεο-οθομανικής υπερεπέκτασης (overstretch) της Τουρκίας φαινεται να φθάνει στο τέλος του για διάφορους λόγους. Πρώτον, γιατί άλλαξαν ριζικά οι γεωπολιτικές συνθήκες με την παρουσία του Τζο Μπάιντεν στο Λευκό Οίκο. Δεύτερον, γιατί η υπερεπέκταση όχι μόνο δεν προσέφερε θεαματικά αποτελέσματα στην Τουρκία αλλά αντιθέτως δημιούργησε προβλήματα μεταξύ άλλων και στο οικονομικό πεδίο. Το τέλος της υπερεπέκτασης δεν σημαίνει όμως ότι ο Ερντογάν θα εγκαταλείψει τις στρατηγικές επιδιώξεις του για Αιγαίο, Αν. Μεσόγειο και την άμεση περιφέρειά του. Αλλά η φιλολογία σύμφωνα με την οποία ό,τι κάνει τελευταία ο Ερντογάν «συνιστά απλά και μόνο τακτική αναδίπλωση» η στρατηγική του όμως παραμένει αναλλοίωτη, είναι εκτός πραγματικότητας. Ο Ερντογάν αναδιατάσσει τη στρατηγική του και προσαρμόζει την εξωτερική πολιτική του .
Στο πλαίσιο αυτό μπορεί ο Ερντογάν να μη θέλει να παρεμβαίνουν «τρίτοι» στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας. Μια θέση κατά βάση ορθή. Οι λυσεις στα προβλήματα δεν θα προέλθουν «έξωθεν». Θα προκύψουν από τη βούληση και πράξεις των δύο χωρών. Αλλά ο Ερντογάν οφείλει να κατανοήσει ότι για την Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένας οποιοσδήποτε «τρίτος». Η Ελλάδα είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι μέρος του ευρύτερου πολιτικού συστήματός της και ως εκ τούτου η παρέμβαση της Ένωσης δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πράξη «τρίτης χώρας». Άλλωστε και για την Τουρκία η Ένωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως τυπικά «τρίτη οντότητα» κατά την έννοια που είναι για τη Ρωσία, την Κίνα ή ακόμη και για τις ΗΠΑ. Και τούτο γιατί η Τουρκία είναι συνδεδεμένο μέλος με την Ένωση και (τυπικά) υποψήφια για ένταξη χώρα. Ούτε άλλωστε η Ένωση έχει την Τουρκία στον κατάλογο των λεγόμενων «τρίτων χωρών» για τους ίδιους λόγους.
Η Ελλάδα νονιμοποιείται επομένως να εξευρωπαΐζει την εξωτερική της πολιτική και να αξιοποιεί τη σχετική διαπραγμάτευση θέτοντας θεσμικές αιρεσιμότητες,κ.λπ.
Πηγή: www.tanea.gr