Μεταφραστές και μεταφράστριες

Γιώργος Σιακαντάρης 04 Δεκ 2020

Σχολιάστηκε πολύ θετικά το γεγονός πως μερικές ημέρες πριν από το lockdown παρατηρήθηκαν μεγάλες ουρές σε κεντρικά βιβλιοπωλεία των Αθηνών. Οι πολίτες έσπευσαν να προμηθευτούν βιβλία για τις ημέρες που όλοι ήδη ήξεραν πως έρχονται. Δεν χρειάζεται και εδώ να μεμψιμοιρούμε πως το βιβλίο δεν είναι σύντροφος μόνο για τις δύσκολες μέρες του εγκλεισμού, αλλά διαρκής φίλος. Ούτε να μείνουμε στο γεγονός πως παρά αυτές τις ουρές παραμένουμε στις τελευταίες θέσεις στις ευρωπαϊκές χώρες και σε πολλές άλλες μη ευρωπαϊκές στην ανάγνωση βιβλίων, αν όχι ακριβώς στην τελευταία. Σε έρευνα μέσα στο 2019 το 56% των Ελλήνων δήλωνε πως δεν είχε διαβάσει ούτε ένα βιβλίο το προηγούμενο έτος. Σε πείσμα όλων αυτών των στοιχείων, αυτές οι ουρές ήταν μια ευχάριστη έκπληξη.


Εδώ όμως θέλω να αναδείξω μια άλλη πλευρά της ανάγνωσης βιβλίων, η οποία δεν έχει τονιστεί ιδιαίτερα. Είναι το έργο των μεταφραστών και των μεταφραστριών. Οταν πάρα πολλά χρόνια πριν είχα γράψει την πρώτη μου βιβλιοκρισία, είχα ξεχάσει να αναφέρω το όνομα του μεταφραστή. Ο συντάκτης, εξαιτίας αυτής της παράλειψης, παραλίγο να με στείλει κατευθείαν σπίτι μου. Στα γερμανικά η λέξη «beruf» σημαίνει ταυτοχρόνως «επάγγελμα» και «αποστολή». Η καλή μετάφραση είναι επάγγελμα, είναι όμως κυρίως αποστολή και γι αυτό πρέπει να αναγνωρίζεται.

Η χώρα μας μετά τη Μεταπολίτευση ευτύχησε να αποκτήσει μια γενιά μεταφραστών/ιών που διαρκώς αυξανόταν και ανανεωνόταν, η οποία με ζήλο αλλά κυρίως με αγάπη προς το βιβλίο φροντίζει να παραδίδει άψογες μεταφράσεις κλασικών και σύγχρονων μυθιστορημάτων και ποιημάτων, αλλά και πολλών σημαντικών φιλοσοφικών κειμένων και δοκιμίων. Η δε μετάφραση έργων ιστορίας μάς έφερε σε επαφή με γεγονότα και καταστάσεις που δεν φανταζόμασταν στη λειψή σχολική μας εκπαίδευση. Βεβαίως αυτή η λειψή εκπαίδευση αφορά όχι μόνο την Ιστορία. Είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη και μια από τις λίγες παγκοσμίως που οι μαθητές της δεν υποχρεώνονται στο σχολείο να διαβάσουν ολοκληρωμένα μυθιστορήματα και αρκούνται σε επιλεγμένα αποσπάσματα.

 

Ευτυχώς όμως το επίπεδο της μεταφραστικής δουλειάς στη χώρα είναι αξιοθαύμαστο. Οποιαδήποτε αναφορά σε ονόματα θα αδικούσε πολλούς. Τα έργα όμως που αυτοί οι εξαίρετοι μεταφραστές και μεταφράστριες μας έχουν χαρίσει και συνεχίζουν να χαρίζουν μας αποκαλύπτουν κόσμους που δύσκολα θα μπορούσαμε να συναντήσουμε στη σύντομη και φτωχή ζωή μας. Κυρίως όμως συμβάλλουν ώστε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Γιατί το καλό βιβλίο στην καλή μετάφραση κάνει τον κόσμο καλύτερο.


Η κυβέρνηση, όταν τελειώσει οριστικά η πανδημία, αντί κιτς εκδηλώσεων με τραγουδίστριες πάνω σε φορτηγά και σαντορινιώτικα ηλιοβασιλέματα, και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αντί να μας βομβαρδίζουν με κοινότοπες ανακοινώσεις, καλό θα ήταν να αναλάμβαναν την πρωτοβουλία να καλέσουν τους πολίτες να βγουν στα μπαλκόνια για να χειροκροτήσουν αυτούς τους μεταφραστές και τις μεταφράστριες; Το υπεραξίζουν, γιατί κάνουν ομορφότερες τις ζωές μας αυτές τις μέρες του εγκλεισμού και όχι μόνο.

Πηγή: www.tanea.gr