Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το κομματικό πελατειακό σύστημα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απορρύθμιση και την απαξίωση του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα.

Παρακάμφθηκε το ΑΣΕΠ και επικράτησαν τα πελατειακά δίκτυα των προσλήψεων, δημιουργήθηκαν στρατιές συμβασιούχων, οι δημόσιες υπηρεσίες μετετράπησαν αρκετές φορές σε ψηφοθηρικούς μηχανισμούς. Σε αυτά τα φαινόμενα συνέβαλαν και οι συντεχνιακές συνδικαλιστικές πρακτικές, παράλληλα με την ευθύνη του κεντρικού πολιτικού συστήματος.

Οι συνέπειες ήταν ορατές. Δυσαρέσκεια των πολιτών, αποθέωση της γραφειοκρατίας και αναποτελεσματικές υπηρεσίες. Πρόκειται για ακόμα μία εικόνα της ελληνικής κακοδαιμονίας. Που δεν συμπεριλαμβάνει μόνο τη δημόσια διοίκηση αλλά και τη στρεβλή οικονομική βάση, την παρασιτική επιχειρηματικότητα, το ακραίο καταναλωτικό μοντέλο. Με μία κουβέντα… την Ελλάδα της κρίσης! Για την οποία δεν έπρεπε να επιστρατευτεί κανένα μνημόνιο και καμία τρόικα για να εφαρμοστούν ορθολογικές και εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις. Το σχέδιο Μανιτάκη σε αυτήν τη μεταρρυθμιστική προτεραιότητα κινήθηκε. Με άξονες τέσσερις βασικούς στόχους. Την απομάκρυνση των επίορκων και των πλαστογράφων, την αξιολόγηση δομών και προσωπικού, το πρόγραμμα κινητικότητας για ορθολογική κατανομή των εργαζομένων και τη συνταξιοδοτική ωρίμανση. Θα ήταν, όμως, άδικο και απολύτως μονόπλευρο να περιοριστεί η συζήτηση για την κρίση μόνο στο επίπεδο της Δημόσιας Διοίκησης. Οχι μόνο γιατί μιλάμε για ανθρώπους και όχι για αριθμούς. Αλλά γιατί αποτελεί ιδεοληψία να πιστεύει κανείς ότι θα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά μόνο με οριζόντιες και μαζικές απολύσεις με αποτέλεσμα τη μεγέθυνση της ανεργίας. Χρειάζεται, δηλαδή, μία πιο ψύχραιμη συζήτηση που να οριοθετείται από τις ακρότητες και τις υποκρισίες.

Γιατί είναι υποκρισία ορισμένων να «κουνάνε το δάχτυλο» προς τη Δημοκρατική Αριστερά σχετικά με τη στάση της για το Δημόσιο, όταν είναι οι ίδιοι που εξέθρεψαν στα χρόνια των κυβερνήσεών τους το πελατειακό σύστημα και τώρα παριστάνουν τον «Πόντιο Πιλάτο».

Γιατί είναι υποκρισία να οδύρονται ορισμένοι για τον ιδιωτικό τομέα όταν είναι οι ίδιοι που επιφυλάσσουν για τους εργαζομένους στην ελεύθερη αγορά μεσαιωνικές ελαστικές συνθήκες εργασίας. Γιατί είναι υποκρισία να μη δίνουν καμία μάχη για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα και να φλυαρούν ασύστολα μόνο για τους δημοσίους υπαλλήλους.

Δυστυχώς αυτός είναι ο «τηλεοπτικός» διάλογος στη χώρα μας. Ασπρο – μαύρο… Που συχνά οδηγεί απέναντι στο ισχυρό στερεότυπο του «αριστερού λαϊκισμού» να αντιπαρατίθεται το στερεότυπο του «φιλελεύθερου λαϊκισμού». Οι πρώτοι κινούνται στο επίσημο δόγμα του κρατισμού και οι δεύτεροι με την ευκολία της απαξίωσης κάθε δημόσιου χώρου.

Πρόκειται για αδιέξοδες αντιπαραθέσεις. Πρόκειται για ισοπεδωτικές λογικές. Τις ζήσαμε στη γενικευμένη αμφισβήτηση του πολιτικού κόσμου και του κοινοβουλευτισμού. Τις βιώνουμε καθημερινά μέσα σε μία διάχυτη ατμόσφαιρα κοινωνικού αυτοματισμού. Ιδιωτικοί υπάλληλοι κατά δημοσίων, άνεργοι κατά εργαζομένων… Χάος!

Με αυτές τις ισοπεδωτικές ρητορικές θα απορυθμίσουν το «αξιόμαχο» των δημοσίων υπαλλήλων, θα αποτρέψουν από την ανάληψη ευθύνης για υπογραφές, θα απογοητεύσουν τους συνεπείς και παραγωγικούς εργαζομένους. Διευκολύνουν την παρακμή.

Ο μόνος δρόμος είναι να επιμείνουμε όλοι μαζί σε μεταρρυθμιστικές κινήσεις. Χωρίς ιδεοληψίες, χωρίς χαρακώματα. Με επίγνωση των σύνθετων προβλημάτων. Η διέξοδος από την οικονομική κρίση απαιτεί ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές συναινέσεις. Απαιτεί μέσους όρους. Αυτό που είναι σίγουρο, όμως, είναι ότι μαζί με τις μεταρρυθμίσεις χρειάζεται και η σοβαρότητα!

Ο Θόδωρος Μαργαρίτης είναι μέλος Εκτελεστικής της Επιτροπής της Δημοκρατικής Αριστεράς