Λέλα, με ξέχασες. Κάτι για τα αγροτικά, δεν θα γράψεις;

.

Το μήνυμα του Κυριακίδη με γέμισε ενοχές, αλλά και απόγνωση. Να γράψω, αλλά τι; Δεκαπέντε χρόνια τώρα, στο ίδιο έργο θεατές, με τους ίδιους πρωταγωνιστές και τις ατάκες αμετάβλητες. Ό,τι είχαν να πουν, το είπανε, ό,τι μπορούσαμε να γράψουμε, το έχουμε ήδη γράψει. Θα επιχειρήσω λοιπόν να το δω αλλιώς.

.

Θα προσπεράσω ορισμένα αιτήματα, διότι πραγματικά δεν μπορείς να βρεις λέξεις να τα απαντήσεις. Το κόστος παραγωγής, π.χ., που προτάσσεται στην λίστα των αιτημάτων, δεν μειώνεται με νόμο του κράτους, αλλά μέσα από την συνεργασία φυσικών προσώπων (ομάδες παραγωγών) και την συνέργεια των κλάδων. Διότι το γάλα στην αγορά είναι το ακριβότερο στην Ευρώπη, διότι πράγματι έχει μεγάλο κόστος για τον παραγωγό. Γιατί όμως εξακολουθούμε να ταϊζουμε τα ζώα με πανάκριβες ζωοτροφές εισαγωγής και δεν καλλιεργούμε κτηνοτροφικά φυτά, που στοιχίζουν πιο φτηνά και είναι και υγιεινά; Διότι οι κτηνοτρόφοι δεν συνομιλούν μεταξύ τους, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (ο νεοσύστατος και επιτυχής συνεταιρισμός αγελαδοτρόφων Θεσσαλίας είναι το μόνο που έχουμε να επιδείξουμε τα τελευταία χρόνια) και επιπλέον, οι κτηνοτρόφοι δεν ομιλούν στους γεωργούς, ώστε να συνδιαμορφώσουν μια καλλιεργητική ατζέντα που θα είναι οικονομικά ωφέλιμη και για τις δύο πλευρές.

.

Προσπερνώ ΦΠΑ και πετρέλαιο, διότι ανήκουν στη σφαίρα του μνημονίου – και καλά κάνουν.

.

Κάπου στη μέση της λίστας που περιφέρεται σε τρακτέρ, μπλόκα, γραφεία δημοσιογράφων και υπουργών, γράφουν, χρόνια τώρα, απαιτούν καλύτερες τιμές στα προϊόντα τους. Σωστό. Ο μικρός αγρότης συνθλίβεται μέσα στο σάντουϊτς που σχηματίζεται από τους εμπόρους των εισροών παραγωγής (σπόρων, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, ζωοτροφών, τα περισσότερα εισαγόμενα, άρα εκτός επιρροής της όποιας ελληνικής νομοθεσίας, που θα επιχειρούσε να στρεβλώσει την αγορά) και στα μεγάλα δίκτυα διακίνησης και εμπορίας των αγροτικών προϊόντων. Η λύση «συνεταιρισμοί» στην προκειμένη περίπτωση είναι αναγκαία, αλλά μη ικανή συνθήκη για να λυθεί το πρόβλημα. Τους μεσάζοντες δείχνουν με το δάχτυλο οι αγρότες και συμπληρώνουν την φράση αναλόγως της κομματικής ένταξής τους. Στη Νίκαια, π.χ., που ηγεμονεύει ο διαχρονικός «αγρότης» Μπούτας και το τρακτεροκίνητο ΚΚΕ, το άλλο μισό της πρότασης είναι στερεότυπα «μας πίνουνε το αίμα»…

.

Ο έλεγχος της αγοράς μέσα από κανόνες και η βελτίωση του ανταγωνισμού, αποτελούν σημαντικά συμπληρωματικά στοιχεία ευθύνης της Πολιτείας, ώστε να εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Και εδώ, πράγματι υπάρχουν νομοθετικά κενά που θα πρέπει να καλυφθούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα και υπηρεσίες ελέγχων που επίσης θα πρέπει να στελεχωθούν. Στο κάτω-κάτω της γραφής, τον πρώην υπάλληλο του ΟΣΕ που έχει μπει στην εφεδρεία, πιο εύκολα τον μετασχηματίζεις σε ελεγκτή, παρά σε νοσοκόμα. Καταλήγουμε λοιπόν, ότι για να μπορέσει ο αγρότης να πουλά σε τιμές που θα εξασφαλίζουν την βιωσιμότητά του, πρέπει να συνεταιριστεί και το κράτος με την σειρά του, να εξυγιάνει την αγορά. Το λύσαμε; Προφανώς όχι. Διότι αν κατεβούμε στο τέλος της «λίστας αιτημάτων», θα δούμε ότι φέτος προστέθηκε ακόμα ένα σημείο, η φορολόγηση – και φυσικά δεν την θέλουν.

.

Εντάξει, και ποιος θέλει να τον φορολογήσουν; Όμως, όταν απαιτείς -και δικαίως- από το κράτος να ελέγξει την αγορά, θα πρέπει να υπάρχουν παραστατικά, τιμολόγια, βιβλία λογιστικά κ.λπ. Αλλιώς, τι να ελέγξει ο πρώην υπάλληλος του ΟΣΕ, το κουρελόχαρτο που έχει στην κωλότσεπη ο κάθε μεταφορέας και γράφει «20 κιλά ντομάτες», χωρίς τιμή, χωρίς ημερομηνία; Η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, προϋποθέτει ότι δεν υπάρχουν στρεβλώσεις και όταν ο βασικός προμηθευτής, από εκεί που ξεκινάει το προϊόν, από το χωράφι δηλαδή, δεν το καταγράψει σε ένα κατάστιχο, τότε κανένας ελεγκτής δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά του, κανένα σύστημα να λειτουργήσει. Γι’ αυτό ας διαλέξουν καλές τιμές, χωρίς μεσάζοντες και κανονικό καθεστώς φορολόγησης από τη μιά μεριά, χαμηλές τιμές – μεσάζοντες και αφορολόγητο από την άλλη. Μόνο που στην επιλογή της απάντησης θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχει και ένας τρίτος καθοριστικός παράγοντας, ο καταναλωτής, που τρία χρόνια τώρα, περιμένει αυτήν την εσωτερική υποτίμηση να λειτουργήσει ισορροπημένα, όχι μόνο στην τσέπη του, αλλά και στις τιμές των τροφίμων που είναι υποχρεωμένος να αγοράσει.

.

Σταματώ εδώ. Ξέρω ότι τα αγροτικά δεν είναι στην ατζέντα των ενδιαφερόντων των αναγνωστών της Μεταρρύθμισης και δεν θέλω να κουράσω. Όμως θα επανέλθω σε μερικές μέρες, για να γράψω την δική μου λίστα αιτημάτων. Τι δηλαδή θα ζητούσα εγώ απο το κράτος, αν ήμουν «για μια μέρα αγρότης».

.

*Η Λέλα Παπαγιαννοπούλου είναι Αγρο-οικονομολόγος.