Τελικά η σκέψη , που αυθόρμητα έρχεται στο νου μου με αφορμή την 18η Οκτωβρίου 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την διακυβέρνηση για πρώτη φορά, είναι το πόσο άσκοπη σε βάθος χρόνου καθίσταται η λεκτική και πολιτική αλαζονεία. Σπεύδω να εξηγηθώ.
.
Ένα μόνιμο μότο που κυριαρχούσε τα χρόνια της παντοδυναμίας του ήταν ‘ το ΠΑΣΟΚ και οι λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις’ , ενώ σήμερα ακούγεται περίπου το εξής : ‘ το ΠΑΣΟΚ , η ΔΗΜΑΡ , οι ευάριθμες κινήσεις του χώρου και φιλελεύθερα στελέχη , οφείλουν να συνδιαμορφώσουν ισότιμα το πλαίσιο σύστασης ενός νέου φορέα προοδευτικού προσανατολισμού’. Και εδώ υπάρχει ένα ακόμα παράδοξο , δηλ. να θεωρείται το ΠΑΣΟΚ από πολλούς ως ο αδύναμος κρίκος αυτού του εν δυνάμει εγχειρήματος. Αλλωστε το ίδιο δεν λέγεται και για την συμμετοχή του στην σημερινή Κυβέρνηση ;
.
Η ιστορική αποτίμηση δείχνει σκληρή μαζί του , κυρίως για τον διηνεκή λαϊκισμό και τις εκδοχές του που εισχώρησαν στην οργάνωση του Κράτους , ενώ του αναγνωρίζει ορθές θεσμικές επεμβάσεις , οι περισσότερες των οποίων αναιρούνταν από την ίδια την φύση της δημαγωγικής εξάρτησης του ΠΑΣΟΚ πχ. ΕΣΥ, Τ. Αυτοδιοίκηση, Ν. Πλαίσιο για την Αν. Παιδεία , κλπ.
.
Ασφαλώς η αποτίμηση δεν είναι μονόδρομη και αναφέρεται επίσης και στην περίοδο 1993-2004, και κύρια μετά το 1996 , όπου δοκιμάστηκε μερικές φορές με επιτυχία ένας ημιτελής εκσυγχρονισμός με θετικό πρόσημο, για την ώρα.
.
Η ιδιαιτερότητα του ΠΑΣΟΚ εξαρχής, ήταν ο ρόλος του προσομοιωτή της ελληνικής κοινωνίας που το ίδιο επέλεξε για τον εαυτό του , δίχως κατά κανόνα η Πολιτική του να παρεμβαίνει (και) παιδαγωγικά στην διαμόρφωση των ορίων άσκησής της.
.
Ήταν το ΠΑΣΟΚ σαν ένα σακί , που εμπεριείχε ταυτόχρονα και την Ένωση Κέντρου(πχ. πελατειακό κράτος) και το ΚΚΕ(εθνολαϊκή αριστερή φρασεολογία) και το ΚΚΕεσ ( ριζοσπαστική Σ/δημοκρατία , Ευρωπαϊσμός, απόψεις Σημίτη) και την ΝΔ(δεξιά καταστολή, στρεβλά παραγωγικά μοντέλα). Κι όταν έφθανε η ώρα της επιλογής τραβιόταν από την εκάστοτε ηγεσία το ανάλογο περιεχόμενο από το σακί. Να σημειώσω πως με τον όρο εκάστοτε ηγεσία εννοώ κυρίως αυτές του Α.Παπανδρέου, του Γ. Παπανδρέου και πολύ λιγότερο του Κ. Σημίτη και του Ε. Βενιζέλου, αν και για διαφορετικούς λόγους οι δύο τελευταίες.
.
Έτσι λοιπόν επιβίωσε το ΠΑΣΟΚ, γιατί ήταν ταυτόχρονα όλα και τίποτα, αναπαράγοντας τα κατά καιρούς οικονομίστικα αιτήματα του παρασιτισμού( που δεν τον ξέραμε ως τέτοιον ,τότε).
.
