Οι μεγάλες ανισορροπίες, που καταγράφονται σε πλανητικό επίπεδο και η διαχείριση τους από την παγκόσμια κοινότητα δείχνουν, ότι η πορεία των κοινωνιών προς το μέλλον δεν οριοθετείται από τις ανάγκες τους με σημείο αναφοράς την ανθρώπινη οντότητα αλλά από την οπτική, που παράγει η λειτουργία των κοινωνικών συστημάτων στο πλαίσιο του συνολικού μοντέλου οργάνωσης τους σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, οι οποίες δεν έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο σε σχέση με την συνειδητοποίηση της ανάγκης κοινής πορείας με βιώσιμους στόχους.
Η εμπειρική προσέγγιση της πραγματικότητας και η ανάλυση των παραμέτρων, που την οριοθετούν τόσο σε εθνικό όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο το πιστοποιούν με μεγάλη σαφήνεια, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν την αδυναμία ελέγχου των συνθηκών, που διαμορφώνουν οι επιλογές και αποφάσεις στο πολιτικό πεδίο αλλά και στα διάφορα κοινωνικά συστήματα γενικότερα και ιδιαιτέρως στο οικονομικό.
Τα παραδείγματα είναι πολλά και αποκαλυπτικά. Το πρόβλημα της σταδιακής μείωσης των υδάτινων πόρων λόγω της κλιματικής αλλαγής διογκώνεται και η παγκόσμια κοινότητα αδυνατεί να πάρει αποφάσεις στην Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην Αίγυπτο.
Όμως σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (World Meteorological Organization, WMO) σήμερα (το έτος 2022) 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανεπαρκή πρόσβαση σε γλυκό νερό τουλάχιστον για ένα μήνα ετησίως. Μέχρι το 2050 ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί στα 5 δισεκατομμύρια τουλάχιστον.
Γενικά τα αποθέματα νερού στα ποτάμια Νίγηρας, Βόλτα, Νείλος και Κόνγκο στην Αφρική ήταν κατώτερα του μέσου όρου το 2021. Το ίδιο ισχύει και σε ορισμένες περιοχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας, της Δυτικής Σιβηρίας και της Κεντρικής Ασίας.
Αντίθετα μεγάλες πλημμύρες προκάλεσαν πολλούς θανάτους και γενικότερα είχαν καταστροφικές επιπτώσεις στην Κίνα, στην Βόρεια Ινδία, στην Δυτική Ευρώπη και σε χώρες που πλήττονται από τροπικούς κυκλώνες όπως η Μοζαμβίκη, οι Φιλιππίνες και η Ινδονησία.
Όλα αυτά τα φαινόμενα βέβαια θα έχουν παρενέργειες σε παγκόσμιο επίπεδο με την μεγάλη αύξηση των μαζικά μετακινούμενων πληθυσμών και τις επιπτώσεις στις κοινωνίες υποδοχής τους. Δεν είναι άσχετο, ότι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών εκτιμά, ότι το 2023 ένας στους 23 ανθρώπους θα χρειασθεί ανθρωπιστική βοήθεια. Συγκεκριμένα 339 εκατομμύρια άνθρωποι (δηλαδή 65 εκατομμύρια περισσότεροι από πέρυσι) θα χρειασθούν ανθρωπιστική βοήθεια, επεσήμανε ο Martin Griffiths (Γενικός Γραμματέας Ανθρωπιστικών Υποθέσεων και Συντονιστής Έκτακτης Βοήθειας του ΟΗΕ).
Και ενώ αυτά και πολλά άλλα προβλήματα και ανισορροπίες κυριαρχούν στον πλανήτη, όπως είναι οι κρίσεις στους τομείς επισιτισμού, ενέργειας και οικονομίας, η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, οι πανδημίες και άλλα, σύμφωνα με έκθεση του Σουηδικού Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη SIPRI οι 100 μεγαλύτερες πολεμικές βιομηχανίες στον πλανήτη το 2021 πούλησαν οπλικά συστήματα και την ανάλογη τεχνογνωσία για την χρήση τους αξίας περίπου 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αν και η πανδημία και οι παρενέργειες της (π.χ. ανεργία, αύξηση της φτώχειας κ.λ.π.) κυριαρχούσαν, αυξήθηκαν τα κέρδη τους κατά 1,9% σε 592 δισεκατομμύρια δολάρια (570 δισεκατομμύρια ευρώ). Η δε ειδική συνεργάτιδα του SIPRI Lucie Beraud-Sudreau τόνισε, ότι «Χωρίς τα προβλήματα μεταφοράς το 2021 θα καταγραφόταν ακόμη μεγαλύτερη αύξηση στην αγορά όπλων».
Πρώτες σε κέρδη είναι Αμερικανικές βιομηχανίες (51% των πωλήσεων). Στη δεύτερη θέση είναι η Κίνα (18,6%) και σε μεγάλη απόσταση ακολουθούν η Μεγάλη Βρετανία (6,8%) και η Γαλλία (4,9%).
