Ο Παναγιώτης προσπαθούσε με σπαστά αγγλικά να εξηγήσει στους Γάλλους πελάτες του στο μικρό ξενοδοχείο, πως είναι κακά πληροφορημένοι. Οι τελευταίοι, σε μια πρωινή συζήτηση, είχαν παρατηρήσει πως «δεν μπορούν οι Γερμανοί και άλλοι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι να βάζουν συνέχεια το χέρι στην τσέπη για την Ελλάδα». Ο Παναγιώτης επιχείρησε να τους πείσει πως «οι Γερμανοί μας χρωστάνε, δεν τους χρωστάμε», αλλά δεν έβρισκε τις κατάλληλες λέξεις στ’ αγγλικά. Έτσι, παράτησε την προσπάθεια. Εκνευρίστηκε πολύ, αλλά δεν το έδειξε. «Οι πελάτες έχουν πάντα δίκιο, λίγους έχουμε, ας μην τους κακοκαρδίσουμε», μου είπε κλείνοντας το μάτι. Και αρκέστηκε να παρατηρήσει πως «τα μέσα ενημέρωσης έχουν κάνει τόσο κακό με την προπαγάνδα τους που έχουν καταφέρει να παραπλανήσουν ακόμα και τη Μισέλ και τον Ζακ, παρότι επιστήμονες άνθρωποι».

Αμέσως, ο συμπαθής ξενοδόχος πέρασε στο επόμενο θέμα, το οποίο είμαι σίγουρος θα συζητάνε τον μοναχικό χειμώνα στα καφενεία. «Το άλλο με τους ΙΚΑτζήδες το έμαθες;». Κοίταξα με την ίδια απορία που είχα όταν τον άκουγα να μιλάει για τους… κακά πληροφορημένους Γάλλους. «Ήρθαν οι ελεγκτές του ΙΚΑ μέσα στον Αύγουστο να ελέγξουν για ανασφάλιστη εργασία, άκου να δεις, μέσα στον Αύγουστο»… Αυτή τη φορά, η οργή του ξεχείλιζε και δεν είχα την παραμικρή διάθεση να αντιμιλήσω. «Το ΣΔΟΕ τον Αύγουστο, το ΙΚΑ τον Αύγουστο, πανε να μας διαλύσουν τελείως!».

Ωστόσο, η οργή του μετατράπηκε ξαφνικά σε ικανοποίηση όταν μου περιέγραψε το «κατόρθωμα» κάποιων κατοίκων του νησιού. «Ένα βράδυ, έκαψαν το αυτοκίνητο των ελεγκτών του ΙΚΑ, δεν το διάβασες στην εφημερίδα; Όχι θα τους άφηναν…». Η αλήθεια είναι πως το είχα διαβάσει στην εφημερίδα. Οι ελεγκτές που έψαχναν για ανασφάλιστους εργαζόμενους, ένα φαινόμενο που τα καλοκαίρια στο νησί οργιάζει, είχαν βρει το υπηρεσιακό αυτοκίνητο πυρπολημένο. Όταν ο Παναγιώτης μού περιέγραφε την ιστορία του, πίσω από κάποια μικρά δέντρα εμφανίσθηκε ένας Πακιστανός κρατώντας ένα μακρύ ξύλο σαν μεγάλη απόχη. «Καθάρισες την πισίνα;», ρώτησε ο Παναγιώτης. Αυτός έγνεψε καταφατικά και συνέχισε για τις επόμενες δουλειές που θα κρατήσουν ώρα, μέχρι αργά το βράδυ. Αν οι ελεγκτές του ΙΚΑ έφταναν ως τη μικρή μονάδα του Παναγιώτη, θα έβρισκαν έναν ακόμα ανασφάλιστο εργαζόμενο, τον Πακιστανό. Αλλά δεν έφτασαν ως εκεί, με τι αυτοκίνητο άλλωστε;

Ο Παναγιώτης, δεν αποτελεί μια εξαίρεση στον κανόνα. Λίγο ως πολύ, αρκετοί είναι εκείνοι που σκέφτονται έτσι. Οι Γερμανοί μάς χρωστάνε, εμείς έχουμε το δικαίωμα να απασχολούμε φτηνούς και ανασφάλιστους εργαζόμενους και το ΣΔΟΕ δεν έχει δουλειά να πηγαίνει αυγουστιάτικα στο νησί για ελέγχους φοροδιαφυγής. Ας το κάνουν τους χειμωνιάτικους μήνες, τότε που όλα τα μαγαζιά είναι κλειστά!

Το ασφαλές συμπέρασμά από τη φετινή επίσκεψη στο νησί (δεν έχει σημασία ποιο νησί, σε όλα έτσι σκέφτονται), είναι πως η κρίση όσο και αν βαθαίνει, δεν άλλαξε στο ελάχιστο νοοτροπίες και απόψεις. Να το πω μ? ένα παράδειγμα. Στο νησί κάθε Αύγουστο, οι επαγγελματίες μαθαίνουν σε χρόνο-ρεκόρ πως επίκειται επίσκεψη του ΣΔΟΕ. Το πρακτορείο όπου βγαίνουν τα εισιτήρια των υπαλλήλων του ελεγκτικού μηχανισμού, ειδοποιεί πως «έρχονται αυτοί». Πέφτει σύρμα. Ξαφνικά και για λίγες ημέρες (όσο κρατάει η επίσκεψη του ΣΔΟΕ), όλοι κόβουν αποδείξεις. Αν δεν το ξέρεις, πιστεύεις πως ζεις στο νησί με τους πιο συνειδητοποιημένους φορολογικά επαγγελματίες του κόσμου. Παίρνεις ένα πακέτο τσιγάρα; Απόδειξη. Παίρνεις μια τσίχλα; Απόδειξη. Το θαύμα φυσικά διαρκεί λίγο, όσο η επίσκεψη.

Ναι, φυσικά το πρόβλημα δεν περιορίζεται στη φοροδιαφυγή που εξακολουθεί να βασιλεύει στους καλοκαιρινούς προορισμούς. Ούτε στην άρνηση πολλών επαγγελματιών ν? ασφαλίζουν τους κακά αμειβόμενους περιστασιακούς εργαζόμενους, θεωρώντας πως δεν έχουν καμιά τέτοια υποχρέωση. Ούτε αποτελεί ο Παναγιώτης το κραυγαλέο παράδειγμα μιας τέτοιας συμπεριφοράς. Τεράστιοι επιχειρηματικοί κολοσσοί στον χώρο του τουρισμού ακολουθούν τα ίδια και πιο περίτεχνα κόλπα. Είναι μια απάντηση ωστόσο στο ερώτημα «στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε;»…