Oι επόμενες ευρωεκλογές έχουν ορισθεί για τον Μάϊο του 2014. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έγινε πλέον συν-νομοθέτης της ΕΕ, μαζί με το Συμβούλιο Υπουργών κι αυτό αποτελεί σημαντική εξέλιξη για την αντιμετώπιση του δημοκρατικού ελλείμματος της ΕΕ. Γι αυτό οι εκπρόσωποι της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να είναι σε θέση να ασκήσουν τα καθήκοντά τους στο νέο αυτό τοπίο με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο. Το ποιόν των εκπροσώπων του ελληνικού λαού και ο τρόπος επιλογής και εκλογής τους αφορά τα κόμματα, αλλά και τους πολίτες, δηλαδή το εκλογικό σώμα, τη χώρα και την Ευρώπη γενικότερα.
.
Σύμφωνα με τον ισχύοντα για τη διοργάνωση των ευρωεκλογών νόμο στην Ελλάδα, δικαίωμα υποβολής προτάσεων υποψηφίων στις ευρωεκλογές έχουν μόνο τα κόμματα. Ετσι οι πολίτες αποκλείονται. Παραθέτω από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών τα παρακάτω:
.
«Δικαίωμα πρότασης υποψηφίων και κατάρτισης συνδυασμών.
.
Δικαίωμα πρότασης υποψηφίων και κατάρτισης συνδυασμών
.
Δικαίωμα υποβολής προτάσεως υποψηφίων αντιπροσώπων έχουν μόνο τα κόμματα ή οι συνασπισμοί συνεργαζομένων κομμάτων. Οι υποψήφιοι αναγράφονται με καθορισμένη σειρά από το κόμμα ή το συνασπισμό συνεργαζομένων κομμάτων (λίστα). (Η πρόταση κάθε κόμματος ή συνασπισμού συνεργαζομένων κομμάτων περιλαμβάνει μέχρι 22 υποψηφίους). Η πρόταση αναγράφει το όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο, την ιδιότητα και την ακριβή διεύθυνση του προτεινομένου και συνοδεύεται από έγγραφη αποδοχή και υπεύθυνη δήλωσή του. Στην πρόταση κάθε συνδυασμού επισυνάπτεται γραμμάτιο των Δ.Ο.Υ Πληρωμών Αθηνών από το οποίο να αποδεικνύεται η κατάθεση ποσού €2934.70 Η πρόταση των υποψηφίων αντιπροσώπων επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή ή με απόδειξη στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου το αργότερο δεκατρείς ημέρες μετά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου. http://www.ypes.gr/el/Elections/ElectionsEuropeanParliament/ElectionsforEuropeanParliament/InterestCandidate/#a9)
.
Αντίθετα στις εθνικές βουλευτικές εκλογές η διαδικασία είναι διαφορετική. Τα κόμματα βεβαίως έχουν ένα πρωτεύοντα ρόλο, ανακοινώνουν εγκαίρως τα ονόματα των υποψηφίων που στηρίζουν, αλλά οι πολίτες-εκλογείς έχουν έναν επίσης ένα σημαντικό ρόλο, ενώ οι ίδιοι οι υποψήφιοι μπορούν επίσης να αυτοπροτείνονται. (Παραθέτω τα σχετικά εδάφια του Άρθρου 32, Π. Δ. 351/2003):
.
«1. Οι υποψήφιοι προτείνονται από τους εκλογείς κάθε εκλογικής περιφέρειας. Η πρόταση είναι γραπτή και υπογράφεται, το λιγότερο, από δώδεκα εκλογείς. Την πρόταση πρέπει να αποδεχτεί εγγράφως ο ίδιος ο προτεινόμενος, ή ο σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου αυτού πληρεξούσιός του. Οι υποψήφιοι έχουν το δικαίωμα επίσης να προτείνουν εγγράφως την υποψηφιότητά τους οι ίδιοι προσωπικά ή με τον παραπάνω πληρεξούσιό τους.»
.
.
Είναι γνωστό ότι τόσο η λογική όσο και ο τρόπος διεξαγωγής των δύο εκλογών (βουλευτικών και ευρωεκλογών) δεν είναι η ίδια. Στη μία περίπτωση αναμένεται με βάση τα αποτελέσματα των εκλογών η συγκρότηση κυβέρνησης, ενώ στην άλλη εκλέγονται οι αντιπρόσωποι της χώρας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πηγή όμως της λαϊκής νομιμοποίησης είναι η ίδια, γι αυτό θα έπρεπε να εξετασθεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης του ισχύοντος συστήματος για τις ευρωεκλογές ώστε να μην αποκλείονται ανεξάρτητες υποψηφιότητες. Το ισχύον κομματικό μονοπώλιο είναι πολύ περιοριστικό κι έρχεται ενδεχομένως και σε αντίθεση με τις αρχές του κοινοτικού δικαίου αλλά και τη Συνθήκη της Λισσαβώνας. Στο άρθρο 8 Α της Συνθήκης αναφέρονται τα παρακάτω:
.
.
«1. Η λειτουργία της Ένωσης θεμελιώνεται στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία.
.
2. Οι πολίτες εκπροσωπούνται άμεσα στο επίπεδο της Ένωσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο…(…).
.
3. Κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να συμμετέχει στον δημοκρατικό βίο της Ένωσης.
.
Οι αποφάσεις λαμβάνονται όσο το δυνατόν πιο ανοιχτά και εγγύτερα στους πολίτες.
.
4.Τα πολιτικά κόμματα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμβάλλουν στην διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνείδησης και στην έκφραση της βούλησης των πολιτών της Ένωσης».
.
.
