Τελευταία, ο καθηγητής του Yale κ. Καλύβας δημοσίευσε ανάλυση στην εφημ. Καθημερινή, για την 7χρονη στρατιωτική δικτατορία του 1967, με συμπεράσματα κατά βάση θετικότροπα.
Το δημοσίευμα ακολούθησε καταιγισμός αρνητικών αλλά και υποστηρικτικών σχολίων.
Η περιορισμένου -κατά τη γνώμη μου- βάθους ανάλυση έχει και ανάλογου μικρού εύρους σχετική χρηστική ιστορική αξία, γιατί τόση μόνο μπορεί να παράξει μια ‘’φωτογραφία’’, που για μια ακόμη φορά πέρασε μέσα από στερεότυπα πολιτικο-ιδεολογικά φίλτρα.
Η εξαγωγή συμπερασμάτων για το αν έκανε καλό και πόσο η δικτατορία του ’67, δεν μπορεί να αποσυνδέεται και να μην συναξιολογείται από τις μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στη διαμόρφωση της πολιτικοκοινωνικής και οικονομικής πορείας της χώρας, δύο ακόμη προηγούμενων δικτατοριών (’25 και ’35) και του φασιστικού καθεστώτος (’36 – ’40), στη χώρα. Ούτε φυσικά και να αποσυνδέεται από τη μεγάλη παγκόσμια εικόνα των ολοκληρωτικών καθεστώτων του τελευταίου αιώνα, που για τους λαούς που τα αποδέχτηκαν ή που εφαρμόστηκαν πάνω τους με τη βία, αναμφισβήτητα είχαν αρνητική επίδραση στην κοινωνική και οικονομική πορεία τους.
Μια καταγραφή διαχρονικών συγκριτικών στοιχείων (γραμμική μεν πλην όμως εναργέστατη) ανάμεσα στο πολίτευμα της ευνομούμενης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και τους πάσης φύσεως ολοκληρωτισμούς, στις χώρες της Δύσης, δίνει τα εξής:
– Ποιες χώρες φιγουράρουν πρώτες στην παγκόσμια κατάταξη, σε κατά κεφαλή εισόδημα, κοινωνικό κράτος και κράτος δικαίου και αντιμετωπίζουν με λιγότερες απώλειες τις διεθνείς οικονομικές κρίσεις;
Είναι ανεξαίρετα όλες οι χώρες, μεγάλες και μικρές, οι οποίες μετά τη φεουδαρχία, διαμόρφωσαν και εφάρμοσαν αδιάκοπα, τον τελευταίο ενάμιση αιώνα, ανεξάρτητα από κρίσεις και πολέμους, το πολίτευμα της ευνομούμενης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Βέβαια, κάποιες ήταν ισχυρές αποικιοκρατικές χώρες και ενίσχυσαν την κρατική οργάνωσή και τον πλούτο τους με πόρους από τις αποικίες. Δεν ήταν όμως όλες. Υπάρχουν π.χ. χώρες, πιο μικρές από τη χώρα μας, μη αποικιοκρατικές, με επίσης υψηλής γεωστρατηγικής αξίας θέση, που οι λαοί τους, με απελευθερωμένες όλες τις παραγωγικές δυνάμεις μέσα στο πλαίσιο της ευνομούμενης δημοκρατίας, αξιοποίησαν οι ίδιοι τον εθνικό τους πλούτο και σήμερα φιγουράρουν πρώτοι από τους πρώτους στη παραπάνω παγκόσμια κατάταξη.
– Ποιες χώρες έχουν ξεμείνει στην παγκόσμια κατάταξη στις χαμηλότερες θέσεις σε κατά κεφαλή εισόδημα κοινωνικό κράτος και κράτος δικαίου και πλήττονται πιο σκληρά από τις διεθνείς οικονομικές κρίσεις;
Είναι ανεξαίρετα όλες οι χώρες, πρώην αποικιοκρατικές ή μη, μεγάλες ή μικρές -όπως η Ελλάδα- που πέρασαν τον τελευταίο αιώνα φασισμούς, διάφορες μορφές δικτατοριών καθώς και μονοκομματικές λαϊκές δημοκρατίες. (Π.χ. οι πρώην μεγαλοαποικιοκρατικές, Ισπανία και Πορτογαλία, πρώην κομμουνιστικές κ.α.).
