Οι παράπλευρες συνέπειες της εκλογής του Κυριάκου Μητσοτάκη στο χώρο της Κεντροαριστεράς είναι, πλέον, ορατές δια γυμνού οφθαλμού.
Είχα σημειώσει αμέσως μετά πως η εκλογή αυτή «…βάζει ψηλά τον πήχυ για το χώρο της (υπνώτουσας) Κεντροαριστεράς και πρόσθετα πως “… οι ηγεσίες των «κομματιδίων» της αισθανόμενες την πίεση από τη νέα ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι πιθανότερο τώρα να γίνουν πιο δεκτικές στην πίεση για τη διαμόρφωση μιας νέας και εννιαίας προοδευτικής, μεταρρυθμιστικής παράταξης …”.
Η πρώτη αντίδραση από την Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ ήρθε, βέβαια, με την επισήμανση της «αβύσσου» που τη χωρίζει από τον κ. Μητσοτάκη, μια δήλωση επιστροφής στο «μουχλιασμένο» παρελθόν, πασπαλισμένη με μπόλικη δόση από την «καραμέλα του νεοφιλελευθερισμού». Ακολούθησε η ουρανομήκης ανοησία της διαγραφής του Λ. Γρηγοράκου και, μάλιστα, στο όνομα της (αγνοούσας) Συμπαράταξης, ως μία ακόμα κίνηση «όπισθεν ολοταχώς».
Απ’ αυτές τις σπασμωδικές πρώτες αντιδράσεις περάσαμε αυτό το Σαββατοκύριακο σε έναν ορυμαγδό άρθρων και συνεντεύξεων ηγετικών στελεχών του χώρου που υποδηλώνουν, τουλάχιστον, αγωνία για το μέλλον του χώρου.
Είχαμε έτσι άρθρο της Φ. Γεννηματά, συνέντευξη Γ. Παπανδρέου, συνέντευξη και άρθρο της Ά. Διαμαντοπούλου, συνέντευξη του Χ. Θεοχάρη, συνεντεύξεις του Σπ. Λυκούδη κ.ά. Κοινός παρονομαστής (ξεχνώντας τις μπούρδες ΓΑΠ για τους «υπονομευτές που τον έριξαν») η ανάγκη για συσπείρωση του χώρου.
Η πρόταση της Φ. Γεννηματά
Η κ. Γεννηματά διατύπωσε, είναι αλήθεια, την πιο αναλυτική πρόταση. Αξίζει γι αυτό να εξετασθεί πιο προσεκτικά.
Το πρώτο της, βέβαια, πρόβλημα είναι πως προφανώς πρόκειται για μια βιαστική και πρόχειρη πρόταση, αφού ήρθε την επαύριο των… αβυσσαλέων δηλώσεων και της διαγραφής Γρηγοράκου. Μια πρόταση ενότητας προς όλους την επομένη μιας διαγραφής, δι ασήμαντον –κατ’ ουσίαν- αφορμή,, είναι φυσικό να έχει μειωμένη αξιοπιστία. Παρόλα αυτά αξίζει να συζητηθεί, αφού υποδηλώνει μια στροφή 180 μοιρών, υπό το βάρος και των αντιδράσεων για την αρχική της στάση.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι το πρόβλημα «ταυτότητας». Δε νομίζω πως συγκινεί τον ευρύτερο χώρο και τις δυνάμεις στις οποίες –υποτίθεται- πως απευθύνεται η κ. Γεννηματά η πρόσκληση για τη συγκρότηση ενός οργανισμού που –κατ’ ουσίαν- θα συνιστά απόπειρα αναστήλωσης του καταρεύσαντος οικοδομήματος του «παλαιού ΠΑΣΟΚ», με διαφορετικό τίτλο. Το ζητούμενο είναι μια ενιαία ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΝΕΑ, μια προοδευτική ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ παράταξη. Μια παράταξη που θα παίρνει διαζύγιο με το «λαϊκισμό ως κυρίαρχη ιδεολογία» των πολλών τελευταίων χρόνων, όπως γράφει και ο Αλ. Παπαδόπουλος, και ο οποίος είχε διαβρώσει και σημαντικά τμήματα της υπό συγκρότηση παράταξης. Μια παράταξη που θα έχει το βλέμμα στην επόμενη –των μνημονίων- ημέρα, χωρίς, όμως να λησμονά ούτε τις προσπάθειες που έγιναν αυτά τα χρόνια ούτε τα σημαντικά λάθη που υπήρξαν ούτε, όμως, τον «αντιμνημονιακό πόλεμο». Σ’ αυτό το πλαίσιο η «πιπίλα του νεοφιλελευθερισμού», οι ίσες αποστάσεις απέναντι στη σημερινή και τις προηγούμενες κυβερνήσεις που συνυπάρχουν με την πρόταση στο ίδιο άρθρο της κ. Γεννηματά ή οι παρεμβάσεις της… τετραγωνισμού του κύκλου για το ασφαλιστικό («ούτε μείωση συντάξεων ούτε αύξηση εισφορών») και άλλα παρόμοια ων ουκ έστι αριθμός, δεν μπορούν να είναι ελκυστικό πολιτικό «περιτύλιγμα» για την πρότασή της.
