Τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο η δυναμική, που αναπτύσσεται στους διάφορους τομείς δραστηριοποίησης των κοινωνιών, δεν είναι ελεγχόμενη ως προς τις παρενέργειες της στην προοπτική του χρόνου.

Ο σχεδιασμός της εξέλιξης δεν είναι σε λειτουργικό βαθμό μακροπρόθεσμος, ενώ παράλληλα χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό αποσπασματικότητας. Δεν λαμβάνεται υπόψη η μεγάλη αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση των κοινωνικών συστημάτων, ούτε συνυπολογίζεται το κοινωνικό και το ανθρώπινο συμφέρον. Ταυτοχρόνως η διαχείριση του χρόνου είναι πολύ αργή και οι λαμβανόμενες αποφάσεις έπονται της εξέλιξης.

Συμπερασματικά η δυναμική, που αναπτύσσεται, δεν είναι αποτέλεσμα ενός πολυδιάστατου σχεδιασμού με ολιστική οπτική, ώστε να καλύπτονται όλοι οι τομείς, που δραστηριοποιούνται οι κοινωνίες και επηρεάζουν αποφασιστικά την πορεία προς το μέλλον.

Η πραγματικότητα τόσο σε εθνικό όσο και σε πλανητικό επίπεδο είναι αποκαλυπτική. Στην ημερίδα, που διοργανώθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΛΙΔΕΚ) στο Γαλλικό Ινστιτούτο επισημάνθηκε η αρνητική δημογραφική πορεία στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα την μείωση του πληθυσμού (μείωση των γεννήσεων σε σύγκριση με τους θανάτους, δηλαδή γήρανση του πληθυσμού).

Ο αριθμός των ατόμων, που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία μειώνεται (π.χ. ο αριθμός των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία μειώθηκε κατά 15% την τελευταία 20ετία). Επίσης την 10ετία 2011 έως 2020 μειώθηκε ο πληθυσμός της Ελλάδας κατά 450.000 άτομα, ενώ την περίοδο της οικονομικής κρίσης έφυγαν από την χώρα πολλοί νέοι επιστήμονες με υψηλού επιπέδου κατάρτιση. Εκτιμάται, ότι ο αριθμός τους ανέρχεται σε 450.000.

Οι παρενέργειες αυτού του φαινομένου είναι πολύ οδυνηρές, εάν ληφθεί υπόψη, ότι στην εποχή της γνώσης και της μαζικής αξιοποίησης της τεχνολογίας στους διάφορους τομείς κοινωνικής δραστηριοποίησης και κυρίως στον οικονομικό, το επιστημονικό δυναμικό παίζει αποφασιστικό ρόλο. Ακόμη και ο τομέας της υγείας επηρεάζεται με την μείωση του ιατρικού δυναμικού.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης έχει η έκθεση για την «Κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος του 2021» του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (World Meteorological Organization, WMO), σύμφωνα με την οποία η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου, η άνοδος της επιφάνειας των ωκεανών, καθώς και η θερμοκρασία και η οξίνιση τους έφτασαν σε νέα επίπεδα ρεκόρ το προηγούμενο έτος.  

Η τρύπα στο στρώμα του όζοντος στην Ανταρκτική είναι «εξαιρετικά βαθιά και εκτεταμένη» φτάνοντας τα 24,8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα το 2021.

Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Antonio Guterres τόνισε, ότι «το παγκόσμιο σύστημα ενέργειας μας φέρνει όλο και πιο κοντά στην κλιματική καταστροφή». Προτείνει δε «να τερματισθούν οι επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα, να τριπλασιασθούν οι επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), να καταργηθεί η γραφειοκρατία, να διασφαλισθεί ο εφοδιασμός των τεχνολογιών των ΑΠΕ με πρώτες ύλες και να χαρακτηρισθούν αυτές οι τεχνολογίες παγκόσμια δημόσια αγαθά διαθέσιμα ελεύθερα.

Επίσης η υπερθέρμανση του πλανήτη προχωρά ακάθεκτη και γίνεται όλο και περισσότερο ορατή στις φτωχές χώρες με την αύξηση των θανάτων, που προκαλούν οι καύσωνες.

Στην Ινδία οδηγούνται στο θάνατο και πολλά ζώα λόγω των συνθηκών, που διαμορφώνει η υπερθέρμανση (Umair Haque). Στον δυτικό κόσμο κυκλοφορούν αυτές οι ειδήσεις και αμέσως μετά το ενδιαφέρον στρέφεται στην επικαιρότητα, που διαμορφώνει η κοινωνία του θεάματος και η λογική του μονοδιάστατου υλικού ευδαιμονισμού στο πλαίσιο των ορίων του ατομικού βιολογικού χρόνου.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organisation, WHO) χαρακτήρισε την βιομηχανία τσιγάρων ως τον μεγαλύτερο ρυπαντή του περιβάλλοντος στον κόσμο, διότι προκαλεί την αποψίλωση δασών, υψηλές εκπομπές αερίων και σκουπίδια αποτσίγαρων. Επισημαίνεται δε, ότι οι παραγωγοί τσιγάρων είναι υπεύθυνοι για την αποψίλωση 600 εκατομμυρίων δέντρων ετησίως, δηλαδή το 5% της καταστροφής δασών σε πλανητικό επίπεδο.

Επίσης 4,5 δισεκατομμύρια φίλτρα τσιγάρων κάθε χρόνο καταλήγουν στους ωκεανούς. Στο πλαίσιο της παραγωγής προϊόντων καπνού χρησιμοποιούνται 22 εκατομμύρια τόνοι νερού και παράγονται 84 εκατομμύρια τόνοι διοξείδιο του άνθρακα, ενώ τα φίλτρα των τσιγάρων περιέχουν πλαστικά μικροσωματίδια.

