Όταν διαβάζουμε ή ακούμε για μεταρρυθμίσεις, το ανακλαστικό μάς πάει στις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο χώρο τής Παιδείας, στη σχέση Πολιτείας Εκκλησίας στην άσκηση της Πολιτικής και στην αναδιάρθρωση της Οικονομίας, απαραίτητα για να προχωρήσει η χώρα σε ανάπτυξη με τελικό αποδέκτη το κοινωνικό σύνολο. Το γιατί δυσκολεύονται οι κυβερνήσεις να μεταρρυθμίσουν τα απαραίτητα των καιρών, αυτό έχει να κάνει με τις πολιτικές επιλογές και το… τσαγανό μπροστά στα συσσωρευμένα προβλήματα παντός είδους, που αγκυλώνουν όλη τη χώρα παντοιοτρόπως και ποικιλοτρόπως. Ας διαχωρίσουμε βέβαια την πραγματική έννοια της μεταρρύθμισης, από την αλλοιωμένη και στρεβλή χρήση τής λέξης, που σήμερα σημαίνει λιτότητα, απολύσεις, περικοπές μισθών και συντάξεων.
Όμως, είναι ηλίου φαεινότερο πως οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι έννοια που περιορίζεται στο κράτος, στην κυβέρνηση, στην οικονομία, στον επιχειρηματικό κόσμο, αλλά είναι αναγκαίες και επιτακτικές να απλωθούν και να κατακτήσουν όλο το κοινωνικό φάσμα, σε όλες τις διαστάσεις τής έκφρασης, των τεχνών, του πολιτισμού και των επιστημών.
Η λέξη «Μεταρρύθμιση» δεν μπορεί να εννοηθεί αποκλειστικά ως πολιτικός όρος. Αντιθέτως, η έννοιά της, υποχρεώνει τις τέχνες και τα γράμματα να αναπτύξουν τις όποιες καινούργιες ιδέες, θέσεις, απόψεις, σημεία αναφοράς, σε κάθε τομέα, ώστε να ωθήσουν τις κοινωνίες προς κατευθύνσεις προοδευτικές, δημιουργικές, ανοιχτές να δεχτούν τα μηνύματα των νέων κατακτήσεων του διεθνούς περίγυρου…
Οι Μεταρρυθμίσεις, που θα επιχειρήσει μια κυβέρνηση (όποτε και εάν το αποφασίσει), δεν θα βρουν έδαφος σε κοινωνία πολιτών που δεν αντέχει προσπάθειες ανανεωτικού περιεχομένου. Μια κοινωνία συντηρητική και πνευματικά μπλοκαρισμένη από θρησκοληψίες, αυξημένους δείκτες αγραμματοσύνης και αμορφωσιάς, αμφισβητούμενης πληροφόρησης, έρμαιο λαϊκίστικων επιλογών, θα δυσκολευτεί πολύ να αποδεχτεί και να κατανοήσει νέες μεταρρυθμιστικές αντιλήψεις, οι οποίες θα βάλουν μπρος τη μηχανή για επανατοποθετήσεις και επανεκκίνηση σε όλα τα επίπεδα ζωής. Έτσι, όταν λέμε Μεταρρυθμίσεις, ας μην βιαζόμαστε να το αφήσουμε στους «άλλους». Είναι όντως μια ζεστή πατάτα που θα πρέπει να την κρατήσουν στο χέρι οι πάντες. Πολιτικοί και πολίτες!
Τέτοιες σκέψεις για τέτοια θέματα, γίνονται πιο κατανοητά με παραδείγματα. Εγώ τώρα, αυτό που μπορώ να σκεφτώ για τον δικό μου χώρο εργασίας, στο ελληνικό τραγούδι, είναι το γεγονός πως η φόρμα τού μεταπολιτευτικού κύκλου του, έχει κλείσει προ πολλού… Νέοι χυμοί θα πρέπει να ποτίσουν το μελωδικό, αρμονικό, στιχουργικό, ερμηνευτικό μίγμα, αφού υπάρχει μπροστά μας ένας διαφορετικός κόσμος στον οποίο θα «πρέπει» να αποταθούμε. Οι λαϊκές φόρμες, οι φλύαρες ποπ-ροκ ηλεκτρονικές συνήθειες της ,αλλοδαπούς συνταγής, μίμησης, η ανανεωτική στάση μας απέναντι στον… εκσυγχρονισμό των παραδοσιακών, αλλά και τραγουδιών τής δυτικότροπης αστικής φόρμας τού ‘40 και του ’50. Ακόμα και αυτό το μεγάλο πρόβλημα της ΑΕΠΙ που έχει προκύψει (με οικονομικές ατασθαλίες και καταχρήσεις…) χρειάζεται βαθιές μεταρρυθμίσεις ώστε να μπει σε ράγες ευρυθμίας για καινούργιες… μπαταρίες.
Στο χώρο τής λόγιας έκφρασης, οι προσπάθειες αναπροσαρμογής τής μουσικής φόρμας πάντα ήταν και είναι συνεχής, αδιάκοπη, ανεξαρτήτως αν το μουσικό ιδίωμα αυτής της έντεχνης φόρμας είναι πιο εγκεφαλικό, πιο δύσκολο στην κατανόησή και στη συμφιλίωσή του με το ευρύτερο κοινό…
Αυτά τα λίγα περί Μουσικής. Είναι σίγουρο πως και οι άλλες τέχνες θα έχουν πολλά να πουν για τις δικές τους… μεταρρυθμίσεις.
Η Μεταρρύθμιση περιέχει την «ανανέωση», την «επανατοποθέτηση», τη διεύρυνση της σκέψης, με νέους όρους. Ο χρόνος παίζει εξέχοντα ρόλο. Είναι εκείνος που υποφώσκει την ανάγκη δημιουργίας μεταρρυθμίσεων. Το μουσικό πέρασμα από τον Μεσαίωνα στην Ars nova και μετά στην Αναγέννηση, στη Θρησκευτική Μουσική και την Όπερα και μετά στον Κλασικισμό και ύστερα στον Ρομαντισμό και μετά στον 20ο αιώνα και στις σύγχρονες φόρμες, δείχνουν την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων στο πέρασμα των εποχών.
Σε πολλές των περιπτώσεων μπορεί να εξελιχθεί και σε ανάγκη «απελευθέρωσης» των δημιουργικών σκέψεων. Εξάλλου, η ερμηνεία της ίδιας τής λέξης μάς λέει το εξής: «οι Μεταρρυθμίσεις είναι σύνολο σημαντικών αλλαγών σε έναν τομέα, που αποσκοπούν στη λύση προβλημάτων, την εύρυθμη λειτουργία, την προσαρμογή σε νέα δεδομένα κ.λπ.»
Με αυτή τη διευκρίνηση, είμαστε υποχρεωμένοι να λάβουμε υπ’ όψη μας πως οι μεταρρυθμίσεις είναι ο μόνος τρόπος να διατηρούμε τις Τέχνες, τα Γράμματα, τις Επιστήμες, την Πολιτική, τον Πολιτισμό, σε διαρκή εγρήγορση, για την ανανέωση και το οξυγόνο της ίδιας τής ζωής…