Ας μεταφερθούμε τώρα στα προβλήματα «διαδικασίας» αυτής καθ’ αυτής της πρότασης. Τι προτείνει να συγκροτηθεί η κ. Γεννηματά; Να με συγχωρεί αλλά δεν είναι καθόλου σαφές. Αναφέρει πως πρέπει να οδεύσουμε σε έναν «ενιαίο πολιτικό οργανισμό», αμέσως μετά, όμως, τονίζει πως πρέπει να έχει τη «μορφή μιας συμπαράταξης» και στη συνέχεια προσθέτει πως «δε θα καταργεί την αυτοτέλεια των συμμετεχόντων». Όμως άλλο ο ενιαίος οργανισμός κι άλλο η συμπαράταξη με αυτοτέλεια. Ας αποφασίσει τι προτείνει για να είναι πιο παραγωγικός και ο σχετικός διάλογος. Άλλωστε, ο ενιαίος οργανισμός, όντως μπορεί να προχωρήσει σε «… άμεση εκλογή από τη βάση του επικεφαλής …», η συμπαράταξη, όμως, αυτοτελών σχηματισμών μόνο τον υποψήφιο πρωθυπουργό που προτείνει θα μπορούσε να εκλέξει. Μια διαδικασία εκλογής ηγέτη από τη βάση σε μια «συμπαράταξη» «αυτοτελών σχηματισμών» κινδυνεύει να μην είναι αναγεννητική διαδικασία αλλά… μάχη «αυτοτελών μηχανισμών».
Όσον αφορά το πως θα προκύψει αυτό το ασαφές πολιτικό υποκείμενο η Φ. Γεννηματά μιλά για «Πολιτική, Διακηρυκτική, Προγραμματική Συνδιάσκεψη» ενώ το πρόσφατο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ έκανε λόγο για Ιδρυτικό Συνέδριο μιας νέας παράταξης, αν δεν κάνω λάθος. Προτείνει, μάλιστα, η Συνδιάσκεψη αυτή να συγκληθεί «στη βάση της αναλογικής εκπροσώπησης, με σεβασμό της πρόσφατης εθνικής εκλογικής ετυμηγορίας». Τόμπολα. Και οι ήδη συμμετέχοντες στη «Δημοκρατική Συμπαράταξη» πως θα κατανεμηθούν και ποιος θα το αποφασίσει; Ή οι πολιτικοί όμιλοι, οι κινήσεις και τα στελέχη του χώρου τα οποία προσκαλεί και δεν έχουν συμμετάσχει στις εκλογές τίνι τρόπω θα πάρουν μέρος; Η διατύπωση της κ. Γεννηματά θα είχε νόημα μόνο αν η Συνδιάσκεψη συγκαλείτο από από δύο αυτόνομους και δομημένους οργανισμούς (π.χ. ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι) που θα επέλεγε ο καθείς τους δικούς του «συνέδρους» σε μια προκαθορισμένη –από τις εκλογές- αναλογία. Αυτά χωρίς να αναφερθούμε σε άλλα προφανή κενά και ασάφειες της πρότασης.
Τι θα μπορούσε να γίνει;
Κατά την ταπεινή μου γνώμη η όποια συζήτηση έχει νόημα μόνο αν ο στόχος είναι μια ενιαία ΚΑΙ νέα, προοδευτική ΚΑΙ μεταρρυθμιστική παράταξη. Μόνον έτσι θα γίνει δυνατό να επιστρέψουν στην… πολιτική οι πολίτες του χώρου που… συνωστίζονται την τελευταία περίοδο στην κάλπη της… αποχής κατά τις εκλογικές διαδικασίες.
Τα διαφορετικά μέσα και διαδικασίες για να επιτευχθεί είναι –εναλλακτικά- τα ακόλουθα.
