Υπεύθυνη στάση προς τους ευρωπαίους εταίρους και σεβασμός σε απλούς οικονομικούς κανόνες είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να αποφύγει η χώρα τη μείζονα περιπέτεια. Μια τέτοια πολιτική εκ μέρους της κυβέρνησης θα σήμαινε πιο μετριοπαθή συμπεριφορά, εγκατάλειψη ανεδαφικών θεωριών και υποσχέσεων, καθώς επίσης ρήξη με τον ακροδεξιό εταίρο της. Μπορεί να θεωρηθεί εύλογη, αν και αβέβαιη, η υπόθεση ότι ορισμένοι κυβερνητικοί παράγοντες, μεταξύ των οποίων και ο πρωθυπουργός, αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα μιας ρεαλιστικότερης πολιτικής. Ωστόσο, πρώτο εμπόδιο για την υλοποίησή της φαίνεται να είναι η παλαιοαριστερή ιδεολογία μιας οργανωμένης μερίδας του κυβερνώντος κόμματος, που πιθανώς διαθέτει το 40% των στελεχών και το 20% της κοινοβουλευτικής ομάδας, αλλά αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 10% των ψηφοφόρων του. Η επιτυχής πολιτική διαχείρισή της κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων είναι δύσκολη, μοιάζει δε αδύνατη η επιβίωση της κομματικής ενότητας στην περίπτωση μιας πραγματικά ρεαλιστικής στροφής. Εν τούτοις, ο κύριος παράγων που θα καθορίσει τις εξελίξεις των επόμενων μηνών δεν είναι οι πεποιθήσεις ενός, έστω και σημαντικού, μέρους των βουλευτών ή στελεχών, αλλά η υποστήριξη της κοινωνίας προς τις κυβερνητικές επιλογές και, ειδικότερα, προς το πρόσωπο του πρωθυπουργού. Είναι γνωστό ότι αυτή η Βουλή μπορεί να δώσει πολλούς κυβερνητικούς συνδυασμούς, περισσότερο ή λιγότερο βιώσιμους.
Προς το παρόν, η πλειονότητα των πολιτών εκφράζουν με πολλούς τρόπους τη συμφωνία τους με τα εθνολαϊκιστικά συνθήματα και θέλγονται από μια σκληρή αντιπαράθεση προς τις άλλες δέκα οκτώ κυβερνήσεις της ευρωζώνης. Αυτή η ασύνετη κοινωνική στάση φτιάχνει ένα ακριβό λογαριασμό τον οποίο πληρώνει η πραγματική οικονομία. Κάθε εβδομάδα συσσωρεύονται ζημιές που η διόρθωσή τους θα απαιτήσει χρόνια. Ωστόσο, το πρώτο κόμμα είναι πολιτικά δεσμευμένο, τουλάχιστον για όσο διάστημα μια μειούμενη μεν αλλά ακόμα μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία επιθυμεί την ακολουθούμενη σκληρή γραμμή. Απαραίτητη προϋπόθεση λοιπόν είναι η μεταστροφή της πλειονότητας των υποστηρικτών. Όμως η «κοινωνική κωλοτούμπα» δεν μπορεί να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη. Πρώτα πρώτα, η κοινωνία πρέπει να μετανοιώσει που έδωσε βάση σε απραγματοποίητες υποσχέσεις. Κάποια έντονα σοκ, που θα έθιγαν τα άμεσα υλικά συμφέροντα ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού, ίσως έφερναν αποτέλεσμα προτού εξαντληθούν τα ήδη στενά οικονομικά περιθώρια. Από την άλλη, οι νέες δυσκολίες που θα γεννηθούν από την οικονομική ζημιά των τελευταίων μηνών, μπορεί να οδηγήσουν σύντομα σε υποτροπή της παραπλάνησης. Οι παθογενείς κοινωνικές νοοτροπίες και οι μύθοι, που βρίσκονται στη βάση των προβλημάτων με την Ευρώπη, δεν αλλάζουν εύκολα. Πολλοί νεοέλληνες θα εξακολουθήσουν να πιστεύουν ότι μας χρωστάνε και δεν χρωστάμε ή ότι αποτελούμε ένα περιούσιο λαό τον οποίο οι άλλοι ζηλεύουν. Θα αρνούνται ότι η Ελλάδα, πολιτικά και οικονομικά, ανήκει στη Δύση και, βέβαια, δεν θα θυμούνται ότι οι κρατικοποιημένες οικονομίες κατέρρευσαν στην Ευρώπη πριν από 26 χρόνια και ότι κάθε παραλλαγή τους ανά την υφήλιο έχει αποτύχει.
ΥΓ. Σε ό,τι αφορά το χρόνο μιας ενδεχόμενης προσεχούς μεταστροφής: χωρίς εχέγγυα επιστημονικής προσέγγισης και με βάση τα λίγα και επομένως ανεπαρκή στοιχεία, μπορεί κάποιος να επιδοθεί σε μια διανοητική άσκηση πρόβλεψης. Με δεδομένο ότι η κοινωνική στήριξη στην σκληρή κυβερνητική γραμμή μετρήθηκε στο 84% το Φεβρουάριο και στο 64% το Μάρτιο και κάνοντας την υπόθεση, που δεν είναι παράλογη, ότι η στήριξη θα ακολουθήσει μια κλασική εκθετική καμπύλη με αρνητικό εκθέτη, προκύπτει ότι θα βρεθεί στο 30% σε τέσσερις μήνες και στο 20% σε περίπου πεντέμιση μήνες. Άραγε, πόση ανατροπή της στήριξης αρκεί για να προκαλέσει μια ουσιαστική αλλαγή πολιτικής; Είναι θέμα πολιτικής εκτίμησης.