Η σύγχρονη αντίληψη θέλει τα πολιτικά κόμματα βασικούς συντελεστές της δημοκρατίας αλλά όχι αποκλειστικούς εκφραστές της κοινωνίας. Το σημερινό νομικό πλαίσιο διατηρώντας για τα πολιτικά κόμματα, δηλαδή στην ουσία για τους αρχηγούς τους, το μονοπώλιο του δικαιώματος υποβολής προτάσεων υποψηφιότητας δεν συνάδει με την σύγχρονη έννοια της συμμετοχικής δημοκρατίας και περιορίζει σημαντικά τον ρόλο του πολίτη. Γνωρίζουμε επιπλέον ότι δεν τηρούνται οι δημοκρατικές διαδικασίες στο εσωτερικό των κομμάτων για την ανάδειξη υποψηφίων. Τίθεται συνεπώς θέμα διεύρυνσης του δικαιώματος υποβολής προτάσεων υποψηφιότητας. Γι αυτό προτείνω την αλλαγή του ισχύοντος συστήματος ώστε το ελληνικό εκλογικό σύστημα να δίδει την δυνατότητα στους πολίτες που το επιθυμούν και που θα τηρούν φυσικά τις σχετικές προϋποθέσεις που θα θέσει ο νόμος, να μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα στις ερχόμενες ευρωεκλογές του Μαϊου 2014.
.
Σύμφωνα με την Οδηγία 93/109/ΕΚ, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό μας δίκαιο (Ν.2196/1994), οι πολίτες της Ένωσης που διαμένουν σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε., έχουν το δικαίωμα κατά τις ευρωεκλογές να ασκήσουν τα πολιτικά τους δικαιώματα είτε στο κράτος μέλος καταγωγής είτε στο κράτος μέλος κατοικίας. Όπως αναφέρει και η ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών «ο θεσμός της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, αναγνωρίζει σε όλους τους πολίτες της Ένωσης το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και κατά τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές, σε κράτος μέλος που έχουν την κατοικία τους και του οποίου δεν είναι υπήκοοι». Το θέμα επομένως αφορά και τους μη έλληνες, ευρωπαίους πολίτες που διαμένουν στην Ελλάδα. Γι αυτό με εγκύκλιο του Υπουργού Εσωτερικών (αφορούσε τις ευρωεκλογές του 2009) της 24ης Σεπτεμβρίου 2008 οι Δήμοι και Κοινότητες της χώρας καλούνται να ενημερώσουν τους πολίτες των Κρατών-Μελών της ΕΕ που διαμένουν στη χώρα μας σχετικά με τις δυνατότητες άσκησης του δικαιώματος του εκλέγεις και του εκλέγεσθαι. Στην σχετική εγκύκλιο τονίζεται μεταξύ άλλων ότι «ενόψει των εκλογών για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 7 Ιουνίου 2009, το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι παρέχεται και στους πολίτες των λοιπών κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν στη χώρα μας, χωρίς την προϋπόθεση απόκτησης της ελληνικής υπηκοότητας». Στη συνέχεια του κειμένου αυτού δεν γίνεται καμία αναφορά στο δικαίωμα του εκλέγεσθαι ενώ επεξηγούνται λεπτομερώς οι διαδικασίες εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους κλπ.
.
Σε σχετική πρότασή μου ήδη από το 2008, για αλλαγή του εκλογικού νόμου το Υπουργείο Εσωτερικών απάντησε αόριστα: Συγκεκριμένα στις 11 Ιουλίου 2008 (ΑΠ 43638) το ΥΠΕΣΔΔΑ απάντησε στην από 1ης Ιουλίου 2008 επιστολή μου ως εξής: «Απαντώντας στο ανωτέρω σχετικό (σημ: περί δικαιώματος υποβολής ανεξάρτητης υποψηφιότητας στις ευρωεκλογές του 2009) σας γνωρίζουμε ότι σε περίπτωση θεσμικών ή διαδικαστικών τροποποιήσεων θα εξετασθούν και θα αξιολογηθούν οι επιμέρους προτάσεις».
.
Η σκοπιμότητα της επιλογής αυτής του έλληνα νομοθέτη ήταν σαφής, αλλά βλέπω ότι πέντε χρόνια αργότερα και παρά τις υποβληθείσες προτάσεις δεν άλλαξε τίποτα. Το σημερινό πλαίσιο είναι αντιφατικό και περιοριστικό των δικαιωμάτων των ελλήνων και των ευρωπαίων πολιτών γενικότερα. Θεωρώ επίσης ότι πρόβλεψη δυνατότητας υποβολής ανεξαρτήτων υποψηφιοτήτων, όπως συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα προσαύξαινε το ενδιαφέρον των πολιτών για την εκλογική αυτή αναμέτρηση και θα βελτίωνε την αντιπροσώπευση του εκλογικού σώματος. Η προτεινόμενη αλλαγή, σε συνδυασμό και με την απαραίτητη και πάντοτε αναμενόμενη καθιέρωση δημοκρατικών εσωκομματικών διαδικασιών επιλογής των υποψηφίων, θα προσαύξαινε γενικότερα το κύρος των ευρωεκλογών. Θα προσέδιδε επίσης στους έλληνες ευρωβουλευτές την μέγιστη ηθική και πολιτική νομιμοποίηση ώστε να ασκήσουν απερίσπαστα το σημαντικό έργο τους.
.
Η Ελλάδα είναι σε κρίση, η Ευρώπη είναι σε αδιέξοδο, ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε την πολιτική. Από εκεί, δηλαδή από μια άλλη πολιτκή θα ξεκινήσει η αναγέννηση και η ελπίδα.