Από το ένα μέρος η πολιτική διαχείριση της εξέλιξης και από το άλλο μέρος οι κοινωνικές αξίες, που διαπερνούν την κοινωνική δραστηριοποίηση, διαμορφώνουν μια πραγματικότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από την συνεχή παραγωγή συνθηκών ρευστότητας και διακινδύνευσης, ενώ ταυτοχρόνως αναλαμβάνονται ανθρώπινες λειτουργίες από την ψηφιακή τεχνολογία και ιδιαιτέρως την τεχνητή νοημοσύνη.
Παράλληλα η επιστημονική εξέλιξη με την συνεχή παραγωγή γνώσεων δεν συμβάλλει μόνο στην βελτιστοποίηση των διαδικασιών στα διάφορα κοινωνικά συστήματα (π.χ. οικονομικό, εργασιακό, υγείας κ.λ.π.) αλλά και στην άνοδο του βαθμού πολυπλοκότητας με ταυτόχρονη συρρίκνωση των δυνατοτήτων ολοκληρωμένης ενημέρωσης και κατανόησης των παραγόμενων πληροφοριών από τους απλούς πολίτες.
Επίσης η μεγάλη ταχύτητα της ροής του χρόνου λόγω της συνεχούς παραγωγής νέων δεδομένων και η αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση των διαφόρων κοινωνικών συστημάτων δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ανάγκη διαχείρισης της πραγματικότητας στα επιμέρους κοινωνικά συστήματα και κυρίως στο πολιτικό με ολιστική οπτική, ώστε να συνυπολογίζονται οι επιπτώσεις των επιλογών τους στο σύνολο της κοινωνίας.
Αυτό το μίγμα παραμέτρων διαμόρφωσης της πραγματικότητας προς το παρόν δεν προσδίδει λειτουργική δυναμική στις κοινωνίες. Οι κοινωνικές αξίες, που οικοδομούν το κλίμα και την κατεύθυνση της πορείας προς το μέλλον, δεν έχουν ηθικό φορτίο με σημείο αναφοράς το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον και την βιωσιμότητα τόσο του ανθρώπου όσο και της βιοποικιλότητας, αλλά οριοθετούνται από τον συστημικό πραγματισμό (λειτουργικότητα και οικονομική απόδοση των κοινωνικών συστημάτων) και τον εφήμερο υλικό ευδαιμονισμό.
Για παράδειγμα οι χρήστες εργαλείων της τεχνητής νοημοσύνης (όπως το ChatGPT) αγνοούν, ότι η χρήση τους απειλεί τον πλανήτη, διότι «χρειάζονται μεγάλη ποσότητα ενέργειας για να λειτουργήσουν» (Carlos Gomez Rodriguez, καθηγητής στο πανεπιστήμιο La Coruna στην Ισπανία). Εάν αυτή η ενέργεια δεν παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, τότε συμβάλλει στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό MIT Technology Review το 2019 ερευνητές από το Amherst College στη Μασαχουσέτη έκαναν αξιολόγηση της διαδικασίας εκπαίδευσης μεγάλων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης και διαπίστωσαν, ότι μπορεί να προκαλέσει την εκπομπή 284.000 κιλών διοξειδίου του άνθρακα. Αυτή η ποσότητα είναι 5πλάσια των συνολικών εκπομπών ενός μέσου αυτοκινήτου στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής από την διαδικασία παραγωγής μέχρι και την απόσυρση του.
Πρέπει δε να επισημανθεί, ότι οι εταιρείες, που αναπτύσσουν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, δεν δίδουν στοιχεία στην δημοσιότητα για τις εκπομπές αερίων. Ακόμη και στο κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την τεχνητή νοημοσύνη η αναφορά στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτών των νέων τεχνολογιών είναι πολύ περιορισμένη.
Εάν τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης δεν βελτιωθούν και δεν γίνουν φιλικά προς το περιβάλλον, μπορεί να φτάσουν να εκπέμπουν το 10% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σύμφωνα με τον καθηγητή Carlos Gomez Rodriguez.
Αυτή η προοπτική δείχνει το μέγεθος της φθοράς των κοινωνικών αξιών και της πολιτικής με αποτέλεσμα την είσοδο σε περίοδο παρακμής. Είναι εμφανές, ότι η τεχνητή νοημοσύνη στις διάφορες εφαρμογές της θα επηρεάσει την πραγματικότητα και τον τρόπο βίωσης της ζωής σε τέτοιο βαθμό, που μπορεί να προκληθούν τεκτονικές αλλαγές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης οντότητας και να αποδυναμωθεί σε επικίνδυνο βαθμό η λειτουργία των πολιτών ως ατομικών ή συλλογικών υποκειμένων στο κοινωνικό και στο πολιτικό πεδίο.