Το ΠΑΣΟΚ είχε δύο χρυσές ευκαιρίες να συγκροτήσει εστιασμένο πολιτικό λόγο ,αλλά δεν τις αξιοποίησε. Η πρώτη αφορά στην διακυβέρνηση Σημίτη, όπου η προσπάθεια οργάνωσης ενός ορθολογικού Λόγου στα πλαίσια σ/δημοκρατικών αντιλήψεων , πολεμήθηκε σφόδρα από τις άλλες συγκυβερνώσες ιδεολογίες του ΠΑΣΟΚ, που αντιμάχονταν κάθε τι που ξέφευγε από το αποστεωμένο κομματικό ιδεολόγημα. Η άλλη αναφέρεται στην περίοδο Γ. Παπανδρέου, που υπήρξε καθοριστική στην ελεύθερη πτώση ,που ακολούθησε. Αυτή η ηγεσία αντέδρασε κουτοπόνηρα στις αιτήσεις των καιρών , απλώς αναμειγνύοντας άτσαλα κι ανορθολογικά όλα τα αντιφατικά μεταξύ τους ιδεολογικά υλικά του ΠΑΣΟΚ. Το σακί, εντέλει, άδειασε κι έπεσε κάτω δίχως περιεχόμενο , αθόρυβα όσο και δραματικά.
.
Η συγκυρία ( και δεν φταίει από μόνη της) υπήρξε σκληρή με τον τωρινό Πρόεδρο Ε. Βενιζέλο. Ίσως ευθύνεται κι ο ίδιος γιατί δεν την ανέλυσε επαρκώς, αποφεύγοντας για χρόνια να ξεκαθαρίσει ποιο από τα περιεχόμενα του σακιού είναι του πολιτικού του γούστου. Οι θέσεις του υπήρξαν, διαχρονικά, αμφιθυμικές ως προς την πολιτική τους χροιά ενώ κι ο ίδιος στάθηκε ουδέτερος έως αρνητικός σε επιχειρηθείσες μεταρρυθμίσεις όπως λχ. το Ασφαλιστικό Γιαννίτση ή η ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων με την παράλληλη ενίσχυση των υπαρχόντων δημοσίων. Ακόμα χάιδεψε, προεκλογικά , τμήματα της Δ/υπαλληλικής καθεστωτικής ηγεμονίας ενισχύοντας τα όποια αντικρουόμενα επιχειρήματά τους για την δια βίου μονιμότητα. Συνεισέφερε βέβαια τα μέγιστα στην διάσωση του Δεκεμβρίου του 2011 και στην υλοποίηση του PSI ,ως Υπ. Οικονομικών στην κυβέρνηση Παπαδήμου, κι αυτό του αναγνωρίζεται. Το δυστύχημα με το ΠΑΣΟΚ και τον αρχηγό του ,είναι πως κάποια από τα εναπομείναντα στελέχη λειτουργούν πλέον στην λογική του πονηρού πολιτευτή , συναγελαζόμενα με απόψεις Πρωτοβουλιών ,που αναφέρονται στο μέλλον με προτάσεις της εποχής ΠΑΚ επικαιροποιημένες πιά στον λόγο του ΣΥΡΙΖΑ. Ουδόλως βέβαια αυτά αφορούν στις αναζητήσεις μας για το αύριο και στην ουσία αδιαφορούμε γι’ αυτές.
.
Το τι πρόκειται να γίνει με το ΠΑΣΟΚ δεν το γνωρίζει κανείς , οι αποχρώσες ενδείξεις όμως δείχνουν οδυνηρές εξελίξεις.
.
Εκείνο ,που επείγει άλλωστε μετά και την άνοδο της ΧΑ , είναι η συνολική ανασύνθεση του πολιτικού στερεώματος και η σύσταση ευρέως πολιτικού φορέα με προοδευτικό προσανατολισμό , σύντομα κι όχι « …σαν το μήνυμα που στέλνει ο ναυαγός στην τύχη—– κι ας έχει πιά ο καιρός περάσει» , που γράφει κι ο Καρυωτάκης στα Νηπενθή.
.
.
Ο Νίκος Γκιώνης είναι Πολιτικός Μηχανικός
.