Τρία χρόνια ζούμε στην «τσίτα». Μισθοί, συντάξεις, εισοδήματα γενικά, πέφτουν συνεχώς. Οι φόροι αυξάνουν, οι δουλειές εξαφανίζονται. Η ύφεση, μεγαλύτερη κάθε χρόνο, σάρωσε μία επίπλαστη μεν, αισθητή δε, ευημερία. Οι ξένοι μας θαυμάζουν για τις… θυσίες μας, αλλά μάλλον μας… δουλεύουν. Δεν μας πιστεύουν και ακόμη λιγότερο πιστεύουμε εμείς στον εαυτό μας. ΄
Με το ηθικό στα τάρταρα, εξαντλημένοι, χωρίς αναπνοή, ακούμε τώρα ότι η κούρσα δεν τέλειωσε, μένει ακόμη ένα 400άρι και… όποιος αντέξει. Τό ’χουμε ξανακούσει, αλλά αυτή τη φορά κανείς δεν πιστεύει ότι το 400άρι αυτό θα είναι το τελευταίο. Και κάτι σημαντικότερο. Δεν ξέρουμε αν στο τέλος θα μείνουμε… ψόφιοι ή αν τα πράγματα θα φτιάξουν, πόσο, για ποιους, πόσο γρήγορα και πώς.
Με άλλα λόγια, λείπουν η προοπτική και η εμπιστοσύνη για μια δίκαιη μοιρασιά κόστους και κέρδους. Να τρέξω άλλο ένα 400άρι, αλλά γιατί; Για να κάνει… πλάκα ο άλλος από την κερκίδα που δεν πλήρωσε ούτε εισιτήριο;
Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κόλαση. Ολοι είναι «στα κάγκελα» και υπόσχονται τα χειρότερα. Αστυνομικοί, δικαστές, γιατροί, δάσκαλοι, Χρυσαυγίτες, Συριζαίοι και η θεία μου η Μελπομένη, που δεν πληρώνει εφορία. Το δελτίο των οκτώ του MEGA, επί μία εβδομάδα, επαναλαμβάνει τα ίδια. Την Παρασκευή δεν άντεξα, το είχα μάθει απέξω. Τα ηρεμιστικά μου τέλειωσαν και απεργούν και οι φαρμακοποιοί. Αν τα μισά που ακούγονται στο απεργιακό μέτωπο πραγματοποιηθούν, χαθήκαμε. Η χώρα πρέπει να τηρήσει υποσχέσεις για να σωθεί, αλλά το μόνο που «υπόσχονται» συνδικαλιστές και πολιτικοί είναι να κλείσουν το μαγαζί, αν η χώρα τηρήσει όσα υποσχέθηκε. Αν έτσι θα είναι το τελευταίο 400άρι, καλύτερα να το σκάσω τώρα.
Αλλά, κυβέρνηση, κόμματα, οι ταγοί, οι ηγέτες μας, όλοι αυτοί τι κάνουν; Και αν κάτι κάνουν, γιατί δεν μας λένε σε τι να ελπίζουμε, με ποια εγγύηση και γιατί; Να μας πουν αν και γιατί υπάρχει ελπίδα. Αν, για παράδειγμα, η Ελβετία συμφωνήσει τώρα, πότε θα μπουν στα ταμεία μας τα 4 – 6 δισ. ευρώ; Αν αυτό γίνει μέσα στο 2012, θα δώσουν, αμέσως, πίσω τα κομμένα στις συντάξεις των 600 ευρώ; Θα γλιτώσει τη μείωση 10% ο ένστολος της ομάδας ΔΙΑΣ; Οσα μας χρωστάει το κράτος πότε και πώς θα αρχίσουν να επιστρέφονται; Πότε ακριβώς θα αρχίσει η είσπραξη βεβαιωμένων προστίμων και όταν αρχίσει, τα χρήματα θα πάνε σε στρατιές δημοσίων υπαλλήλων «με ψυχές» ή σε επενδύσεις για δουλειά στον φτωχοδιάβολο του ιδιωτικού τομέα που απολύθηκε χωρίς κανείς να νοιαστεί γι’ αυτόν; Αυτό θέλω να ξέρω, αν είμαι άνεργος.
Δυστυχώς, για την ανόρθωση του ηθικού μας, για την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής στην Ελλάδα και λίγης ακόμη ανοχής από τους ξένους, αρμόδιοι είναι η κυβέρνηση, η διοίκηση, το πολιτικό σύστημα και οι θεσμοί. Ολοι αυτοί πρέπει, τώρα, να συνεργαστούν ενσυνείδητα, οργανωμένα και έντιμα για τη σωτηρία της χώρας, όπως δυστυχώς «συνεργάσθηκαν», άθελά τους ίσως, για την καταστροφή της. Θεσμοί που δεν λειτούργησαν, το πολιτικό σύστημα που νοιάστηκε μόνο για την εξουσία, η διοίκηση που «βολεύτηκε» στον ρόλο καλοπληρωμένου κομπάρσου και κυβερνήσεις που ενσωμάτωσαν όλα τα αρνητικά και ελάχιστα από τα θετικά της κοινωνίας μας, όλοι αυτοί πρέπει τώρα να κάνουν την υπέρβαση. Πρέπει να χτίσουν άμεσα, τώρα, μία εικόνα αξιοπιστίας στα συντρίμμια του παρελθόντος.
Η αξιοπιστία εύκολα χάνεται και δύσκολα ανακτάται. Ο διορισμός μιας κόρης, μια ακριβή «πρυτανική» τουαλέτα, μια εξαγγελία που δεν «βγαίνει», ένα διοικητικό συμβούλιο, όπως του ΕΟΤ, με γιατρούς και δικηγόρους, φτάνουν για να θυμηθούμε τον… εαυτό μας. Δεν αρκεί ένας πρωθυπουργός που φαίνεται να «αλλάζει» ή πέντε υπουργοί σε ρόλο κασκαντέρ. Πρέπει όσοι αποτελούν το σύστημα εξουσίας, δηλαδή 100 – 200 άτομα με την ευθύνη παραγωγής και εφαρμογής πολιτικής να συνεργαστούν και να δουλέψουν, σαν να μην υπάρχει αύριο, με στόχο την αξιοπιστία που κερδίζεται μόνο από αποτελέσματα. Τότε ίσως πεισθεί και ο λαός να τρέξει το τελευταίο 400άρι. Και αν πεισθεί ο λαός, απειλές κομμάτων και συνδικαλιστών απλώς θα καταγραφούν, κάτι το οποίο, άλλωστε, είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο διατυπώνονται. Αυτή είναι, σίγουρα, μία ακόμη ιστορική στιγμή για την κοινωνία μας. Η Ιστορία θα γράψει για όλους, όπως πάντα κάνει, έστω και με καθυστέρηση.
* Ο κ. Λυκούργος Λιαρόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής Οικονομίας και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.