Είναι αναμφισβήτητο ότι οι Άγγλοι έχουν προσφέρει στην ανθρωπότητα πολλές πρωτοτυπίες. Καλές και άσχημες. Το ποδόσφαιρο είναι μία από τις ομορφότερες. Ο επαγγελματικός αθλητισμός είναι μία από τις πιο αμφισβητούμενες. Ο χουλιγκανισμός μία από τις χειρότερες.
Στις καλύτερες συγκαταλέγεται δίχως άλλο, και το αγγλικό χιούμορ. Ευτυχώς, πολλοί άνθρωποι στον πλανήτη μιλούν αγγλικά και μπορούν να το καταλάβουν σε όλη του τη διάσταση.
Από την περασμένη Κυριακή, οι Άγγλοι προσέφεραν μία ακόμα πρωτοτυπία, που συνδυάζει το ποδόσφαιρο με το χιούμορ: Τον πρώτο αγώνα κεκλεισμένων των θυρών, που αναβάλλεται λόγων εισβολής των φιλάθλων. Δε χρειάζεται να μιλάς καλά αγγλικά και να σκαμπάζεις από ποδόσφαιρο για να καταλάβεις το αστείο του θέματος.
Κάπου εδώ, όμως, τα ευτράπελα τελειώνουν…
Η πρώτη παγκοσμιοποιημένη ποδοσφαιρική ομάδα
Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είναι η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα που κατάφερε να φύγει από τα όρια του Νησιού, και να εξαπλώσει την εμπορική της φήμη σε ολόκληρο τον κόσμο, καθιστώντας το εμπορικό της σήμα, ως ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα στον πλανήτη. Με έναν υποδειγματικό τρόπο, οι διοικούντες της κατάφεραν να πωλήσουν το προϊόν «Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ» σε τεράστιες αγορές και να φέρουν πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια στερλίνες στα ταμεία της.Το Old Trafford έγινε το «Θέατρο των Ονείρων», ένας προορισμός ονειρικός για εκατομμύρια ποδοσφαιρόφιλους σε όλο τον πλανήτη. Ένα γήπεδο, χωρητικότητας 73.500 θεατών, που γεμίζει σε κάθε αγώνα.
Δεν ξέρω πόσο ενοχλούσε τους ντόπιους φιλάθλους η αδυναμία να βρουν ένα εισιτήριο. Ο ιστορικός μάνατζερ της ομάδας όμως, Άλεξ Φέργκιουσον είχε αρκετές φορές παραπονεθεί ότι το γήπεδο είναι πολύ «σιωπηλό» και ο κόσμος δεν… σπρώχνει την ομάδα όσο πρέπει.
Γιατί, απλούστατα, οι θεατές δεν ήταν, πλέον, οι παραδοσιακοί οπαδοί της, αλλά, στην πλειοψηφία τους, φίλαθλοι από όλο τον κόσμο, που ήθελαν να ζήσουν την εμπειρία, να παρακολουθήσουν τη Γιουνάιτεντ από κοντά. Και αυτό που έβλεπαν, εκτός από τη φανταστική γηπεδική εμπειρία, ήταν μία ομάδα ανταγωνιστική στο μέγιστο βαθμό και εντός των γραμμών του γηπέδου, τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Ο ερχομός των Γκλέιζερς
Το Μάιο του 2005 στη ζωή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ μπήκε η οικογένεια Γκλέιζερ. Αγόρασαν μία εταιρεία που η αξία της αποτιμήθηκε, τότε στο ποσό των 1,2 δις. Με τη διαφορά ότι για να την κάνουν δική τους, οι Αμερικάνοι από την τσέπη τους έβγαλαν ένα ποσό πολύ μικρότερο: Μόνο, 400 εκ. Ευρώ μάζεψαν σπάζοντας τους κουμπαράδες της οικογένειας. Τα υπόλοιπα 800 εκ. «καταβλήθηκαν», μέσω του λεγόμενου «Leveraged Buyout». Δηλαδή, με δάνειο, που φορτώθηκε στους ισολογισμούς της ίδιας της ομάδας!