Είναι εμφανές, ότι η πραγματικότητα δεν είναι ελεγχόμενη σε σχέση με την δυναμική, που δρομολογείται στους διάφορους τομείς κοινωνικής δραστηριοποίησης.

Βέβαια αυτό το φαινόμενο εκτείνεται και σε άλλους τομείς εκτός από την δημογραφική πορεία, την ρύπανση του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή. Πολύ χαρακτηριστική είναι η δυναμική, που αναπτύσσεται ως προς την κοινωνική δικαιοσύνη σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης.

Σύμφωνα με έκθεση της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης OXFAM τα δύο τελευταία χρόνια (λόγω της ανόδου των τιμών σε ενέργεια και εμπορεύματα κατά την διάρκεια της πανδημίας και της εισβολής στην Ουκρανία) οι περιουσίες των δισεκατομμυριούχων στους τομείς των τροφίμων και της ενέργειας αυξήθηκαν κατά 453 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι τιμές στα τρόφιμα, οι οποίες αυξήθηκαν πάνω από 30% κατά μέσο όρο το 2021, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν 263 εκατομμύρια περισσότερους ανθρώπους σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Δηλαδή ο αριθμός των ανθρώπων, που ζουν με 1,90 δολάρια το πολύ την ημέρα, θα αυξηθεί σε 860 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του 2022.

Σύμφωνα με το περιοδικό Forbes η συνολική περιουσία των δισεκατομμυριούχων ανέρχεται στα 12,7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ιδιαιτέρως μεγάλα κέρδη έκαναν στους τομείς του φαρμάκου, των μεταφορών και της βιομηχανίας τροφίμων.

Οι ανισότητες συνεχώς διευρύνονται και οι παγκόσμιες ισορροπίες εισέρχονται σε συνθήκες μεγάλης ρευστότητας με συνεχή συρρίκνωση της νομιμοποίησης της κατεύθυνσης της εξέλιξης στο πεδίο της κοινωνίας πολιτών. Η OXFAM προτείνει την υψηλή φορολόγηση των δισεκατομμυριούχων και την αξιοποίηση των εσόδων για την βελτίωση των συστημάτων εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής ασφάλισης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Και ενώ είναι εμφανής η μη ελεγχόμενη δυναμική σε παγκόσμιο επίπεδο, οι κοινωνίες όλου του πλανήτη από το ένα μέρος ασχολούνται με την διαχείριση του πολέμου στην Ουκρανία και την αποκόμιση γεωπολιτικού πλεονεκτήματος στο πλαίσιο της συμμετοχής τους σε ανάλογης στόχευσης μορφώματα (π.χ. ΝΑΤΟ) και από το άλλο μέρος διαγκωνίζονται για την απόκτηση γεωπολιτικής υπεροχής, αν και τέτοιες πολεμικές αντιπαραθέσεις (όπως στην Ουκρανία) συμβάλλουν στην καταστροφή πόλεων, παραγωγή σκουπιδιών, διάλυση κοινωνιών, πριμοδότηση της φτώχειας, αύξηση της μαζικής μετακίνησης πληθυσμών και θανάτους ανθρώπων.

Εύλογα δημιουργείται η εντύπωση, ότι το πολιτικό σύστημα και οι κοινωνίες αδυνατούν να ανακόψουν την καταστροφική πορεία. Ο τρόπος σκέψης και λειτουργίας τους δεν συμπορεύεται με την εξέλιξη, διότι δεν ελέγχεται η δυναμική, που αναπτύσσεται. Η διαχείριση της πραγματικότητας είναι προσανατολισμένη πολιτικά σε περασμένες εποχές, όταν η ταχύτητα της ροής του χρόνου ήταν πολύ αργή και η επιστημονική γνώση και οι τεχνολογικές της εφαρμογές δεν ήταν τόσο εξελιγμένες όσο στην εποχή, που διανύουμε, ενώ οι κοινωνικές αξίες και συνθήκες δεν είχαν σε τόσο υψηλό βαθμό αποστασιοποιηθεί από την καθημερινότητα στις τοπικές κοινωνίες.  

Παράλληλα η ανθρώπινη οντότητα έχει εργαλειοποιηθεί για την επίτευξη συστημικών στόχων, ενώ δεν έχει το αναγκαίο αξιακό φορτίο στο πλαίσιο του κοινωνικού και του ανθρώπινου συμφέροντος.  

Ιδιαιτέρως στην Ελλάδα το πολιτικό σύστημα δεν ασχολείται ουσιαστικά με τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και την διαχείριση της πραγματικότητας στη δυναμική προβολή της στο μέλλον, αλλά με την επικοινωνιακή διαχείριση μη ρεαλιστικών επαγγελιών, οι οποίες στοχεύουν στην επίτευξη της αναγκαίας επιρροής για την ανάληψη της διαχείρισης της κυβερνητικής εξουσίας.

Σε αυτό το πλαίσιο βέβαια οι πολίτες λειτουργούν και εκφράζονται πολιτικά, χωρίς να γνωρίζουν την προοπτική, που «ανοίγουν» οι επιλογές τους. Ο ρόλος τους εξαντλείται στην τυπική νομιμοποίηση της μη ελεγχόμενης δυναμικής. Με αυτό τον τρόπο όμως αυξάνεται ο βαθμός διακινδύνευσης των σύγχρονων κοινωνιών.