Είναι πρωί την 10 Νοεμβρίου που μας πέρασε, επί της Μεσογείων έχουν συγκεντρωθεί αρκετοί άνθρωποι που ενθαρρύνουν του δρομείς του Κλασσικού αθηναϊκού Μαραθωνίου. Κάπου στο ύψος του Χολαργού μια μεσήλικη παρέα κρατάει πανό στα χέρια, για να ενθαρρύνει φίλους που τρέχουν. Μπλέ και πράσινα γράμματα σε λευκό φόντο. Αναγράφονται τα ακόλουθα «Με ΠΑΣΟΚ θα ήσουν στα μπουζούκια», «Με ΠΑΣΟΚ θα είχες πάρει επίδομα μαραθωνίου», «Με ΠΑΣΟΚ θα είχες τερματίσει». Και τα τρια πανό διανθίζονται από τον γνωστό πράσινο ήλιο του ιστορικού κόμματος της Μεταπολίτευσης.
Η χιουμοριστική πρωτοβουλία ενθάρρυνσης των δρομέων μέσα από το αστείο της αναλογικής αντιστροφής, «Χωρίς ΠΑΣΟΚ, τρέχεις τζάμπα» «Χωρίς ΠΑΣΟΚ, τρέχεις περισσότερο απ΄ οσο χρειάζεται», «Χωρίς ΠΑΣΟΚ ταλαιπωρείσαι αντι να διασκεδάζεις», έχει την καταγωγή της στα χρόνια της κρίσης. Διαδικτυακές περσόνες όπως Ο depressed pasok και μια παρέα επονομαζόμενη «Παλιό ΠΑΣΟΚ το ορθόδοξο», σκηνοθετούσαν, μεταξύ παρωδίας και νοσταλγίας μια φασματική παρουσία του κόμματος, την ώρα που εκείνο εκλογικά εξατμιζόταν. Ήταν τα χρόνια που το κοινωνικό συμβόλαιο της μεταπολίτευσης, όπως είχε οριστικά σφραγιστεί το 1981 αποδιαρθωνόταν από την ίδια την δυναμική της χρεοκοπίας του σπάταλου κράτους και της επιδοματικής εν πολλοίς άνθησης των μεσαίων στρωμάτων. Αυτή η παρωδιακή νοσταλγία για το ΠΑΣΟΚ συντελούνταν ακριβώς την στιγμή που στην διεθνή πολιτική επιστήμη επικρατούσε ο όρος pasokification για να περιγράψει την προϊούσα αποδυνάμωση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και την αντιδιαμετρική ανάπτυξη φορέων αριστερού η δεξιού ριζοσπαστισμού.
Τώρα πλέον, ο κύκλος της παρακμής του ΠΑΣΟΚ μοιάζει να έχει κλείσει. Η αποσύνθεση της ριζοσπαστικής Αριστεράς το ανέδειξε μάλιστα στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, με αποτέλεσμα σήμερα τα δύο ιστορικά κόμματα της Μεταπολίτευσης να ηγούνται του πολιτικού και κομματικού μας συστήματος- με σαφώς μειωμένες δυνάμεις και ισχνότερες αφομοιωτικές ικανότητες σε σχέση με το παρελθόν πάντως. Η εξομάλυνση της οικονομικής λειτουργίας, η παταγώδης αποτυχία των κυβερνήσεων Σύριζα-Ανέλ, η ιδεολογική κρίση του αριστερού ριζοσπαστισμού σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, αποτελούν ασφαλώς και τους πιο ισχυρούς παράγοντες που διαμόρφωσαν αυτή πασοκική επιστροφή. Μαζί με αυτά η οργανωτική επιμονή της ηγεσίας του κόμματος, οι άριστες εσωκομματικές του λειτουργίες και η σταδιακή ανάδειξη αξιόλογων νέων στελεχών, συμπληρώνουν τα στοιχεία αυτής της υπο-όρους επιτυχίας του σημερινού ΠΑΣΟΚ. Στην εξίσωση αυτή όμως ίσως αξίζει να προστεθούν και τα χιουμοριστικά αποθέματα νοσταλγίας που αναρτήθηκαν από την παρέα των μαραθωνοδρόμων. Και αυτό διότι εκφράζουν, όλα αυτά τα χρόνια, ένα ισχυρό κοινωνικό απόθεμα μνήμης. Και η μνήμη αυτή, το εκπεφρασμένο ασυνείδητο μιας Μεταπολίτευσης που πήγε να αυτοκαταστραφεί αλλά εν τέλει διεσώθη n extremis, δεν είναι μόνο πρωτόλεια νοσταλγία για τις «καλύτερες μέρες» του τότε, ούτε έμμεση ιδεολογική σύνταξη με τον ενδημικό στη χώρα – και στο ΠΑΣΟΚ πρωτίστως- κρατικιστικό λαϊκισμό.
Η επιβίωση του ΠΑΣΟΚ τα δύσκολα χρόνια ως άλλη φαντασιακή κιβωτός της ευημερίας που πολλοί φύλαγαν μέσα τους άσχετα αν αποστάτησε η ψήφος τους, εμπεριέχει, στην μαραθώνια εκδοχή, ένα σαφές δείγμα αυτογνωσίας και μια βαθιά επιθυμία αυτοκριτικής. Αυτή την διαλεκτική, μεταξύ της θεσμικής συμπεριφοράς και της μνήμης ενός κόμματος που, παρά την αρχική ευρωπαϊκή του εκκεντρικότητα, υπηρέτησε το όραμα για μια δυτικού τύπου ευημερία και μια ανοικτή δημοκρατία από τη μια και του μόνιμου αιτήματος για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη από την άλλη, καλείται να διαχειριστεί σήμερα το ΠΑΣΟΚ. Η πασοκική νοσταλγία αποτέλεσε ύστατο συναισθηματικό καταφύγιο πολλών και απόθεμα ασφαλείας για το Κόμμα. Σήμερα όμως κινδυνευει να μετατραπεί σε πήγμα ναρκισσιστικής καθήλωσης. Εξ άλλου, όπως φαίνεται, στο μέλλον τίποτα δεν θα μπορεί να γίνει αποκλειστικά «με ΠΑΣΟΚ», υπάρχει όμως πιθανότητα να μην μπορεί να γίνουν πολλά «χωρίς ΠΑΣΟΚ».
Πηγή: www.tovima.gr