Το Σαββάτο 4 Αυγούστου ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Σ. Στεφάνου δήλωσε ότι «η προσπάθεια αμφισβήτησης ή η απόρριψη της διζωνικότητας στη λύση του Κυπριακού πλήττει την αξιοπιστία της ε/κ πλευράς και παρέχει το καλύτερο δώρο στην Τουρκία. Αυτό που απεδέχθη ο Μακάριος στη Συμφωνία υψηλού επιπέδου του 1977 –και το οποίο αποτελεί πολιτική του κληρονομιά είναι ότι η κάθε κοινότητα θα διοικεί μια γεωγραφική περιοχή στα πλαίσια της ομοσπονδίας -σημείο 2 της Συμφωνίας. Αυτό, κωδικοποιήθηκε ως διζωνική ομοσπονδία σε πολλά ψηφίσματα του ΟΗΕ τα οποία αποτελούν δόρυ και ασπίδα στον αγώνα μας για απελευθέρωση, στη συμφωνία της 8ης Ιουλίου 2006… καθώς και στις ομόφωνες προτάσεις του Εθνικού Συμβουλίου του 1989 και το ομόφωνο ανακοινωθέν του Εθνικού Συμβουλίου το 2009».
Την επομένη ημέρα ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος διατύπωσε τη θέση ότι «ο Μακάριος αν ζούσε λίγο ακόμη θα απέρριπτε τελικά και την ομοσπονδία που αποδέχτηκε. Θα την έπαιρνε πίσω. Η ομοσπονδία Μακαρίου δεν έχει καμία σχέση με την ομοσπονδία για την οποία συζητούν όλες οι κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια. Με βάση την συμφωνία κορυφής του 1977 ο Μακάριος επεδίωκε την ελεύθερη εγκατάσταση ,διακίνηση και το δικαίωμα περιουσίας σε όλη την επικράτεια… τότε δεν υπήρχαν έποικοι και ο Μακάριος ποτέ δεν μίλησε για διπεριφερειακή ομοσπονδία . Η Ομοσπονδία που συμφώνησε ο Μακάριος ήταν δικοινοτική και δημόσια ο ίδιος προτιμούσε μια πολυπεριφερειακή Ομοσπονδία. Καμία σχέση δεν έχει εκείνο που επιθυμούσε ο Μακάριος με αυτό που συζητούν σήμερα. Αν ζούσε σήμερα ο Μακάριος, η συμβουλή που θα έδινε θα ήταν η Κύπρος να είναι όπως οι άλλες χώρες της Ε.Ε. επανατοποθετώντας το Κυπριακό ως θέμα εισβολής και κατοχής. Θα πρέπει να δοθεί το μήνυμα της σωστής λύσης, ότι δηλαδή η ε/κ πλευρά δεν ζητά τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Δεν ζητούμε τίποτα περισσότερο από τα σπίτια μας και τους τάφους των προγόνων μας».
Η διαμάχη αυτή είναι ενδεικτική μιας κατάστασης πραγμάτων που δεν έχει προηγούμενο στην κυπριακή ιστορία. Η τοποθέτηση Σ. Στεφάνου είναι ρεαλιστική και θέτει τα πράγματα σε μια ορθολογική βάση, αλλά η ουσία έχει διάφορες προεκτάσεις. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι σήμερα ο διάλογος για επίλυση του κυπριακού, ουσιαστικά δεν υφίσταται. Είμαστε στα πρόθυρα μιας πιθανώς μη ανατρέψιμης πορείας με ακραίο όριό της την οριστική διχοτόμηση. Η «αντίθεση» όπως την θέτει ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος είναι στην ουσία μάχη σκιών: η Κύπρος δεν βρίσκεται ούτε στο 1977 ούτε στο 1992. Σήμερα το κυπριακό έχει αλλάξει παραμέτρους και είμαστε στα πρόθυρα μιας αλλαγής με δραματικές συνέπειες στην ιστορία του κυπριακού ελληνισμού. Λάθη και παραλείψεις σε διάφορα επίπεδα έχουν οδηγήσει τα πράγματα το 2012 σε ότι ονομάζεται τελευταίο σκαλί πριν τη διχοτόμηση -εσωτερικό ε/κ μέτωπο, αλλαγές στην τ/κ κοινωνία, ακινητοποίηση ευρωτουρκικής σχέσης, αναπροσαρμογές στην πολιτική Νταβούτογλου, μη αξιοποίηση ΕΕ κλπ.
Η ρεαλιστική εκτίμηση των πραγμάτων όπως εκτίθενται επί του εδάφους δημιουργούν το πραγματικό δίλημμα της συγκυρίας: συντήρηση της κατοχικής γραμμής ή ομοσπονδιακή λύση όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Αποδοχή του σημερινού status quo ή αξιοποίηση της ΕΕ για να βγούμε από το τέλμα. Η τέχνη της πολιτικής δεν βρίσκεται στις σκιαμαχίες για το χθες αλλά κατά πόσο σήμερα μπορούμε να «διαβάσουμε» το πραγματικό δίλημμα και να πάρουμε τις καλύτερες, υπό τις περιστάσεις, αποφάσεις. Η διαδικασία επίλυσης σε συνδυασμό με την επανεκκίνηση της ευρωτουρκικής σχέσης, είναι μια πολύ πολύπλοκη προσπάθεια, υπόσχεται όμως περισσότερα. Η εμπειρία από την τελευταία φάση των συνομιλιών δείχνει ότι χωρίς πλήρη συμμετοχή της ΕΕ στη διαδικασία και την ουσία των συνομιλιών, ο διάλογος δεν έχει πολλά περιθώρια για πραγματική πρόοδο.
.
Ο Λάρκος Λάρκου είναι Πρόεδρος ΟΠΕΚ Κύπρου