Τι μας έδειξε η σύγκρουση στη Βουλή με αφορμή την πρόταση μομφής του ΣΥΡΙΖΑ; Ότι τα χαρακτηριστικά της προεκλογικής περιόδου θα είναι η τοξικότητα, ο πολιτικός μη-πολιτισμός και η πόλωση. Στόχος τόσο του κυβερνώντος κόμματος όσο και της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι η συσπείρωση της σκληρής τους βάσης. Και στη μέση, για ακόμα μία φορά, μένουν ξεκρέμαστοι οι λεγόμενοι μετριοπαθείς πολίτες.
Ασήμαντα συνθήματα
Η πιθανότητα, πηγαίνοντας προς την κάλπη, η συγκεκριμένη ομάδα ψηφοφόρων να βρει την έκφρασή της μέσα από τον «καχεκτικό δικομματισμό» είναι μικρή. Μόνο όσοι ψάχνουν δικαιολογίες σε ασήμαντες λεπτομέρειες ή απαντήσεις σε διχαστικά συνθήματα -όπως το «εμείς ή αυτοί» και το «Μητσοτάκης ή χάος»- θα κινηθούν με ευκολία προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.
Σε αναζήτηση λύσης
Ο χώρος, λοιπόν, των μετριοπαθών ψηφοφόρων -που αυθαίρετα έχει τσουβαλιαστεί στο άνευρο και νεφελώδες πολιτικό κέντρο- εξακολουθεί να μένει επί της ουσίας ανέστιος και απογοητευμένος από το κλίμα μέσα στο οποία διεξάγεται η αντιπαράθεση, εντός και εκτός Κοινοβουλίου. Θα μπορούσε κάποια τρίτη πολιτική δύναμη να γίνει το σημείο αναφοράς τους; Να είναι η ουσιαστική επιλογή τους μέσα στο παραβάν;
Η αρχική δυναμική
Μετά την εκλογή Ανδρουλάκη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, τον Δεκέμβριο του 2021, οι πρώτες δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι σημαντική μερίδα ψηφοφόρων κινούνταν προς τη δική του κατεύθυνση, ακόμα και πριν αυτός μιλήσει επί της ουσίας ή παρουσιάσει ξεκάθαρο προγραμματικό λόγο. Άλλωστε, πολλοί από αυτούς είχαν συμμετάσχει στη διαδικασία ανάδειξης του νέου προέδρου και -ανεξαρτήτως της επιλογής που έκαναν- για μεγάλο χρονικό διάστημα έδιναν δυναμική στα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ. Και μετά;
Στη γκρίζα ζώνη
Μετά ήρθε η δημοσκοπική βαρυχειμωνιά. Οι πρόσφατες έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν ότι οι συγκεκριμένοι ψηφοφόροι επέστρεψαν στη «γκρίζα» ζώνη του «Δεν ξέρω/Δεν απαντώ» και δηλώνουν ότι θα αποφασίσουν ποιο κόμμα θα ψηφίσουν όταν θα μπούμε για τα καλά στην προεκλογική περίοδο ή ακόμα και -στην κυριολεξία- την τελευταία στιγμή. Με λίγα λόγια, είναι διαθέσιμοι και διεκδικήσιμοι απ’ όλους.
Τα αφηγήματα
Η Ν.Δ. έχει στήσει ήδη το προεκλογικό της αφήγημα πάνω στο σύνθημα περί σταθερότητας, που για την ίδια σημαίνει μονοκομματική και αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που ξέρει ότι η πιθανότητα νίκης -πόσο μάλλον αυτοδυναμίας- είναι άπιαστο όνειρο, προσπαθεί να πιέσει τα κόμματα της λεγόμενης κεντροαριστερής πολυκατοικίας να συνταχθούν πίσω του, προκειμένου να πέσει η «κυβέρνηση των υποκλοπών».
Οι αποφασισμένοι
Κανένα από τα παραπάνω αφηγήματα δεν μπορούν πείσουν τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους. Ή για να είμαστε πιο ακριβείς, αν μπορούσαν να πεισθούν θα είχαν ήδη πεισθεί. Όσοι από αυτούς θέλουν να κάνουν την επιλογή τους πάνω στο αίτημα της κυβερνησιμότητας και του «καταλληλότερου» έχουν αποδεχθεί κάθε παρεκτροπή της Ν.Δ. και θα (ξανα)βρεθούν στην κάλπη της. Όσοι πάλι θεωρούν ότι η σημερινή κυβέρνηση πρέπει να φύγει και ας έρθει ο οποιοδήποτε άλλος, τότε η επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ είναι γι’ αυτούς μονόδρομος.
Ξεχασμένο πρόγραμμα
Ωστόσο, ένας μεγάλος αριθμός ψηφοφόρων θα εξακολουθήσει να νιώθει και να είναι ανέστιος. Θα περιμένει ψύχραιμες και ρεαλιστικές προτάσεις ουσίας, μακριά από υψηλούς τόνους και τοξικότητα. Θα μπορέσει το ΠΑΣΟΚ να είναι η επιλογή που θα τους εκφράσει εκλογικά; Το πρόγραμμα, υπό την επιμέλεια του Νίκου Χριστοδουλάκη και του Ηλία Κικίλια, υπάρχει, αλλά πέρα κάποιων μυημένων έχει πέσει στα χαμηλά του πολιτικού διαλόγου.
Αναζητούνται συγκλίσεις
Τέλος, υπάρχει και το πραγματικό ερώτημα «με ποιον θα κυβερνήσετε» και αφορά την επόμενη ημέρα των εκλογών. Η απάντηση όμως είναι συνυφασμένη με τις εν λόγω εναλλακτικές προτάσεις, καθώς, σύμφωνα με το ΠΑΣΟΚ, η όποια συνεργασία θα βασιστεί σε προγραμματικές συγκλίσεις. Με λίγα λόγια, το κόμμα πρέπει σύντομα να πείσει ότι έχει λύσεις και να μην αφήσει τους πολιτικούς του αντιπάλους να οικοδομήσουν πάνω του το αφήγημα περί χαμένης ψήφου.