Μετά τις εκλογές

Κώστας Καρακώτιας 03 Φεβ 2015

Οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου επικύρωσαν τον νέο πολιτικό συσχετισμό που διαμόρφωσε η τρέχουσα κρίση. Ανέδειξαν βέβαια και τα ιδεολογικά αποτελέσματα αυτής της κρίσης και της διαχείρισής της. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που κέρδισε τις εκλογές με άνεση, συσπείρωσε τις κοινωνικές δυνάμεις της εργασίας, τη δημοσιοϋπαλληλία, τις πολυπληθείς μικροαστικές κατηγορίες και τους ανέργους. Αξιοσημείωτη είναι η διείσδυσή του και στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, κυρίως της αστικής ιδιοκτησίας.

Τα σχετικά ετερόκλητα αυτά κοινωνικά στρώματα ενοποιήθηκαν πολιτικά στη γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ από τον έντονο και οξύτατο αντιμνημονιακό του λόγο. Ο ίδιος λόγος υπερκάλυψε και υπέστειλε και τις εσωτερικές ιδεολογικές και πολιτισμικές αντιθέσεις. Επιπλέον αναπαρήγαγε επαυξημένο τον αντιδυτικισμό, ο οποίος ενυπάρχει στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην παραδοσιακή αριστερά και στη λαϊκή και εκκλησιαστική δεξιά. Γι’ αυτό και η κυβερνητική συνεργασία με τους αντιμνημονιακούς ΑΝΕΛ, ένα μόρφωμα στους αντίποδες των αξιών και των ιδεών της Αριστεράς, έγινε τόσο εύκολα αποδεκτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άλλοτε λαλίστατοι διανοούμενοι του ΣΥΡΙΖΑ στην περίπτωση του ΛΑΟΣ και της συμμετοχής του στην κυβέρνηση, τώρα απλά παρακάμπτουν το ζήτημα ή εγκαλούν όσους επιχειρούν να ασκήσουν κριτική. Το κοινωνικό και πολιτικό μπλοκ των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ θα διατηρήσει την ενότητά του όσο διάστημα η οικονομική αναγκαιότητα θα επιτρέπει στον κυβερνητικό, τώρα, λόγο να παραμένει αντιμνημονιακός. Η ενότητα αυτή ενδεχομένως να συντηρηθεί και από τις ενδείξεις για αναπροσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής και την επιστροφή στη λεγόμενη πολυδιάστατη της δεκαετίας του 1980. Τότε όμως ήταν σχετικά γραφική και ανέξοδη. Στους σημερινούς πολλαπλά ταραγμένους καιρούς ενδέχεται να έχει κόστος.

Η Νέα Δημοκρατία απώλεσε μεγάλο μέρος των κοινωνικών κατηγοριών που εξέφραζε παραδοσιακά, και ηττήθηκε. Προεκλογικά συνέχισε τη λανθασμένη στρατηγική του ανασχηματισμού του καλοκαιριού. Η απάντησή της στη ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ έμοιαζε βγαλμένη από τη δεκαετία του 1950. Αναπαρήγαγε έναν χρεοκοπημένο κωμικό αντικομμουνιστικό λόγο και ο αρχηγός της επέδειξε μια περίεργη δειλία. Η κριτική δε που άσκησε στην πολιτική ορκωμοσία του πρωθυπουργού δείχνει εμφαντικά τον ιδεολογικό αναχρονισμό της. Ο χώρος που υπέστη τη μεγαλύτερη ήττα είναι βέβαια αυτός της λεγόμενης Κεντροαριστεράς. Η μεν ΔΗΜΑΡ εξαερώθηκε εντελώς, το δε ΠΑΣΟΚ έφτασε στο πλέον χαμηλό του σημείο. Δεν έχουν δε καμιά κοινωνική αντιστοίχηση και αναφορά. Οι μικρογραφειοκρατίες αυτών των κομμάτων και οι προσωπικές στρατηγικές, εμπόδισαν τον κεντροαριστερό χώρο να σταθεί πολιτικά ενωμένος και να διατυπώσει τη δική του πρόταση. Το απολίτικο ετερόκλητο τεχνοκρατικό ΠΟΤΑΜΙ στάθηκε εκλογικά, αν και κάτω από τις προσδοκίες του. Ομως όταν θα κληθεί να λάβει αποφάσεις, ενδεχομένως να κλονιστεί η συνοχή του. Οι εξελίξεις πάντως προοιωνίζονται ενδιαφέρουσες.