Πρόκειται για μία πρακτική συνηθισμένη για την αγορά εταιρειών με υψηλές ταμειακές ροές, όπως η «Γιουνάιτεντ». Ο αγοραστής αγοράζει μία εταιρεία παίρνοντας ένα δάνειο που το αποπληρώνει με τις ταμειακές εισροές της. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει οι ταμειακές εισροές της αγοραζόμενης επιχείρησης να είναι ήδη πολύ υψηλές, για να μπορούν να καλυφθούν, τουλάχιστον οι τόκοι του δανείου.
Σε κανονικές συνθήκες της αγοράς, όταν μία εταιρεία έχει υψηλές καθαρές ταμειακές ροές, τότε η αξία της είναι ήδη πολύ υψηλή και επομένως, είναι πολύ δύσκολο να βγάλει κέρδος ο αγοραστής. Για να πετύχει το σχέδιο και να μπορέσει ει ο αγοραστής να επιτύχει κέρδη από μία τέτοια πρακτική, θα πρέπει να αυξήσει τις καθαρές ταμειακές ροές και μετά από κάποια χρόνια να ξαναπωλήσει την εταιρεία σε πολύ υψηλότερη τιμή.
Αυτά είναι κόλπα ζόρικα, που όποιος τα επιτύχει μπορεί να έχει κέρδος από 300% - 700% Ευρώ. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έχει έσοδα 700 εκ. το χρόνο, στα μάτια των Αμερικάνων επενδυτών, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έμοιαζε… ξερολούκουμο.
Ποδόσφαιρο: Ένας διαφορετικός κόσμος
Όμως, οι επιχειρήσεις έχουν τη δική τους λογική… Και οι αθλητικές – ποδοσφαιρικές εταιρείες επίσης. Το λεγόμενο management, εδώ και χρόνια είναι ολόκληρη επιστήμη, αλλά να επιχειρήσεις να διοικήσεις μία αθλητική εταιρεία, με την ίδια λογική που διοικείς μια πολυεθνική, είναι ουτοπικό. Πολλώ δε μάλλον, όταν οι Γκλέιζερς επιχείρησαν να διοικήσουν με τη λογική όχι μίας πολυεθνικής, αλλά ενός συνοικιακού σούπερ-μάρκετ.
Η βιομηχανία του αθλητισμού, έχει δύο βασικές ιδιαιτερότητες. Η πρώτη είναι ότι οι ανταγωνιστές εντός του αγωνιστικού χώρου, είναι σύμμαχοι έξω από αυτόν, διότι έχουν την κοινή επιδίωξη να ανέβει η ποιότητα του συνολικού προϊόντος, δηλαδή του αθλήματος.
Η δεύτερη έχει να κάνει με την ισχυρή ταυτότητα των κοινοτήτων που αντιπροσωπεύει κάθε ομάδα. Όποιος επιχείρησε να διοικήσει αγνοώντας την ιστορική και κοινωνική ταυτότητα της κάθε ομάδας (αυτό που οι αγγλοσάξονες ονομάζουν “identity”) απέτυχε παταγωδώς, διότι την αποξένωσε από τους φιλάθλους της. Και επειδή, οι φίλαθλοι αποκλείεται να εγκαταλείψουν την ομάδα, αυτοί που στο τέλος φεύγουν, συνήθως με κακό τρόπο, είναι οι διαχειριστές.
Οι Γκλέιζερς απέτυχαν σε όλα. Αυτή τη στιγμή η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έχει ένα χρέος που υπολογίζεται σε 525 εκ. Ευρώ. Η ομάδα έχει να φτάσει δέκα χρόνια στα ημιτελικά του Champions League και οκτώ για να κατακτήσει το Πρωτάθλημα στην Αγγλία, ενώ το ρόστερ της δεν μπορεί να συγκριθεί με το αντίστοιχο της συμπολίτισσας Μάντσεστερ Σίτι.
Αλλά το πιο ενδεικτικό της αποξένωσης των ιδιοκτητών από την ομάδα και τους φιλάθλους της είναι η ασέβεια που δείχνουν απέναντι στην ιστορική της έδρα. Η εικόνα εγκατάλειψης που εμφανίζει το «OldTrafford” σε πολλά σημεία, τόσο εντός όσο και περιμετρικά του γηπέδου είναι ενδεικτικά του γεγονότος ότι οι Γκλέιζερς όχι μόνο αδυνατούν να διαχειριστούν ένα τόσο μεγάλο και ιστορικό club, αλλά, επί της ουσίας, δεν έχουν καταλάβει πού έχουν έρθει. Ή ακόμα χειρότερα, δεν ενδιαφέρονται να το καταλάβουν.
