Το μείζον ερώτημα: μέχρι πού θα πάει η Άγκυρα; Απλή βελτίωση κλίματος ή η αρχή μιας «νέας εποχής» όπως λέει ο υπουργός Εξωτερικών Χ. Φιντάν; Μετά την πρόσφατη υπουργική συνάντηση στην Άγκυρα και την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Ν. Υόρκη φαίνεται να δικαιολογείται ωστόσο η εκτίμηση ότι μάλλον φτάνουμε σε ένα paradigmshift(αλλαγή υποδείγματος) στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Καθώς:
Πρώτον, για πρώτη φορά στα πενήντα χρόνια της τρέχουσας Ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης (άρχισε, ως γνωστόν, το 1973) έχουμε έναν οδικό χάρτη (roadmap) για την εξομάλυνση των Ελληνοτουρκικών σχέσεων και την επίλυση των επίμαχων προβλημάτων που μπορούν να επιλυθούν. Στο παρελθόν είχαμε προσπάθειες υπέρβασης της αντιπαράθεσης με τη διευθέτηση διαφορών με σοβαρότερες αυτές της περιόδου 1975-1980 (Κ. Καραμανλής) και της περιόδου 1996-2004 κυρίως με τις αποφάσεις του Ελσίνκι (1999), τις διερευνητικές συνομιλίες που ακολούθησαν (Κ. Σημίτης), κλπ. Δεν είχαμε όμως έναν οργανωμένο περιεκτικό οδικό χάρτη που να συμπεριλαμβάνει θέματα χαμηλής και υψηλής πολιτικής σ’ ένα ενιαίο πλαίσιο παράλληλης διαπραγμάτευσης, αλληλοενίσχυσης της πολιτικής δυναμικής για την επίλυση των συγκρούσεων και εγκαθίδρυσης συνεργατικών σχέσεων. Τη μεθοδολογία αυτή (διασύνδεση θεμάτων χαμηλής και υψηλής πολιτικής) εγκαινίασε στο παρελθόν ο Γ.Α. Παπανδρέου όπως και τη σύσφιξη των διαπροσωπικών σχέσεων (με Τούρκο ΥΠΕΞ Ι. Τζεμ) αλλά τα διάφορα βήματα δεν απουπώθηκαν σ’ ένα οδικό χάρτη. Το γεγονός ότι τώρα έχουμε τον οδικό αυτό χάρτη έστω και σχετικά βραχυχρόνιου ορίζοντα εκφράζει τη βούληση των δύο χωρών τουλάχιστον να εργασθούν για την επίλυση χωρίς να υποτιμώνται προβλήματα και δυσκολίες.
Δεύτερον, ως νέο καινοτόμο στοιχείο που δικαιολογεί την εκτίμηση για «νέα καμπή» είναι το γεγονός ότι, αντίθετα με το παρελθόν, με το άνοιγμα της διαδικασίας τον περασμένο Φεβρουάριο (διπλωματία των σεισμών) η Τουρκία σταμάτησε/ανέστειλε/πάγωσε την τοξική ρητορική της απέναντι στην Ελλάδα αλλά κυρίως μηδένισε σχεδόν την παραβατικότητά της στο Αιγαίοσεβόμενη σχετικό μορατόριουμ. Κάτι παρόμοιο δεν είχε συμβεί στο παρελθόν και στις τότε εν εξελίξει προσπάθειες για προσέγγιση όπου ταυτόχρονα είχαμε και σωρηδόν παραβάσεις και παραβιάσεις. Σε πρακτικό επίπεδο αυτή η εξέλιξη είναι η σημαντικότερη και δηλωτική ίσως ότι αυτή τη φορά η Τουρκία εννοεί τη διακηρυγμένη τοποθέτησή της ότι επιθυμεί εξομάλυνση σχέσεων. Αυτό προφανώς δεν σημαίνει ότι έχει εγκαταλείψει και τις πάγιες θέσεις της. Ούτε θα τις εγκατέλειπε. Αλλά αυτό δεν πιστοποιεί κατ’ ανάγκη αδιαλλαξία όπως διατείνονται οι εκνευρισμένοι αρνητές της προσέγγισης. Μακάρι να τις εγκατέλειπε. Αλλά καμιά χώρα δεν εγκαταλείπει τις θέσεις της πριν μπει σε μια διαπραγμάτευση. Σημασία έχει αν θέλει να επιβάλει τις θέσεις της με τη βία ή να τις διαπραγματευθεί ειρηνικά. (Βεβαίως μια τολμηρή κίνηση από πλευράς Τουρκίας θα έχει πολλαπλή αξία τώρα).
Τρίτον, αν και κανένας δεν μπορεί να αποφανθεί με κατηγορηματικότητα στο ερώτημα εάν η συμπεριφορά της Τουρκίας (Ερντογάν) για εξομάλυνση συνιστά μια τακτική, προσωρινή κίνηση και σύντομα θα επανέλθει στους γνωστούς του κακούς τρόπους ή μια στρατηγική επιλογή με ορίζοντα και διάρκεια, τα δεδομένα φαίνεται να συνηγορούν υπέρ της δεύτερης εκδοχής. Ο αυταρχικός Ερντογάν είναι ορθολογικό πολιτικό ον. Κατανοεί ότι οικονομικοί, πολιτικοί, γεωπολιτικοί λόγοι επιβάλλουν εξομάλυνση σχέσεων με την Ελλάδα. Πολύ περισσότερο ο στόχος της προσέγγισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βεβαίως δεν αποκλείονται οι απρόβλεπτες αντιδράσεις του ιδιαίτερα εάν και η ελληνική πλευρά διαπράξει κάποια ελαφρότητα (που συχνά το συνηθίζει).
Και «οι ελαφροί ας με λέγουν ελαφρόν...»
Πηγή: www.tanea.gr