Η εμφυλιοπολεμική κατάσταση που επικρατεί στην Ουκρανία δεν μπορεί παρά να εμπνέει πολύ σοβαρές ανησυχίες.
Είναι μία κρίση που σοβεί εδώ και χρόνια, που έχει περάσει από διάφορες φάσεις μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους και που τώρα πλέον έχει λάβει χαρακτηριστικά εμφύλιας σύρραξης.
Δεν πρόκειται για μία οποιαδήποτε, περιφερειακού ενδιαφέροντος ευρωπαϊκή χώρα. Έχει περίπου την έκταση της Γαλλίας, πληθυσμό κοντά στα 70 εκατομμύρια, είναι πολύ πλούσια σε ορυκτό πλούτο, πετρέλαια, άνθρακα, ουράνιο, με ισχυρή βιομηχανία και με τεράστιας έκτασης πεδινές εκτάσεις, που αποτελούσαν πάντα το σιτοβολώνα της Ρωσίας. Η γεωγραφική θέση της ανάμεσα στην Κεντρική Ευρώπη και την Κασπία θάλασσα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) κάνει τη γεωστρατηγική θέση της ακόμη πιο σημαντική. Από την Ουκρανία περνάνε σήμερα αγωγοί που τροφοδοτούν τη Δυτική Ευρώπη με μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου, απαραίτητου για τη λειτουργία της βιομηχανίας και τις ανάγκες θέρμανσης. Στο Κίεβο συγκρούονται σήμερα μέγιστα γεωστρατηγικά συμφέροντα και επιδιώξεις.
Η Ουκρανία είναι μία νεαρή Δημοκρατία, που δημιουργήθηκε μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, χωρίς προηγούμενη δημοκρατική κουλτούρα, χωρίς σταθερά εδραιωμένους δημοκρατικούς θεσμούς. Το καπιταλιστικό της σύστημα, όπως και αυτό της Ρωσίας, δημιουργήθηκε με πλιάτσικο επάνω στην κρατική περιουσία και τις πλουτοπαραγωγικές δυνάμεις κυρίως από αξιωματούχους του προηγούμενου σοβιετικού καθεστώτος. Βιώνει έναν άκρως επιθετικό καπιταλισμό, που διαπλέκεται με ένα πολιτικό σύστημα, το οποίο αποτελείται κατά βάση από διεφθαρμένους πολιτικούς και δημόσια διοίκηση. Κατοικείται από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες πληθυσμών, μεταξύ των οποίων κυριαρχούν οι Ουκρανοί των δυτικών και οι Ρώσοι των ανατολικών περιοχών, με έντονα ιστορικά ανταγωνιστικά και συγκρουσιακά στοιχεία ανάμεσά τους.
Η Ουκρανία πληροί σήμερα όλες τις προϋποθέσεις, για να αποτελέσει μία νέα πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης του 21ου αιώνα.
Η Ρωσία θεωρούσε πάντα την Ουκρανία σημαντικό τμήμα της αυτοκρατορίας της, κεντρικό στοιχείο της ρωσικής εθνικής αφήγησης, αναπόσπαστο τμήμα της πολιτισμικής εθνικής της συνέχειας, ζωτικό χώρο για την κρατική υπόστασή της. Η Ρωσία ποτέ δεν πρόκειται να αφήσει την Ουκρανία να απομακρυνθεί από τη ζώνη επιρροής της, οποιοδήποτε κι αν είναι το κόστος ή το τίμημα που πρέπει ίσως να καταβάλει… Από την άλλη πλευρά οι χώρες της Ε.Ε. έχουν επίσης ζωτικά συμφέροντα και διεκδικήσεις στην περιοχή και μεγάλα ερείσματα στο τμήμα των δυτικόφρονων Ουκρανών, οι οποίοι έχουν δεσμούς ιστορικούς με τις κεντροευρωπαϊκές κρατικές οντότητες των περασμένων αιώνων μέχρι και σήμερα.
Η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου, ο κόσμος σκοτώνεται στους δρόμους του Κιέβου, διεκδικώντας -τουλάχιστον μία μεγάλη μερίδα από αυτούς- αληθινή δημοκρατία, δικαιοσύνη, αιτήματα που συνυπάρχουν με την απομάκρυνση από τη ζώνη επιρροής της Ρωσίας και την ένταξη στην Ε.Ε. Όμως η χώρα αυτή είναι βαθιά διχασμένη, ειδικά τώρα μετά το αίμα που χύθηκε και δεν μπορεί να υπάρξει μία καθαρή νίκη καμιάς πλευράς παρά μόνον ένας δύσκολος και εύθραυστος συμβιβασμός. Η ρωσική αντίδραση και παρέμβαση (πιθανόν μέσω του ουκρανικού στρατού) είναι προ των πυλών και η αντίδραση Ε.Ε. – ΗΠΑ αβέβαιη. Τα παιχνίδια που παίζονται εκεί πιθανότατα να ξεπεράσουν τα όρια αυτής της χώρας και να γίνουν πανευρωπαϊκά και παγκόσμια. Προσοχή…