Η συμμετοχή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στον όμιλο των ομάδων που θέλησαν να συστήσουν την ευρωπαϊκή Superleague, απέδειξε ότι αγνοούν και τον άλλο βασικό κανόνα του αθλητικού μάνατζμεντ. Ότι δηλαδή, οι ανταγωνιστές στο γήπεδο, δηλαδή οι ομάδες, είναι σύμμαχοι έξω από αυτό, διότι από κοινού διαμορφώνουν το τελικό προϊόν.
Γι? αυτό και ανέλαβαν οι φίλαθλοι να τους το εξηγήσουν…
Με τα χρώματα της Νιούτον Χιθ
Η πρόσφατη διαμαρτυρία ήταν πραγματικά εντυπωσιακή. Πολλοί από τους οπαδούς που εισέβαλαν στο γήπεδο, δε φορούσαν τα κόκκινα της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αλλά τα χρυσοπράσινα χρώματα της Νιούτον Χιθ. Αυτό ήταν το αρχικό όνομα της ομάδας, όταν συστήθηκε το 1878 από εργάτες της εταιρείας σιδηροδρόμων του Λάνκασαϊρ και του Γιόρκσαϊρ). Το παιχνίδι που εμπόδισαν να γίνει ήταν ένα από τα μεγαλύτερα ματς της χρονιάς, με αντίπαλο τη Λίβερπουλ, που ανέμεναν να το δουν εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον πλανήτη.
Θέλησαν, με αυτόν τον τρόπο, να δείξουν ότι είναι οι θεματοφύλακες της παράδοσης και των αξιών της ομάδας τους. Ζήτησαν την άμεση απομάκρυνση της οικογένειας Γκλέιζερ από την ομάδα τους και την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της. Κυρίως όμως, πέρασαν το μήνυμα, ότι όσο και αν αλλάζουν οι εποχές, όσο και αν το άθλημα έχει (αναπόφευκτα) παγκοσμιοποιηθεί, τα βασικά χαρακτηριστικά του ποδοσφαίρου παραμένουν τα ίδια. Και μάλιστα, λόγω ακριβώς αυτής της παγκοσμιοποίησης, τα μηνύματα και οι αξίες του γίνονται πιο ισχυρές, καθώς αυξάνεται η πολιτική και κοινωνική επιρροή του.
The English Game
Lastbutnotleast, (για να μείνουμε στο βρετανικό πνεύμα):Οι Άγγλοι έχουν πληρώσει ακριβά τα επεισόδια γηπεδικής βίας. Ο χουλιγκανισμός έχει πλήξει το ποδόσφαιρό τους και οικονομικά και, κυρίως, σε επίπεδο εικόνας. Γι? αυτό και κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες να τον αποκλείσουν από τα γήπεδα. Το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής και αθλητικής κοινότητας δεν υποδέχθηκε τα γεγονότα της Κυριακής, ως προϊόν χουλιγκανισμού. Από τον Πρωθυπουργό Τζόνσον, μέχρι το Δήμαρχο του Μάντσεστερ όλοι οι φορείς καταδίκασαν τα επεισόδια, αλλά παράλληλα έδειξαν κατανόηση στις αντιδράσεις των φιλάθλων.
Ακόμα και η ίδια η ομοσπονδία ποδοσφαίρου, εξετάζει το ενδεχόμενο επιβολής ποινών κατά της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αφού με ευθύνη των οπαδών της δεν έγινε ο προγραμματισμένος αγώνας, αλλά και το μέγεθος και το είδος των ποινών που θα επιβληθούν, θα είναι αποτέλεσμα της αναζήτησης μίας ισορροπίας ανάμεσα στην γραμματική ερμηνεία του νόμου και του κοινού περί δικαίου αισθήματος. Και αυτό είναι, για ακόμα μία φορά ενδεικτικό, της σημασίας που αποδίδουν οι Βρετανοί, τόσο σε επίπεδο θεσμών, όσο και σε επίπεδο φιλάθλων, στην υπεράσπιση του ποδοσφαίρου, για το οποίο θέλουν τύποις, αλλά και ουσία να θεωρείται «The English Game».
Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Μάστερ Αθλητικού Δικαίου και Μάνατζμεντ Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών CIES – FIFA
Πηγή: www.ieidiseis.gr