Ημέρες του 1936 στη Γαλλία: δεν θα περάσει ο φασισμός! Μια συναρπαστική έκθεση φωτογραφίας στο Παρίσι για τα 80 χρόνια από την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου

— της Σεβερίν Κλειδωνά—

Το τελευταίο διάστημα η κατάσταση στη Γαλλία έχει πολύ σασπένς και αναστάτωση. Μετά την τρομοκρατική τραγωδία, η χώρα παραμένει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κι αυτή η πολιτική και συνταγματική επιλογή έχει διάφορες ερμηνείες, οι αντιδράσεις στις επαπειλούμενες αλλαγές στα εργασιακά είναι μεγάλες αλλά κι εκεί υπάρχει η σύγχυση της σύγχρονης εποχής που ευφυώς υπερτονίζουν τα «μέσα», οι πρόσφατες βροχοπτώσεις σε διάφορες περιοχές έφτασαν στα όρια της φυσικής καταστροφής, το Εuro πραγματοποιήθηκε μεν κανονικά αλλά κατά βάθος όλοι περίμεναν να ολοκληρωθεί και ο τελικός για ν’ αναπνεύσουν με ανακούφιση — σε κάθε περίπτωση οι δημόσιες προβολές των ποδοσφαιρικών αγώνων έχουν απαγορευτεί· το ποδόσφαιρο δεν ήταν φέτος λαϊκή γιορτή, κι έχει κι αυτό τη σημειολογία του.

Τώρα έχουμε τους Άγγλους να φεύγουν και το βασικό πρόβλημα είναι ένα, είναι μεγάλο και λέγεται Μαρίν Λεπέν· και το ερώτημα είναι κατά πόσον πολιτική και κοινωνία θα την αφήσουν να τραβήξει στα άκρα δεξιά τη δημόσια συζήτηση, ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2017.

Μέσα σ/αυτό τον ορυμαγδό εξελίξεων, κλείνουν φέτος 80 χρόνια από τη δημιουργία της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου, που είναι μια συναρπαστική ιστορία μέσα στην ιστορία της σύγχρονης πολιτικής περιόδου και ένας από τους πυλώνες της νεότερης ιστορίας της Γαλλίας, μ’ όλες τις αντιδράσεις που προκαλούν τα σύμβολα.

Τα έντονα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα στη Γαλλία τη δεκαετία του ’30, όπως περίπου παντού στον κόσμο τότε, προκαλούσαν πολιτική αστάθεια και λαϊκή δυσαρέσκεα. Καταλύτης για τις εξελίξεις ήταν η μεγάλη αντικοινοβουλευτική διαδήλωση ακροδεξιών οργανώσεων στις 6 Φεβρουαρίου 1934 για την καταγγελία σκανδάλων πολιτικών και δημόσιων αξιωματούχων, που κατέληξε σε σοβαρά έκτροπα με 15 νεκρούς.

Για τις δυνάμεις της αριστεράς αυτό θεωρήθηκε απόπειρα πραξικοπήματος και απάντησαν αμέσως με αντι-διαδήλωση που είχε επίσης θύματα. Οι τεράστιες λαϊκές διαδηλώσεις συνεχίστηκαν τις επόμενες ημέρες, με αποκορύφωμα την κοινή συμμετοχή σε αυτές σοσιαλιστών και κομμουνιστών, που έως τότε ήταν ιστορικά διαιρεμένοι.

Ήταν φανερό ότι η Γαλλία κινδύνευε με ακροδεξιά εκτροπή σε μια εποχή που στη Γερμανία ο Χίτλερ είχε σκαρφαλώσει στην εξουσία ενώ στην Ιταλία ο Μουσολίνι κυβερνούσε ανενόχλητος από χρόνια.

Μπροστά στο κίνδυνο εκφασισμού, οι πολιτικές δυνάμεις της εποχής κατέβαλλαν προσπάθειες για τη δημιουργία αριστερού μετώπου, ώσπου πράγματι έγινε δυνατόν το αδύνατον, δηλαδή η πολιτική συμμαχία μεταξύ σοσιαλιστικού, κομμουνιστικού και ριζοσπαστικού κόμματος, που μέχρι τότε κυριολεκτικά «σφάζονταν». Ο συνασπισμός πήρε το όνομα «Λαϊκό Μέτωπο».

Αυτή ακριβώς η κόντρα μεταξύ σοσιαλιστών και κομμουνιστών είχε διευκολύνει την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, οπότε τώρα η Κομμουνιστική Διεθνής έδωσε γραμμή για τη θεαματική στροφή των απανταχού ΚΚ έναντι των αστικών κομμάτων και δημιούργησε το διεθνές ρεύμα των «λαϊκών μετώπων» της δεκαετίας του ’30. Ήδη στην κατά μέτωπον εκλογική αναμέτρηση με το Εθνικό Μέτωπο, τον Φλεβάρη του 1936 στην Ισπανία, είχαν επικρατήσει οι δημοκρατικές, κομμουνιστικές και σοσιαλιστικές δυνάμεις του «Λαϊκού Μετώπου».

Marcel Cerf: Ο Λέων Μπλουμ (1872-1950), σε διαδήλωση στο Παρίσι,
Mur des Federes., περ. 1936 © Roger-Viollet

Συνέχεια στο DIMART