Λέξεις, λέξεις, λέξεις (του χρόνου που πέρασε)

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 04 Ιαν 2017

Με την είσοδο στο νέο έτος και την κυριαρχία  της «μετά-αλήθειας πολιτικής» (post-truth politics)  ή όπως έγραψε ο T.G. Ash της «μετά-γεγονότων πολιτικής» (post-fact politics) αναλυτές, στοχαστές , μέσα επικοινωνίας προσπαθούν να επινοήσουν τις νέες λέξεις γιά  να εκφράσουν τις νέες πραγματικότητες που έχουν ανακύψει  ή να εντοπίσουν τις λέξεις εκείνες που, αν και όχι νέες, σφράγησαν το χρόνο. Η  δύναμη των λέξεων είναι εκρηκτική . Ο θαυμάσιος στίχος του P. Eluard  «… και με τη δύναμη μιας λέξης ξαναρχίζω τη ζωή μου» διατηρεί στο ακέραιο την επικαιρότητά του. Από την άλλη μεριά η πολιτική ως «διαχείριση των συμβόλων» είναι πρωτίστως διαδικασία «διαχείρισης των λέξεων».

Οι Financial Times έχουν αφιερώσει τελευταία σειρά άρθρων για τις λέξεις που ταυτοποιούν τον χρόνο που πέρασε (2016). Ανάμεσά τους βεβαίως  η λέξη Brexit η οποία έχει άλλωστε περάσει στο περίφημο  Λεξικό της Οξφόρδης (Oxford Dictionary) μαζί με τη λέξη  google.   Εμβληματική λέξη  επίσης το επίθετο  «αξιοθρήνητοι»/deplorables με το  οποίο  χαρακτήρισε προεκλογικά τους οπαδούς του Ντ. Τραμπ η υποψήφια των Δημοκρατικών Χ. Κλίντον , χαρακτηρισμός που  φαίνεται ότι συνέβαλε καθοριστικά στην ήττα της. Στη Γερμανία το postfakishen  («μετά-γεγονότων») έχει ανακηρυχθεί ως η λέξη του περασμένου έτους. Παράλληλα έχουν επινοήσει και ένα νέο ρήμα από το όνομα της Καγκελαρίου, το ρήμα «merkeln»-μερκελίζω που σημαίνει ότι «αναβάλλω συνεχώς μια σημαντική απόφαση προκειμένου να μελετήσω ενδελεχώς όλες τις πτυχές της», όπως συνηθίζει να κάνει η Α. Μέρκελ. Στην αγγλική γλώσσα έχει επίσης προταθεί το ρήμα «putinize» (και  «putinism») από το όνομα του προέδρου της Ρωσίας που σημαίνει ότι «οικοδομώ ένα αυταρχικό καθεστώς μέσα από φαινομενικά δημοκρατικές διαδικασίες» (βλέπε π.χ. το τεύχος του Economist της 22ας Οκτωβρίου 2016).

Ποιές λέξεις λοιπόν θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν την ελληνική πραγματικότητα του χρόνου που έφυγε ;  Δύσκολη επιλογή. Ιδιαίτερα καθώς ένα από τα φαινόμενα της «πρώτη φορά αριστεράς» είναι ότι έχει προκαλέσει ευτελισμό, φθορά, ενοχοποίηση τόσων λέξεων, όπως «αριστερά», «φιλελευθερισμός» και «νεοφιλελευθερισμός», «μνημόνιο», «ιδιωτικοποίηση», κ.ά.  Από μέσα επικοινωνίας, κατανόησης, εννοιολόγησης τείνουν να καταστούν ύβρεις.  Έστω. Αλλά μέσα στο 2016 το «πάστε» (paste) έγραψε οπωσδήποτε ιστορία πολλαπλής ανάγνωσης. Ενώ η  «αξιολόγηση»,«ελάφρυνση χρέους» και η «ποσωτική χαλάρωση» πέρασαν σ’ όλους τους καφενέδες της επικράτειας. Όλοι νομίζουν οτι γνωρίζουν πλέον  περι τίνος πρόκειται ως εάν να ήταν απόφοιτοι της   …LSE.   Και βεβαίως η λέξη «κεντροαριστερά» με τη δεινή χρήση ή μάλλον κατάχρησή της μέσα στο χρόνο.

Κι  η νέα λέξη που προκύπτει από   τα δρώμενα/λεγόμενα  του έτους; Ε, τότε    το ρήμα «τσιπρίζω» (κατά το «μερκελίζω» – merkeln)  μπορεί να αποτελέσει  τη θεμιτή επιλογή με πολλαπλό περιεχόμενο και χρήσεις για τον εμπλουτισμό της ελληνικής γλώσσας και όχι μόνο ίσως   Ο καθένας μπορεί να το εννοιολογήσει όπως θέλει  για να αποδώσει  την Ελληνική πραγματικότητα « της μετά αλήθειας πολιτική»….