Εδώ βρίσκονται και τα πιο ισχυρά -κατά τη γνώμη μου- επιχειρήματα απέναντι σε όσους θέλγονται από ολοκληρωτισμούς και προσβλέπουν στην επαναφορά τους.
Η περίπτωση της Γερμανίας μετά τον Β’ΠΠ, που για πρώτη φορά στην ιστορία της οδηγήθηκε από προηγούμενα μακρόχρονα αυταρχικά καθεστώτα και καταστροφές στην ευνομούμενη δημοκρατία με επιτυχία (σ.σ. για τους ίδιους τους Γερμανούς), είναι χαρακτηριστικά επιβεβαιωτική των παραπάνω. (βλέπε σχετικό άρθρο μου στην εφημερίδα ‘’Χανιώτικα Νέα’’ (12/5), στην ιστοσελίδα ΄΄Μεταρρύθμιση’’ (15/5) και στην προσωπική μου ιστοσελίδα www.aksiokratia.gr , με τίτλο ‘’Ήταν δυο Γερμανοί, δυο Κορεάτες και …δυο Έλληνες’’.
ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ
Τα 43 χρόνια μεταπολίτευσης, που ακολούθησαν την κατάρρευση της δικτατορίας το 1974, μέχρι σήμερα, ήταν για τη χώρα η μεγαλύτερη περίοδος με ειρήνη και δημοκρατική πολιτική ομαλότητα από το 1821 μέχρι σήμερα.
Θεωρητικά τουλάχιστον, η χώρα μπορούσε να μετεξελιχθεί αυτές τις 10ετίες σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος με -επί τέλους- ευνομούμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία, κατά το ανάλογο των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών μετά τον καταστροφικό Β΄ΠΠ και άλλων του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, μετά το πέρασμά τους στην ευνομούμενη δημοκρατία από το 1990 και μετά.
Προβάλλονται δικαιολογίες ότι η πορεία της χώρας είναι στην ευθεία προέκταση του ανώμαλου ιστορικού παρελθόντος της.
Αντίλογος:
Αναμφίβολα το ανώμαλο παρελθόν ήταν μια από τις αιτίες καθυστέρησης της χώρας.
Πόση καθυστέρηση όμως μπορεί να δικαιολογηθεί και για πόσες γενιές;
Η Ισπανία με παρελθόν πιο καταστροφικού εμφύλιου απ’ ότι ο ελληνικός 1946 -’49, και δικτατορικό φασιστικό καθεστώς, όχι 7 χρόνων αλλά 37 όπως και η Πορτογαλία, εντάχθηκαν μαζί με τη χώρα μας στην ΕΕ τη 10ετία του ’80, αφού εγκαθίδρυσαν το πολίτευμα ευνομούμενης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Πως τα κατάφεραν και ενώ εντάχθηκαν με χαμηλότερους δείχτες ανάπτυξης και ευημερίας απ’ ότι η Ελλάδα, βρέθηκαν πολύ σύντομα μπροστά και η Ελλάδα ξέμεινε τελευταία και με μια κρίση χωρίς τελειωμό;
ΦΤΑΙΕΙ Η … ‘’ΛΕΡΝΑΙΑ ΥΔΡΑ’’
Η εξήγηση που προσωπικά έχω διατυπώσει για την κύρια αιτία του ελληνικού προβλήματος είναι ότι η χώρα έχει εγκλωβιστεί σε έναν πελατειακό τύπο δημοκρατίας, που ναι μεν προϋπήρχε -περιορισμένα- πλην όμως απλώθηκε σ’ όλο το ύψος και πλάτος της χώρας από τη μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα και μέσα σ’ αυτό ‘’ζυμώθηκε’’ δυστυχώς όλο το πολιτικό σύστημα.
Οι εκτοξευθείσες παθογένειες: διαφθορά, στρεβλή παιδεία, ελληνικού τύπου λαϊκισμός, αντιπαραγωγικό πελατειακό κράτος κ.α. δεν είναι ασύνδετες μεταξύ τους.
Είναι τα αδηφάγα κεφάλια μιας πολιτικής Λερναίας Ύδρας, που κορμός της είναι οι πελατειακές σχέσεις.
Μπορούμε άραγε να διαθέσουμε κατά προτεραιότητα ‘’φαιά ουσία’’ να κάνουμε κάτι γι ‘ αυτό;