Δεν μπορούσα να φανταστώ πως αυτό που λέμε οικονομική κρίση και πτώση τού επιπέδου ζωής θα καταγραφόταν στο γενικότερο τοπίο τόσο ανάγλυφα, τόσο… θεαματικά! Όντως, σχεδόν τα πάντα έχουν να κάνουν με το θέαμα, την εικόνα και όλα επηρεάζονται από αυτήν. Με αφορμή την ερημιά των δρόμων και των κλειστών μικροεπιχειρήσεων αυτές οι σκέψεις. Το ¨λουκέτο¨, όπως συνηθίζουμε να το λέμε, αυτή η άκρως μελαγχολική εικόνα σε μαγαζιά και σε καταστήματα, καταγράφηκε δια παντός εντός μου. Μια πραγματικότητα που την συναντάμε πλέον σε όλο το λεκανοπέδιο της Αττικής και σε όλη τη χώρα…
Κλειστά μαγαζιά, κάτι σαν νεκρή φύση, σκοτάδι και ερημία. Τα προκαλούμενα συναισθήματα, από τις εικόνες των λουκέτων, δίνουν και παίρνουν. Η των πραγμάτων αισθητική όψη, τραυματισμένη θα πρέπει να… συμφιλιωθεί με το θέαμα αυτό. Μπορεί; Όλα χωνεύονται και το πρώτο που θα πρέπει να συνηθίσει είναι, το μάτι. Αυτό που άλλα έβλεπε και τώρα άλλα θα πρέπει να συνηθίσει, εάν θέλει να επιβιώσει…
Σε μια βόλτα στους δρόμους, σε όποιους δρόμους, ο περιπατητής θα εισπράξει το συναίσθημα της… σφαγής των αμνών. Το κάθε λουκέτο είναι και μια προσωπική ιστορία και όλες μαζί οι ιστορίες είναι το αφήγημα της εποχής που κρατάει επτά και πλέον χρόνια, και μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι η χώρα αυτή δεν μπορεί πλέον να ξεπεράσει τις πολυάριθμες κακοδαιμονίες διαχείρισης και διοίκησης. Θέλω να αποφύγω οποιαδήποτε «κρυφή» αντιπολιτευτική διάθεση. Πολλές φορές καταφεύγουμε σ’ αυτήν, για να… λύσουμε δήθεν τον κόμπο με τον οποίο δύσκολα και χρονοβόρα θα μπορούσαμε να ξεμπερδέψουμε, αλλά βλέπεται ο χρόνος δεν έχει συναισθήματα. Ξέρει μόνο να κυλάει. Τα τρένα περνούν, κι εμείς ακίνητοι απλώς κουνάμε το μαντήλι…
Είναι σημερινό φαινόμενο αυτό; Όχι, δεν είναι ούτε σημερινό, ούτε φαινόμενο είναι. Χρόνια τώρα βρισκόμαστε σε μια ασθμαίνουσα αγορά, που με επιμονή βαδίζει προς μια καταστροφική πορεία. Σαν τους ισχυρούς αέρηδες που έβγαλαν το πλοίο εκτός πορείας. Το κάθε λουκέτο προσθέτει σκοτεινά χρώματα στο γενικότερο κάδρο. Για να παραφράσω το άσμα θα πω: Κάθε λουκέτο και καημός/ κάθε καημός και δάκρυ… Ένα κοινωνικό πραγματικό δράμα ξετυλίγεται μπροστά μας, που θα αποφύγω εδώ την βαθύτερη πολιτική και κοινωνιολογική ανάλυσή του, προσπαθώντας απλώς να το εκλάβω ως ένα αποκαρδιωτικό θέαμα καθημερινότητας, που πιθανώς να μπορεί να εμπνεύσει και πάλι ποιητές, λογοτέχνες, μουσικούς. Να γίνει πρώτη ύλη για ποικίλους δημιουργούς.
