Εκλογές την Κυριακή και κατά πάσα πιθανότητα εκλογές και σε 40 μέρες μετά. Η προεκλογική εκστρατεία δεν θα μπορούσε να μας κάνει σοφότερους. Επιβεβαίωσε όμως την άποψη που θέλει τα κόμματα να εμφανίζουν μεγάλες προσδοκίες, οι οποίες ακολουθούνται από μεγαλύτερες απογοητεύσεις. Ποτέ η αβεβαιότητα για τησταθερότητα του κομματικού μας συστήματος δεν ήταν τόσο μεγάλη, όσο αυτή την προεκλογική περίοδο. Θεωρώ πως όποια κυβέρνηση και να προκύψει μετά απ’αυτή τη μακρά προεκλογική περίοδο (μιας, δυο, τριών ή και βάλε εκλογικών αναμετρήσεων;) θα σημάνει το πραγματικό τέλος της Μεταπολίτευσης. Ένα τέλος που προαναγγέλθηκε και αναγγέλθηκε πολλές φορές μέχρι σήμερα, είτε ως μετάβαση στον «μικρό δικομματισμό» (Γιάννης Βούλγαρης) είτε ως σύστημα του ενάμιση κόμματος (ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ) είτε ως σύστημα του προηγούμενου ενάμιση και ενός ακόμη μισού κόμματος (ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ). «Μονοκομματικό πλουραλισμό» το έχω ονομάσει αυτό. Στοντιμπείτ αλλά και στις τηλεοπτικές συζητήσειςευρύτερα παρακολουθούμε μια αντιπαράθεση επιπέδου «σας πήραμε, σας πήραμε φλουρί κωνσταντινάτο, μας πήρατε, μας πήρατε βαρέλι δίχως πάτο».
Έτσι ησυναίνεση στο «Κέντρο»θεωρείται κάτι σαν θέσφατο. Η πλειοψηφία των μη «κεντρώων»όμως αισθάνεται πως τα κόμματα μαγειρεύουν τα ίδια φαγητά και η πόλωση υπάρχει για να κρύψει αυτό το γεγονός. Τα ελληνικά, αλλά και τα άλλα ευρωπαϊκά, «συστημικά»κόμματαεξουσίαςαπό το 1990 και ύστερα,αποδεχόμενα το «Δεν υπάρχει εναλλακτική» στη «Συναίνεση της Ουάσιγκτον», πασχίζουν έκτοτε να πείσουν ότι είναι καλύτεροι διαχειριστέςκαι όχι ότι έχουν διαφορετικές αφηγήσεις για μια δικαιότερη κοινωνία. Δημιουργούν μεγάλες προσδοκίες για πράγματα που γνωρίζουν πολύ καλά πως δεν έχουν κάτι πολύ διαφορετικό να κάνουν από τους αντιπάλους τους. Και όταν «έρθουν στα πράγματα» καταλαβαίνουν πως οι καταστάσεις δεν αλλάζουν, αν αυτά δεν συγκρουστούνμετα πελατειακά δημόσια και ιδιωτικά συστήματα, που τα έκανανκόμματα εξουσίας. Και αυτό δεν το μπορούν. Η θεωρία του συρμού περί κομματοκρατίας δεν είναι τίποτα περισσότερο από θεωρία του συρμού. Αυτά τα κόμματα όχι μόνο ισχυρά δεν είναι, αλλά αντιθέτως όλο και πιο πολύ υποχωρούν έναντι των ισχυρών αυταρχικών πρωθυπουργοκεντρικών μοντέλων εξουσίας.
Υπάρχει εναλλακτική; Ναι, υπάρχει. Ή τα κόμματα να υπόσχονται λιγότερα και ταυτοχρόνως να στηριχθούν σε θεσμούς λαϊκής συμμέτοχης ώστενα τα βάλλουνμετα πελατειακά δίκτυα και συμφέροντα ή να αναζητήσουν νέες πηγές ιδεολογικής νομιμοποίησής τους σεπραγματικά εναλλακτικά μοντέλα εξουσίαςκαι κυβέρνησης. Ή καλύτερα και τα δυο μαζί.Ένα τραγικό δυστύχημα όπως αυτό στα Τέμπη θα προκαλούσε ψυχική οδύνη, όχι όμως και πολιτικό σοκ, αν τα κόμματα εξουσίας δενυποστήριζαν πως με την άνοδο τους στην κυβέρνηση θα καταργούσαν ακόμη και τα δυστυχήματα. Πως η άνοδος τους στην εξουσία θα σημάνει ένα τέλειο κόσμο. Οι μεγάλες προσδοκίες γεννούν μεγαλύτερες απογοητεύσεις. Μέχρι να το καταλάβουν αυτό οι διψασμένες μόνο για εξουσία ηγεσίες και τα στελέχη τους θα προκαλούν τα πιο βαθιά χασμουρητά» στους πολίτες. Χασμουρητά που προκάλεσε το ντιμπέιτ, από τα οποία υπόσχονται να τους απαλλάξουν καρικατούρες του Μουσολίνι όπως ο λαϊκιστής πωλητής χειρόγραφων του ΙησούΒελόπουλος, ο φασίστας Κασιδιάρης, ακόμη κι ο ακροδεξιός «φιλελεύθερος» Τζήμερος.