Φέτος, τον Μάρτιο, η Κύπρος υπήχθη σε «πρόγραμμα διάσωσης» από την τρόικα. Πολλοί το είχαν χαρακτηρίσει ως το σκληρότερο και το χειρότερο από όλα τα προγράμματα που έχουν επιβληθεί σε χώρα της Ευρωζώνης. Ανάλογες ήταν οι εκτιμήσεις που έγιναν και στο πλαίσιο της καθ’ ημάς συζήτησης. Μάλιστα, στη χώρα μας αξιοποιήθηκε η σκληρή δοκιμασία της Κύπρου ως αφορμή για να κυριαρχήσει η τρομοκρατία μιας ιδιάζουσας ΤΙΝΑ (there is no alternative): Δεν μπορεί να γίνει τίποτα διαφορετικό από αυτό που κάνει η κυβέρνηση, υπάκουα εφαρμόστε την πολιτική της – έλεγαν. Προ ημερών, ολοκληρώθηκε η δεύτερη αξιολόγηση του κυπριακού προγράμματος. Σύμφωνα με το πόρισμα, η οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο προσαρμογής, οι διαρθρωτικές αλλαγές προχωρούν με ικανοποιητικό ρυθμό, οι περιορισμοί στη διακίνηση κεφαλαίων χαλαρώνουν ομαλά, νέα μέτρα δεν απαιτούνται, οι φιλόδοξοι στόχοι της δημοσιονομικής προσαρμογής επιτυγχάνονται, η Κύπρος θα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα ήδη από φέτος, η ύφεση θα είναι μικρότερη από την αρχικά προβλεπόμενη.
Είναι αλήθεια ότι ο κυπριακός λαός περνά δύσκολες ώρες. Και ότι, βεβαίως, η Ελλάδα δεν είναι Κύπρος. Από τις πολλές διαφορές, θεωρώ χρήσιμη την ανάδειξη μιας: Η Κύπρος παλεύει με διάθεση εθνικής συνεννόησης και προσπαθεί να σχεδιάσει την επόμενη ημέρα της. Δεν αφήνει την τύχη της στην τύχη – ούτε στην τρόικα.
Καταρχήν, το πολιτικό προσωπικό δεν είπε ψέματα στον κυπριακό λαό – ούτε ότι λεφτά υπάρχουν ούτε ότι τρία «Ζάππεια» τον γιατρό τον κάνουν πέρα. Είτε επειδή το επέλεξε είτε επειδή δεν μπορούσε να το αποφύγει, γεγονός είναι ότι μίλησε ειλικρινά. Και ο κυπριακός λαός αντίκρισε την πραγματική διάσταση του προβλήματος – δεν παραπλανήθηκε.
Δεύτερον, το πολιτικό προσωπικό συζητά (όχι ιδεοληπτικά αλλά πρακτικά…) τι πρέπει να γίνει και πέραν του προγράμματος, για να σταθεί πάλι όρθια η χώρα του. Δεν θεωρεί μόλυνση τη συζήτηση ή προδοσία τις συμφωνίες. Ούτε ο πρόεδρος Αναστασιάδης, ένας συντηρητικός πολιτικός, αποφεύγει να ενημερώνει τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης ούτε επιλέγει να κυβερνά με διαταγές –παράδειγμα, με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου.
Τρίτον, ο πρόεδρος Αναστασιάδης σεβάστηκε το κράτος και τον δημόσιο τομέα, δεν τα μεταχειρίστηκε ως λάφυρο. Αντιθέτως, στη μεγάλη πλειονότητα των οργανισμών διατήρησε τις διοικήσεις που είχαν οριστεί επί της προηγούμενης κυβέρνησης – δεν διανοήθηκε να σαλπίσει την κατάληψη του κράτους πριν καν ορκιστεί, δεν είχε τον πειρασμό να διανείμει τα ιμάτια του κράτους με… κομματικές ποσοστώσεις.
Τέταρτον, στην Κύπρο ελήφθη μέριμνα για τα θύματα της κρίσης. Ετσι, μεταξύ άλλων, τέθηκε ως άμεση προτεραιότητα η εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (κάτι το οποίο η τρόικα εισηγείται στην Αθήνα από το 2010, δυστυχώς ατελέσφορα…) ώστε στις αρχές του 2014, σε λιγότερους από δώδεκα μήνες, αυτό το σύστημα να ανακουφίζει τους φτωχότερους με ασφάλεια.
Πέμπτον, το πολιτικό προσωπικό της Κύπρου δεν είναι αγγελικό ούτε πάνσοφο. Αποδεικνύεται όμως ότι, στις κρίσιμες για τη χώρα του ώρες, επιδιώκει να συμπεριφέρεται με τρόπο που συμβάλλει να νιώσει ο κυπριακός λαός εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, ώστε να ανασκουμπωθεί και να αγωνιστεί για να ξαναφτιάξει τη ζωή του. Αποτέλεσμα: Αν και πολλοί Κύπριοι έχασαν όλη την περιουσία τους, οι δρόμοι της Λευκωσίας δεν έκλεισαν ούτε για μία ώρα.
Στην Ελλάδα, ακολουθείται ο αντίθετος δρόμος σχεδόν σε όλα. Και ενώ εξελίσσεται μια αμείλικτη πολιτική αντιπαράθεση «για το καλό της χώρας», ωστόσο οι εκκωφαντικές συγκρούσεις (αν όχι σε κενό αέρος, πάντως) δεν διεξάγονται στη βάση ενός εθνικού σχεδίου για την έξοδο από την κρίση και τη μετά-την- κρίση-Ελλάδα. Παρότι δεν χωρά αμφιβολία ότι χωρίς εθνικό σχέδιο δεν θα προκύψει κάτι σημαντικό, θετικό για τη χώρα.
Δεν αναφέρομαι στο θέμα της επικαιρότητας, το παζάρι που αποκαλείται «πολιτική διαπραγμάτευση». Αυτό είχε διάφανη επιδίωξη: Να αποσπαστεί η άδεια της τρόικας να κατατεθεί ένας όπως-όπως κρατικός προϋπολογισμός του 2014, να αναληφθεί η ευρωπαϊκή προεδρία, να οδηγηθεί η χώρα σε τριπλές εκλογές (ευρωπαϊκές, περιφερειακές και εθνικές) την άνοιξη και (μετά την απομάκρυνση από τις κάλπες…) να επιβληθούν τα νέα μέτρα με έναν «έκτακτο», συμπληρωματικό κρατικό προϋπολογισμό – τότε. Αναφέρομαι στο εξής πολύ σημαντικό: Χωρίς σχέδιο ανάταξης της χώρας και δράση σε πνεύμα εθνικής συνεννόησης, η χώρα δεν θα βγει από την κρίση, παρά μόνο για να μπει σε ένα, ακόμη, τούνελ. Στο τούνελ μιας 10ετίας ασθενικών ρυθμών μεγέθυνσης, μαζικής (εξαγώγιμης) ανεργίας, αναιμικής δημοκρατίας και διαδοχικών, βραχύβιων κυβερνήσεων που με την αδυναμία τους θα επισφραγίζουν την παρατεταμένη αστάθεια – ανίκανες να την άρουν.
Η Κύπρος δεν είναι σε άλλο πλανήτη. Είναι δίπλα μας. «Λέει» ότι αν το πολιτικό σύστημα μπορεί, η χώρα τα καταφέρνει. Κι αν δεν μπορεί; Τότε, η επίλυση αυτού του προβλήματος επείγει. Γιατί από αυτήν εξαρτάται η λύση του οικονομικού προβλήματος.