1η ΕΚΔΟΧΗ: Λειτουργία της νέας παράταξης, στο πρώτο στάδιο, ως Συνομοσπονδίας κομμάτων, κινήσεων και λοιπών συσσωματώσεων του χώρου. Συναποφασίζεται από τους συμμετέχοντες, ο τίτλος, η διακήρυξη και το πρόγραμμά της. Τα «όργανά» της λειτουργούν με αυξημένες πλειοψηφίες και με επιλογή Συντονιστών σε κάθε επίπεδο. Στο Κοινοβούλιο δημιουργείται κοινή Κοινοβουλευτική Ομάδα που εκλέγει τον Πρόεδρό της ενώ παράλληλα συνεχίζουν να υπάρχουν τα επιμέρους κόμματα με τους ηγέτες τους. Σ’ αυτό το στάδιο αυτά είναι τα όργανα που μπορούν να εκλεγούν .
2η ΕΚΔΟΧΗ: Συγκαλείται Ιδρυτικό Συνέδριο (όπως προέβλεπε η απόφαση του Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ) από μηδενική βάση (όπως το διατυπώνει η Άννα Διαμαντοπούλου). Αυτό σημαίνει πως οι επιμέρους κομματικοί οργανισμοί διαλύονται την ημέρα έναρξης του Συνεδρίου. Την ευθύνη για την οργάνωση του Συνεδρίου αναλαμβάνει μια σχετικά ολιγομελής επιτροπή από σημαντικά πολιτικά και επιστημονικά στελέχη του χώρου και η οποία αποφασίζεται κοινή συναινέσει. Σ’ αυτή ανατίθεται η ευθύνη για την εκπόνηση όλων των εισηγητικών κειμένων αλλά και για τα οργανωτικά του Συνεδρίου. Μετά το Ιδρυτικό Συνέδριο εκλέγεται από τη βάση ο ηγέτης της νέας παράταξης.
3η ΕΚΔΟΧΗ: Ακολουθείται η αντίστροφη διαδικασία από την προηγούμενη. Κατατίθενται, δηλαδή, υποψηφιότητες για την ηγεσία μιας νέας προοδευτικής και μεταρρυθμιστικής παράταξης. Οι υποψηφιότητες συνοδεύονται από κείμενα για την ταυτότητα, τις αρχές. το πρόγραμμα και την οργάνωση της παράταξης. Ταυτόχρονα, είναι δυνατό να συνοδεύονται από υποψηφιότητες για τις ανώτερες θέσεις του νέου πολιτικού οργανισμού (π.χ. Αντιπρόεδροι, Γραμματέας κ.ο.κ.). Οι πολίτες που προσέρχονται στη διαδικασία εκλογής (που είναι η ιδρυτική πράξη του νέου οργανισμού) καθίστανται αυτομάτως μέλη της νέας παράταξης. Στη συνέχεια με ευθύνη του εκλεγμένου ηγέτη (και των ανώτερων στελεχών που συνόδευαν την υποψηφιότητά του) συγκαλείται το πρώτο και ιδρυτικό συνέδριο της νέας παράταξης. Σ’ αυτό μετέχουν όσοι συμμετείχαν στη διαδικασία εκλογής του ηγέτη της παράταξης (και το επιθυμούν) αλλά και όσοι εγγράφονται μετά απ’ αυτήν.
Συνελόντι ειπείν
Η αναγκαιότητα για τη συγκρότηση-γέννηση μιας νέας και ενιαίας προοδευτικής, μεταρρυθμιστικής παράταξης ήταν προφανής εδώ και καιρό.
Η εκλογή του Κυρ. Μητσοτάκη την κατέστησε επείγουσα, καθώς κατέστησε ορατό τον κίνδυνο λεηλασίας και συμπίεσης του χώρου.
Οι πληροφορίες για αλλαγή του εκλογικού συστήματος δείχνουν πως το επείγον δεν αφορά μόνο τα οργανωτικά-διαδικαστικά χαρακτηριστικά μιας ενοποίησης αλλά την ταυτότητα, τη φυσιογνωμία τη στραηγική κατεύθυνση της νέας παράταξης.
Εν ολίγοις, το Σαββατοκύριακο φάνηκε πως στον «ενδιάμεσο χώρο» επικρατεί, πλέον, «μεγάλη αναταραχή».
«Ωραία κατάσταση», όμως, θα προκύψει αν αποσαφηνισθούν οι προτάσεις για την υπέρβασή της.