Από την περασμένη Κυριακή εξελίσσεται μια βαθιά τεκτονική αλλαγή που ίσως δημιουργήσει προϋποθέσεις για να διώξουμε τον μεγάλο εφιάλτη.
Η Βουλή, με πλειοψηφία δύο τρίτων, είπε το μεγάλο ναι στη διάσωση της χώρας μέσα στην Ευρωζώνη. Το μόρφωμα του ΛΑΟΣ αποσύρθηκε από την κυβέρνηση (ποτέ δεν κατάλαβα γιατί του είχε επιτραπεί να μπει…) χωρίς συνέπειες στη σταθερότητά της. Οι ηγεσίες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων ανέλαβαν τις (εθνικές) ευθύνες τους χωρίς να φοβηθούν το βραχυπρόθεσμο (κομματικό) κόστος. Είδαμε 21 βουλευτές να κατεβαίνουν από το τρένο του ΠΑΣΟΚ και 22 από το τρένο της Ν.Δ. -ανάλογο δεν υπάρχει στην ιστορία μας. Κάτι ίσως ακόμη σημαντικότερο: Μεταξύ όσων κατήλθαν των τρένων περιλαμβάνονται και τα μέχρι πρότινος εξαπτέρυγα των δύο ηγεσιών. Παρά ταύτα, αυτές δεν έκαναν πίσω.
Εγινε τομή με το παρελθόν. Αν γίνει και σημείο εκκίνησης πολιτικής ευθύνης, μπορεί να δοθεί νέα δυναμική στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Ενδεικτικό είναι αυτό που δείχνουν νωπές σοβαρές έρευνες κοινής γνώμης: Παρά την ακραία επίθεση από μεγάλα μέσα μαζικής προπαγάνδας, το ρεύμα υπέρ της νέας συμφωνίας με την τρόικα παραμένει ιδιαίτερα ισχυρό. Η Ν.Δ. του «ναι στο Μνημόνιο» διατηρεί τις δυνάμεις της, ενώ ο κ. Α. Σαμαράς βελτιώνει ελαφρά τη δημοτικότητά του. Η δε απαισιοδοξία και ο αρνητισμός μέρους της κεντροαριστεράς φαίνεται ότι πηγάζουν κυρίως από την εικόνα διάλυσης της παράταξης και ότι έχουν ορίζοντα έως τη λήξη της αβεβαιότητας στο ΠΑΣΟΚ. Εφόσον οι δύο μεγάλοι πόλοι ανασυγκροτηθούν και στηρίξουν την ευρωπαϊκή στρατηγική τους, μπορούν να ανακτήσουν την πρωτοβουλία. Σε αυτήν τη φωτογραφία των ημερών αποτυπώνονται νέες ευκαιρίες. Αλλά η πραγματικότητα είναι σύνθετη. Με εξαίρεση ίσως το Χρηματιστήριο, που για ακατανόητους λόγους δείχνει μια υπεραισιοδοξία, όλοι προβληματιζόμαστε για το αύριο.
Βεβαίως, το Eurogroup αναμένεται ότι θα εγκρίνει τη νέα δανειακή συμφωνία. Ομως, αυτό δεν σημαίνει ότι τελειώνει ο Μαραθώνιος – αντιθέτως. Σταχυολογώ: Τον Ιούνιο θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής – ίσως περί τα 4 δισ. ευρώ. Εφόσον καταστεί αναγκαία μια νέα μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού (δει δη χρημάτων…) θα περικοπούν πάλι κύριες και επικουρικές συντάξεις. Τα τουριστικά έσοδα θα είναι μειωμένα, εξαιτίας της ύφεσης στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, αν η ύφεση ξεπεράσει το 4,5%, η ανεργία θα σκαρφαλώνει προς το 25%. Λοιπόν, χωρίς ανατροπές σε χρόνους, πολιτικές και μεθόδους, οι εικόνες της πυρπολούμενης Αθήνας, την προηγούμενη Κυριακή, ίσως αποδειχτούν εικόνες από το μέλλον.
Οι εκλογές τον Απρίλιο (τις ζητούν και οι δανειστές, για να σταθμίσουν πώς και πότε θα δίνουν τις δόσεις του νέου δανείου…) δεν θα λύσουν τον κόμπο.
Ο «κόμπος» είναι η μακρά και ανηφορική πορεία που συνεπάγεται η μεταρρύθμιση και η παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Και δεν πρόκειται να λυθεί χωρίς την ενεργό συμμετοχή όλων των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων που έχουν πραγματικό συμφέρον από τη μεταρρύθμιση. Επί μια διετία, με σπασμωδικά μέτρα εσχάτης ανάγκης, με υποκλίσεις στους «πελάτες» και στους «μεγάλους χορηγούς», το πολιτικό σύστημα έκανε ό,τι μπορούσε για να αποδιοργανώσει αυτές τις δυνάμεις. Χωρίς την ανασύνταξή τους, η πορεία θα μείνει ημιτελής. Η ανασύνταξη προϋποθέτει ένα νέο μεγάλο αρχιτεκτονικό σχέδιο της Ελλάδας και μέτρα και πολιτικές δράσεις που θα είναι δίκαιες και αποτελεσματικές. Με δυο λόγια: Η μεταρρύθμιση δεν μπορεί να προχωρήσει ερήμην των Ελλήνων. Διότι οδηγεί σε μια Ελλάδα της ήττας. Αυτής που αποτυπώνεται σε όλο και περισσότερα πρόσωπα, στους δρόμους της Αθήνας…