Σήμερα, 26 Μαΐου, συμπληρώνονται τρία χρόνια από τον θάνατο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη. Πολλοί τον μνημονεύουν το τελευταίο διάστημα γιατί σκέφτονται πόσο σημαντικό ρόλο θα μπορούσε να παίξει στις εξελίξεις.

Ήταν από τους πολιτικούς που δεν κρυβόταν από τη πραγματικότητα, μιλούσε συγκεκριμένα, μελετημένα και ειλικρινά. Πίστευε στους θεσμούς και στις μεταρρυθμίσεις από πολύ παλαιά και αγωνίστηκε με πάθος για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας.

Ήταν κοσμοπολίτης, ευρωπαίος και φεντεραλιστής όταν πολλοί χάνονταν σε ανούσιες λεπτομέρειες και περιχαρακώνονταν στα όρια της αυλής τους. Κινούνταν με άνεση στην ευρωπαϊκή σκηνή και είχε τον σεβασμό, αλλά και την αγάπη, αντιπάλων και φίλων. Κι αυτό διότι τον διέκρινε η ευθύνη και η ευθύτητα.

Έλεγε την αλήθεια χωρίς εμπάθεια, μισόλογα, στρογγυλέματα και μικροκομματικούς τακτικισμούς. Δεν ήταν κυνικός, ήθελε να λύνονται τα προβλήματα, νοιαζόταν για τους ανθρώπους.

Δεν φοβόταν, αντίθετα επεδίωκε τις συνεργασίες, τον διάλογο ακόμη και τον συμβιβασμό, όπως θύμισε χθες ο Τάκης Καμπύλης στην εκπομπή του στον 9.84.

Στην Ελλάδα ο συμβιβασμός εξισώνεται με την προδοσία ενώ συνιστά την ουσία της δημοκρατίας ακριβώς διότι σε ένα περιβάλλον πολυφωνίας και πλουραλισμού δείχνει προς την αναγνώριση του άλλου και τη συνεννόηση. Όταν δεν είναι εξαναγκασμένος αλλά σταθερό στοιχείο της πολιτικής ζωής, οδηγεί στην πρακτική εξεύρεση λύσεων. Η δογματική προσκόλληση σε ιδεολογίες και η οχύρωση πίσω από αρχές (στην καλύτερη περίπτωση, γιατί υπάρχει και η προσχηματική επίκλησή τους) προδίδει εγωιστική εμμονή για αυτοδικαίωση και παραπομπή των λύσεων σε άλλους ή στις καλένδες. «Κρατάς τα χέρια σου λευκά και καθαρά αν δεν κάνεις τίποτε» έλεγε ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης που αγωνίστηκε με σθένος ως αριστερός να βγάλει την αριστερά από τον αυτισμό και τον επαρχιωτισμό της.

Μακάρι η ανάμνηση του Μιχάλη Παπαγιαννάκη σήμερα να μην είναι απλώς νοσταλγική και ακίνδυνα μυθοποιητική αλλά οδηγός πολιτικής πράξης.