Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα μια «κοινότητα αξιών». Έτσι ορίζεται από τις Συνθήκες αλλά και  την κουλτούρα υποβάθρου που την στηρίζει- tων δημοκρατικών αξιών, των ατομικών  δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου, της διαφορετικότητας, ανοιχτότητας ( openness)  ανεκτικότητας, πλουραλισμού. Χωρίς τις αξίες αυτές δεν υπάρχει. Και δεν έχει νόημα να υπάρχει. Όλα τα άλλα, πολιτικές, νόμισμα, θεσμοί, σχέσεις υπάρχουν για να υπηρετούν τελικα  αυτές  τις αξίες.  Το ίδιο ισχύει και για τα προγράμματα διάσωσης (μνημόνια, κ.λπ.) μιάς χώρας , μέτρα και δράσεις επίβλεψης και εποπτείας. Στοχεύουν στη «διάσωση» της  χώρας μέλους, στη δημοσιονομική της εξυγίανση, στον οικονομικό της εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη αλλά ως χώρα δημοκρατική που συμμετέχει και μπορεί να συμμετέχει σταθερά στην «κοινότητα αξιών» με την κανονικότητα που ορίζει το ίδιο το θεσμικό – νομικό σύστημα.  Βεβαίως σε μια Ένωση εικοσι-οκτώ κρατών μελών είναι ίσως δύσκολο  να απαιτήσεις, πολύ περισσότερο να επιβάλεις πλήρη συμμόρφωση με τις θεμελιακές αξίες του συστήματος. Πάντοτε θα υπάρχουν οι διαφορετικές προσεγγίσεις ή ερμηνείες, ή  ακόμοι και  οι άτακτοι που θα τσαλακώνουν κάποιες από τις αξίες αυτές. Και θα πρέπει να επαναφέρονται στην αξιακή τάξη με τους μηχανσιμόυς που διαθέτει η ΕΕ  .  Διαφορετικά η αξιοπιστία, η νομιμοποίηση, ο ίδιος ο λόγος ύπαρξης της Ένωσης κλονίζονται.

Στη σημερινή πραγματικότητα δύο χώρες μέλη, Πολωνία και Ουγγαρία, έχουν ξεπεράσει  εμφανώς κάθε εύλογο  όριο στην παραβίαση των δημοκρατικών αξιακών παραμέτρων  της Ένωσης. Η τελευταία  ενεργοποίησε, αν και με   βραδύτητα,  κάποιες διαδικασίες για την αποκατάσταση της αξιακής τάξης (χωρίς ομολογουμένως ορατά αποτελέσματα).  Αλλά πάντως οι χώρες μέλη αυτές δεν επαινούνται στο δημόσιο λόγο της Ένωσης για τα κατορθώματά τους. Επικρίνονται δημοσίως. «Ονομάζονται και ξεμπροστιάζονται» τουλάχιστον ( naming and shaming).

Και ερχόμαστε στην περίπτωση   «Ελλάδα»,  η Ελλάδα η οποία   συμφωνα με έγκυρα  συγκριτικα στοιχεία  ειναι σήμερα ανάμεσα στις τρεις χειρότερες χώρες μελη  της ΕΕ σε ότι αφορα τη προσήλωση στο κράτος δικαίου. Με άριστα το 10 μόλις παίρνει 6 ! Οι άλλες δύο ειναι η Ουγγαρία και Βουλγαρία. Χώρες ,οπως Ρουμανία, Σλοβενία ακόμη και Πολωνία εμφανίζονται  σε καλύτερη θεση .Και εδώ παρατηρείται η μεγάλη, η κραυγαλέα αντίφαση ή και υποκρισία από πλευράς ΕΕ. Ποικιλώνυμοι αξιωματούχοι της  εκφράζονται, δημοσίως τουλάχιστον γιατι ιδιωτικώς άλλα λένε – αλλά από πολιτική άποψη  ο δημόσιος λόγος  έχει τη  σημασία – σε ιδιαίτερα  επαινετικούς τόνους για την ελληνική κυβέρνηση και την ικανότητά της «να περνά» έστω και με καθυστερήσεις μνημονιακές μεταρρυθμίσεις με μηδενική σχεδόν κοινωνική αντίδραση. Πράγματι, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ αποδείχτηκε ιδιαίτερα πρόθυμη και αποτελεσματική στην υιοθέτηση των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων χωρίς ιδιαίτερα έντονες κοινωνικές αντιδράσεις, παρά το ιδιαίτερα  υψηλό κοινωνικό κόστος.  Και βεβαίως το κίνητρο γι’ αυτή τη συμπεριφορά είναι εμφανώς η παραμονή στην εξουσία. Αλλά ακριβώς για τον ίδιο λόγο βυθίζει τη χώρα σε βαθειά  παρακμιακή λογική και πολιτική οπισθοδρόμηση με αλλοίωση σημαντικών στοιχείων της δημοκρατικής τάξης , κράτους δικαίου   και πολλαπλασιασμό των συμπτωμάτων του «αποτυχημένου κράτους» (failed state).  Οι ανοιχτές  επεμβάσεις στη δικαιοσύνη, «  οι θεσμοί- εμπόδιο», ο εθνολαικισμός,  η αντιμεταρρύθμιση στην εκπαίδευση, η συνεχώς εντεινόμενη παρουσία της εκκλησίας σε θέματα παιδείας (διδασκαλία θρησκευτικών, κ.λπ.) και πολιτικής με συγκατάθεση της κυβέρνησης , η κομματική , πελατειακή στελέχωση της διοίκησης, τα  διάφορα άβατα,  ο εμπαθής, χυδαίος  λόγος  και σειρά άλλων τοξικών , αντιαισθητικών εκδηλώσεων πιστοποιούν ότι η Ελλάδα μπορεί να εφαρμόζει μεν τις μνημονιακές  μεταρρυθμίσεις, απομακρύνεται όμως από το δημοκρατικό αξιακό περιεχόμενο, κουλτούρα και αισθητική   της Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Κι όμως για όλα αυτά η Ευρωπαϊκή Ένωση σιωπά πλήρως. Κωφεύει.  Ούτε naming ούτε shaming. Αντίθετα ο κ. Μοσκοβισί, π.χ.  ξεπλένει ακόμη  και το λαικισμό του ΣΥΡΙΖΑ..

Έτσι εύλογα αρχίζει κάποιος  να ανησυχεί  μήπως  παράλληλα με όλες τις άλλες ποικιλόμορφες  διαιρέσεις, μια νέα και δυνητικώς περισσότερο επικίνδυνη πολιτική διαίρεση κυοφορείται μέσα στην   Ένωση : αυτή ανάμεσα σε  ένα πυρήνα  με  ώριμες και υποδειγματικές δημοκρατίες και σ’ αυτές τις λιγότερο δημοκρατικές, χώρες  οι οποίες όμως γίνονται – αμήχανα σε ορισμένες περιπτώσεις-  ανεκτές στο σύστημα της ΕΕ αλλά και στην περιφέρεια της ( πχ. Βαλκάνια, Τουρκια ) ως «σταθεροκρατίες»( stabilocracies), όπως έχουν ονομασθεί  καθώς- υποτίθεται- εξασφαλίζουν κάποιας μορφής σταθερότητα , οικονομική ή πολιτική. . Είναι η διαίρεση που θα πρέπει με κάθε τρόπο να αποτραπεί  για να μην τραυματισθεί καίρια  η ίδια η  ταυτότητα της Ενωσης.