«Είμαι υπουργός μιας χρεοκοπημένης χώρας», υποστήριξε σε μια από τις δεκάδες συνεντεύξεις του ο νέος υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης. Και με μια φράση του κατάφερε να γυρίσει τη χώρα πίσω στο 2009, όταν ο Γιώργος Παπανδρέου ζητούσε κι αυτός μια «ανάσα» από τους εταίρους. Πέντε χρόνια θυσιών απολύτως χαμένα – κατά τον κ. Βαρουφάκη. Δάνεια 240 δισεκατομμυρίων στον βρόντο. Σίγουρα δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να ενισχύσεις την αξιοπιστία σου.
Μια φράση όμως που δείχνει με τον πιο παραστατικό τρόπο πόσο λανθασμένη είναι η προσέγγιση της κυβέρνησης. Νομίζει πως επειδή κέρδισε τις εκλογές θα διαγράψει ό,τι έχει συμβεί και ό,τι έχει συμφωνηθεί την τελευταία πενταετία. Οτι αρκεί μια επίθεση γοητείας από τον κ. Τσίπρα για να αλλάξουν στάση το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες. Παιδική αφέλεια ή παντελής άγνοια για το πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ενωση; Οπως και να είναι, ο κ. Γιούνκερ μας το είπε καθαρά: «Δεν θα αλλάξουμε τα πάντα επειδή κέρδισε τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ».
Να μείνουμε στην ουσία όμως. Αν ο βασικός εθνικός μας στόχος είναι μια νέα συμφωνία για το χρέος, ο κ. Τσίπρας είχε δυο επιλογές. Η πρώτη να μην εκβιάσει εκλογές και να αφήσει τον κ. Σαμαρά να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Να κλείσει, δηλαδή, την τελευταία αξιολόγηση και να πάρει τα μέτρα που θα χρειάζονταν. Από τη στιγμή που δεν το έκανε, έπρεπε να ξέρει ότι μπαίνει σε μια διαπραγμάτευση από τη θέση του αδύνατου: η ρευστότητα της οικονομίας εξαρτάται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ανά πάσα στιγμή μπορεί να οδηγηθούμε στη θέση της Κύπρου. Ηδη έχουν πέσει οι πρώτες προειδοποιητικές βολές.
Ο κ. Τσίπρας πίστευε προφανώς ότι αρκεί να πάρει πίσω ορισμένες από τις πιο ακραίες τοποθετήσεις για να τον ακούσουν οι Ευρωπαίοι. Ετσι παρακολουθήσαμε μερικές εντυπωσιακές κωλοτούμπες. Το «κούρεμα» της ονομαστικής αξίας του χρέους, για παράδειγμα, εγκαταλείφθηκε με μια λίγο εξωτική αντιπρόταση για «ομόλογα εις το διηνεκές» που κανείς δεν πήρε στα σοβαρά και μάλλον υποβάθμισε ακόμα πιο πολύ την αξιοπιστία του οικονομικού επιτελείου. Ακολούθησαν κι άλλες. Αίφνης ο κ. Βαρουφάκης ανακάλυψε την εξαιρετική συμβολή της Cosco στην εθνική οικονομία.
Και με μια ειλικρίνεια που θα ζήλευε και η Θάτσερ, υποστήριξε ότι θα πούλαγε τον ΟΣΕ για ένα ευρώ αν δεσμευόταν ο νέος ιδιοκτήτης ότι θα έκανε επενδύσεις. Πάει και το «θα πάρουμε πίσω ό,τι ξεπουλήθηκε». Οσο για την πάλαι ποτέ διαπλεκόμενη Lazard για την οποία έκανε ερωτήσεις ο κ. Τσίπρας, μάθαμε ότι θα συμβουλεύει και τη σημερινή κυβέρνηση στα ζητήματα του χρέους. Ο λύκος να φυλάει τα πρόβατα – θα έλεγε κάποτε ο κ. Λαφαζάνης, και με απευθείας ανάθεση θα συμπλήρωνε η κ. Κωνσταντοπούλου!
Κι όμως, όλα αυτά δεν αποδείχθηκαν αρκετά για να μαλακώσει το Βερολίνο. Και ο λόγος είναι απλός. Ευρώπη σημαίνει διαδικασίες. Δεν υπάρχει μια κυρία Ευρώπη που περιμένει στο τηλέφωνο τον κ. Τσίπρα να μιλήσουν σαν δυο καλοί φίλοι. Σε μια ένωση κρατών με τόσο διαφορετικά συμφέροντα η παράκαμψη των διαδικασιών θα οδηγούσε στο χάος. Μπορεί να κάνουν τα στραβά μάτια πολλές φορές. Ακόμα και οι μεγάλες χώρες όμως τηρούν τα προσχήματα. Είναι απορίας άξιον γιατί πίστευαν στην κυβέρνηση ότι μπορούν να τα μπουρδουκλώσουν. Και φτάνουν στα όρια του αδιανόητου οι δημόσιες διακηρύξεις του κ. Βαρουφάκη, ότι η Ευρώπη είναι ειδική στους «ευφημισμούς» ώστε όλοι να μένουν ικανοποιημένοι. Να σας κοροϊδέψουμε, δηλαδή, και να το λέμε δημοσίως, και μάλιστα προκαταβολικά.
Ακόμα χειρότερα, η κυβέρνηση δεν έχει καταλάβει ποιες δυνάμεις έχει να αντιμετωπίσει. Πίστεψε ότι θα πιέσει το Βερολίνο μέσω Ιταλίας και Γαλλίας. Ομως εκείνοι που (επίσης) θα βάλουν βέτο σε κάθε παραχώρηση θα είναι οι Ισπανοί, καθώς ο Ραχόι δεν θέλει με κανέναν τρόπο να δώσει πόντους στους Podemos. Εχουν κάθε συμφέρον λοιπόν να μας ξανακάνουν ειδική περίπτωση, και η κυβέρνηση έπεσε με τα μούτρα στην παγίδα.
Και τώρα; Οι θέσεις της Ελλάδας για τερματισμό της λιτότητας έχουν πια διεθνές ακροατήριο που αναγνωρίζει το δίκιο μας. Δεν θα το βρούμε αν συνεχίσουμε τη σημερινή αδιέξοδη τακτική!