Η πορεία προς το μέλλον εξαρτάται από τον τρόπο αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης και των ηθικών ορίων, που τίθενται, ώστε να μην υποκαθίσταται η πραγματικότητα από την εικονική της εκδοχή.
Η παρακμή των κοινωνικών αξιών και της πολιτικής αποτυπώνεται και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων της. Στις αρχές Ιουνίου 2023 στις αυστριακές Άλπεις έγινε κατολίσθηση βράχων από ύψος 3.400 μέτρων. Αποκολλήθηκαν περίπου 100 μέτρα βράχων. Σύμφωνα με τον γεωλόγο Thomas Figl η αιτία είναι το λιώσιμο των παγετώνων λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο πάγος λειτουργεί ως κολλητική ουσία στις βραχώδεις περιοχές.
Επίσης ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (European Environment Agency) προειδοποιεί, ότι το καλοκαίρι (το 2023) θα είναι πλούσιο σε ακραία φαινόμενα. Σύμφωνα με έρευνα του οργανισμού με βάση προηγούμενους καύσωνες, ερημοποιήσεις περιοχών, πλημμύρες και δασικές πυρκαγιές τα συμπεράσματα δεν είναι αισιόδοξα.
Εκτιμάται, ότι μέχρι το 2100 στην Ευρώπη θα μπορούσαν να προκληθούν 90.000 θάνατοι ανθρώπων από καύσωνες. Όσο για την επιδίωξη περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας έως 1,5 βαθμούς Κελσίου θεωρείται, ότι είναι πλέον ανέφικτο. Πιο πιθανή είναι η μεγαλύτερη άνοδος. Όμως η πολιτική διαχείριση της πραγματικότητας δεν επιταχύνει την πραγματοποίηση των αναγκαίων αλλαγών.
Ιδιαιτέρως στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Αττική η γενική γραμματέας του συλλόγου Εθελοντών Δασοπυροπροστασίας Αττικής (ΕΔΑΣΑ) ανησυχεί για τις καιρικές συνθήκες το καλοκαίρι, διότι τον φετινό χειμώνα δεν κατεγράφησαν αρκετές βροχές και υγρασία. Παράλληλα οι πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι για την ανάγκη πρόληψης, ούτε και το κράτος κινείται με αυτή την οπτική. Η ανυπαρξία επαρκών αντιπυρικών ζωνών το πιστοποιεί.
Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη η προεκλογική αντιπαράθεση των κομμάτων και γενικότερα ο δημόσιος διάλογος διαχρονικά, η ανησυχία μεγαλώνει, διότι ο βαθμός ευαισθητοποίησης για την προστασία του περιβάλλοντος τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο είναι πολύ χαμηλός.
Αυτή η παρακμιακή πορεία θα συνεχισθεί, εάν δεν γίνουν ριζικές αλλαγές στην κοινωνική και στην πολιτική λειτουργία. Δεν είναι βέβαια εύκολο, διότι το σύστημα οργάνωσης των σύγχρονων μαζοποιημένων κοινωνιών στα μεγάλα αστικά κέντρα, η μεγάλη ταχύτητα της εξέλιξης σε συνδυασμό με την μη ανάλογη ταχύτητα λήψης πολιτικών αποφάσεων με επαρκώς μακροπρόθεσμη και ολιστική οπτική, η ανεπαρκής ενημέρωση των πολιτών για την συνεχώς μετασχηματιζόμενη πολύπλοκη πραγματικότητα, η υποκατάσταση των κοινωνικών αξιών από μονοδιάστατα καταναλωτικά πρότυπα και η οπτική της κοινωνίας του θεάματος (νόημα στην ζωή προσδίδει η εντύπωση, που προκαλείται στους άλλους και όχι η ανάλυση και γνώση των διαστάσεων της βίωσης) δεν αφήνουν περιθώρια σε επαρκές εύρος για την ανάπτυξη δυναμικής υπέρβασης της παρακμής σε λειτουργικό χρόνο.
Είναι όμως αναγκαία η επανεκκίνηση, διότι οι παραγόμενες ανισορροπίες (κλιματική αλλαγή, τρόπος αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης, μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, σταδιακή εξάντληση των φυσικών πόρων κ.λ.π.) γίνονται όλο και πιο απειλητικές για την συνοχή των κοινωνιών σε πλανητικό επίπεδο, όσο προχωρούμε προς το μέλλον και θα δρομολογήσουν την διαμόρφωση των προϋποθέσεων για κοινωνικές αναταράξεις. Ιδιαιτέρως θα ενεργοποιηθεί η νέα γενιά, διότι αυτή θα υποστεί τις συνέπειες με μεγαλύτερη ένταση.