Να θυμηθούμε πως στη δεκαετία του ’50 και του ’60 ενέπνεαν τα γκρεμισμένα σπίτια, οι μαχαλάδες, το τσαρδί, το πηλοφόρι, το μυστρί, η Δραπετσώνα, «στην τρύπια στέγη του άστρα και πουλιά», η φτωχολογιά, λέξεις και έννοιες που χαρακτήρισαν μια αλησμόνητη εποχή λαϊκής τέχνης. Βγήκαν τότε ποιητές και μουσικοί και τα καταγράψανε, για να τα έχουν οι επόμενοι και να τα θυμούνται στα μεγαλώματά τους…
Τώρα τα λουκέτα δηλώνουν νέα φτώχια! Και αυτή η φτώχεια εισχώρησε βίαια, κατακτητικά. Οι «κοινωνικές παροχές» ανίκανες και ανύπαρκτες σ’ αυτή τη χώρα, ευνόησαν την ευρεία εξάπλωση της «αρρώστιας» τού κλεισίματος των καταστημάτων, στο μεγαλύτερο κομμάτι τού εμπορικού κόσμου τής χώρας.
Ποιος θα βρεθεί τώρα να ιστορήσει την εποχή των λουκέτων; Να νιώσει σε βάθος το σκοτάδι τού άδειου και κλειδωμένου χώρου, εκείνου που βρίσκεται στο δίπλα και στο παραδίπλα άδειο κατάστημα… Ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα θεοσκότεινα, έρημα, εγκαταλελειμμένα, αραχνιασμένα, έχουν ήδη μεταμορφωθεί σε σύγχρονο μακάβριο θέαμα, που το προσπερνώ, αποστρέφοντας το βλέμμα, ώστε να αποφύγω τον… υπαρκτό ρεαλισμό μιας άλλοτε σφύζουσας από ζωή κοσμοπολίτικης πόλης. Δεν είναι μόνο η Αθήνα. Παντού η ίδια μεταδοτική και έρπουσα ασθένεια της εικόνας τού «κενού», που συνεχίζει να καταβάλλει και να αποσαθρώνει την οικονομία τής χώρας μας. Από μόνο του το θέαμα με ξεπερνάει κάθε φορά που βρίσκομαι μπροστά του… Νιώθω απόλυτη ερημιά και ανασφάλεια. Αισθάνομαι συγχρόνως πως αιωρούμαι στη σφαίρα ενός σουρεαλιστικού θεάματος, που έχει να κάνει με την εξαντλημένη ενέργεια και τα παρακμιακά σημάδια μιας ολόκληρης κοινωνίας…
Όχι, όχι, δεν θέλω να το μπερδέψω με την πολιτική αυτό το βάσανο, παρ’ όλο που πιο μπλεγμένο δεν γίνεται… Από τη στιγμή όμως που, για το γεγονός, δεν βαρύνεται πλέον μόνο μία πλευρά τής πολιτικής, θα πελαγοδρομούσα στην προσπάθεια ανάλυσής του.
Η πόλη είναι και εικόνα. Η κρίση αποτυπώνεται σ’ αυτή την εικόνα τής ερημίας και της εγκατάλειψης. Μια τέτοια πραγματικότητα δεν μπορεί ουδείς να την αμφισβητήσει, αφού τα λουκέτα, τα εγκαταλελειμμένα μαγαζιά, είναι πλέον περισσότερα από τα εν λειτουργεία. Πώς θα λυθεί ο γρίφος; Με την ανάπτυξη λένε. Και πώς θα αναπτυχθεί μια οικονομία η οποία βασίζεται στους μη έχοντες όταν αυτοί οι τελευταίοι είναι οι περισσότεροι; Το ξέρω, είναι αυτονόητα και εύλογα ερωτήματα που δεν έχουν εύκολη απάντηση από τη στιγμή που, η ως τώρα διαμόρφωση της πραγματικότητας, όχι μόνο έχει αγκυλώσει τον πολίτη αλλά τον έχει θέσει και εκτός μάχης…
Τα άδεια, τα κλειστά με λουκέτο καταστήματα, μαγαζιά, εμπορικά κέντρα, γραφεία σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο, τα προς πώληση σπίτια, είναι σήμερα στο επίκεντρο της ζωής. Είναι το κυρίαρχο, μαζί με την ανεργία, καθημερινό ζήτημα, που αναζητά κατανόηση, ανάγνωση, ανάλυση και, εντέλει, πολιτική οξυδέρκεια από όλους μας…
Την διαθέτουμε;