Με ανορθόδοξο τρόπο, αλλά όμως δυναμικά, αυτές τις μέρες, με μια δήλωση δημοσίου προσώπου, τμήμα της κοινής γνώμης ασχολήθηκε με το θέμα των υδάτων και του κόστους χρήσης τους.

Πολλές ήταν οι αναφορές για την ανάγκη “λελογισμένης χρήσης” και “ρύθμισης” της παροχής αυτής της υπηρεσίας, διαχείρισης των υδάτων ύδρευσης και άρδευσης. Το συμπέρασμά όμως είναι ότι “μοναδικής αποτελεσματικότητας” εργαλείο είναι η διαχείριση της “διακύμανσης της τιμής” του νερού, αναλόγως του “κόστους ανάκτησης” του ανά ευρύτερη και μερική περιοχή και τόπο.

Το νερό είναι μεν φυσικό αγαθό, πρώτιστης κοινωνικής ανάγκης, αλλά δεν είναι ανεξάντλητο… Έγιναν, γίνονται και θα γίνουν πόλεμοι για αυτό…

Προς τούτο απαιτείται προστασία από την ασύδοτη χρήση του και από την, προς αποκλειστικά υποκειμενική ωφέλεια, εκμετάλλευσή του…

Στα δυτικού τύπου συστήματα αστικής δημοκρατίας, βασικό διαθέσιμο εργαλείο ρύθμισης είναι η “τιμή” και οι διακυμάνσεις της είναι που ορίζουν την “Ζήτηση” αλλά και την “Προσφορά”…

Όλα τα υπόλοιπα είναι, νομίζω, συμπληρωματικά και οπωσδήποτε χρήσιμα…

Είναι γεγονός πως στην ελληνική νομοθεσία το νερό δεν έχει τιμή πώλησης… Έχει “τέλη” για την διαχείριση του υδάτινου δυναμικού και περιβάλλοντος και εκεί συμπεριλαμβάνονται τα κόστη των υποδομών και δικτύων, όπως και τα σχετικά με την αποχέτευση κλπ.

Δεν αποτελεί όμως, κατά την ταπεινή μου γνώμη, η ελληνική νομοθεσία ούτε θέσφατο ορθολογισμού ούτε και “γραφή σε πέτρα”…

Όπως συνήθως, αργά η γρήγορα, θα υποχρεωθούμε στον αναγκαίο εξορθολογισμό της νομοθεσίας μας και στην αξιοποίηση «μοντέλων» διαχείρισης των υδάτων, με κάποια αποτελεσματικότητα, συνήθως δανεισμένα από την “εσπερία”, με προσπάθεια όσο το δυνατόν καλής προσαρμογής…

Το νερό λοιπόν έχει τα χαρακτηριστικά του “δημόσιου” αγαθού (Musgrave 1957), αλλά ταυτόχρονα είναι και “ιδιωτικό” αγαθό. Ανήκει σε αυτή την κατηγορία που θα ονομάζαμε “ιδιότυπα” αγαθά (merit goods).

Η ΕΕ ανέδειξε, ως εργαλείο διαχείρισης και εξοικονόμηση των υδάτων, την “πλήρη ανάκτηση” του κόστους από τους χρήστες. Αν βέβαια για κάποιους χρήστες (πχ. αγρότες) ή ομάδες (άποροι) επιλεγεί από την κοινωνία, να διατίθεται υποτιμημένο ή και δωρεάν δεν σημαίνει ότι κάποιες άλλες κατηγορίες ή ομάδες δεν θα επιδοτούν (και καλά θα κάνουν) το μέτρο αυτό…

Σε κάθε περίπτωση δεν παρέχεται δωρεάν… Από κάπου πληρώνεται…

Το ποιος ή ποιοι το πληρώνουν είναι απόφαση της κοινωνίας, μετά λόγου γνώσεως…

Η προσφορά του νερού στη βρύση του καταναλωτή συνεπάγεται κόστος. Το οποίο πρέπει να καταβληθεί… Το νερό δεν είναι τζάμπα… Κάποιο πληρώνουν για να υπάρχει και να το έχουμε στη βρύση μας στο σπίτι ή στη βάνα στο χωράφι…

Τώρα σε ποιο ποσοστό το κόστος θα βαρύνει τον εκάστοτε καταναλωτή (τιμολόγηση) και σε ποιο ποσοστό το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο (φορολογία-δημόσιες επενδύσεις) είναι αυτό που αφορά σε μια καθαρή κοινωνική συμφωνία… Άρα ένα πρώτο θέμα είναι τα έργα για την ανάκτηση της κατανάλωσης του νερού, το δεύτερο είναι η κατανομή του κόστους διαχείρισης της στενότητας του (μη-μολυσμένου) πόρου και την διαχρονική κατανομή αυτού και τρίτο θέμα η τιμολογιακή πολιτική για την κατανομή της δαπάνης, μεταξύ ιδιωτικής ωφέλειας και δημόσιας υποχρέωσης…

Όταν μπει σε αυτό το επίπεδο η συζήτηση τότε θα καταλάβουμε ότι οι αναφορές για ιδιωτικοποίηση ή κρατικοποίηση είναι απλώς αποπροσανατολιστικές και ιδεοληπτικού χαρακτήρα…

Έχουν καταγραφεί ικανότατες και άκρως ανταγωνιστικές κρατικές επιχειρήσεις σε σύγκριση με αντίστοιχες του ιδιωτικού τομέα, όπως και αποτελεσματικότητα με περιβαλλοντική και κοινωνική υπευθυνότητα ιδιωτικών διαχειριστών όπως συναντούμε και στις σχετικές, κρατικής ιδιοκτησίας…

Καθαροί όροι προδιαγραφών και κανόνων είναι το θέμα… Εμπειρία υπάρχει διεθνώς και εθνικώς πλέον…

Η συνύπαρξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, σε τμήματα της συγκεκριμένης υπηρεσίας, φαίνεται ως η βέλτιστη λύση για την οικονομία μας…