Είναι εμφανές, ότι η κερδοσκοπία στον τομέα των εξοπλισμών γίνεται σε βάρος των πολιτών όλου του κόσμου, διότι ακόμη δεν έχει απαλλαγεί η ανθρωπότητα από την οπτική του εθνικισμού, αν και η οικονομική λειτουργία υπερβαίνει τα εθνικά όρια. Αυτό δείχνει, ότι η οικοδόμηση μιας μορφής παγκόσμιας διακυβέρνησης χωρίς ανισότητες σε βάρος των πιο αδύναμων οικονομικά και γεωπολιτικά κοινωνιών θα δώσει ουσιαστικό περιεχόμενο στην παγκοσμιοποίηση και θα διασφαλίσει την ειρήνη.
Είναι δε αναγκαίο να αναφερθεί, ότι ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας της Greenpeace Alexander Lurz επισημαίνει, ότι «το κόστος των εξοπλισμών στερεί από τις κοινωνίες τα απαραίτητα ποσά για την κοινωνική πολιτική, την προστασία του περιβάλλοντος και την εκπαίδευση». Είναι πολύ εμφανές, ότι το κοινωνικό και το ανθρώπινο συμφέρον δεν λαμβάνονται υπόψη, ούτε συνυπολογίζονται οι συνθήκες υψηλού κινδύνου, που δημιουργούνται.
Εκείνο όμως, που απειλεί την ανθρώπινη οντότητα ακόμη περισσότερο σε βάθος χρόνου, είναι η οπτική του Διανθρωπισμού (Transhumanismus), η οποία υποστηρίζει τον μετασχηματισμό της ανθρώπινης κατάστασης με την αξιοποίηση εξελιγμένων τεχνολογιών (τεχνητή νοημοσύνη) για να ενισχύσει την ανθρώπινη διάνοια και φυσιολογία. Ουσιαστικά προωθείται η δημιουργία ενός νέου όντος, το οποίο είναι προϊόν της μίξης του ανθρώπου και της τεχνολογίας.
Ο βιολόγος Julian Huxley οριοθέτησε τον διανθρωπισμό ως εξής: Ο άνθρωπος παραμένει άνθρωπος, αλλά υπερβαίνει τον εαυτό του με την αξιοποίηση νέων δυνατοτήτων, που έχει ως άνθρωπος, όπως είναι η τεχνητή νοημοσύνη.
Βέβαια από την άλλη πλευρά ασκείται σκληρή κριτική, ότι ο διανθρωπισμός είναι απειλή για τις αξίες του ανθρωπισμού. Για παράδειγμα ο Francis Fukuyama θεωρεί, ότι θα λειτουργούσε αρνητικά για την φιλελεύθερη δημοκρατία με την αλλαγή της ανθρώπινης φυσικής οντότητας και της ισότητας. Ο Stephen Hawking προειδοποιεί, ότι η ανάπτυξη και ολοκλήρωση της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να σημάνει το τέλος του ανθρώπινου είδους.
Ο πρωτοπόρος στην έρευνα για την τεχνητή νοημοσύνη Ray Kurzweil θεωρεί, ότι στο κοντινό μέλλον θα έλθει η στιγμή, που η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι αρκετά εξελιγμένη και θα μπορούσε να γίνει μίξη με την ανθρώπινη νοημοσύνη.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής γίνεται συστηματική έρευνα προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ δείχνουν τεράστιο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε αυτό τον τομέα επιχειρηματίες, όπως ο Elon Musk. Η ανθρώπινη ταυτότητα θα αλλάξει ριζικά με την τοποθέτηση οργάνων της τεχνητής νοημοσύνης στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ήδη κατασκευάζονται τσιπς για χρήση στα διάφορα όργανα.
Ο Elon Musk δήλωσε, ότι μια από τις εταιρείες του, η Neuralink, θα αρχίσει μέσα στο 2023 να κάνει κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους ενός τσιπ, που εμφυτεύεται στον εγκέφαλο.
Προς το παρόν βασικός στόχος είναι η αξιοποίηση ηλεκτρονικού εμφυτεύματος στον εγκέφαλο, που θα επιτρέπει να βλέπουν οι τυφλοί, να περπατούν οι παράλυτοι και να θεραπευθούν, όσοι έχουν άνοια, αλτσχάιμερ και πάρκινσον. Προοπτικά ο στόχος είναι η μίξη του ανθρώπινου εγκέφαλου με την τεχνητή νοημοσύνη.
Παράλληλα πρέπει να αναφερθεί, ότι στο Σαν Φρανσίσκο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής οι αρχές παρέχουν άδεια σε τηλεχειριζόμενα αστυνομικά ρομπότ να σκοτώνουν. Αυτό προκάλεσε την ίδρυση Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης με την ονομασία Stop Killer Robots, η οποία δραστηριοποιείται κατά της χρήσης των ρομπότ δολοφόνων στους δρόμους της πόλης.
Είναι εμφανές, ότι η παγκόσμια πορεία δεν είναι συμβατή με τις ανθρώπινες και τις κοινωνικές ανάγκες και δημιουργεί πολλά ερωτήματα σε σχέση με τις συνθήκες, που θα διαμορφωθούν σε βάθος χρόνου και τις επιπτώσεις στους πολίτες τόσο ως άτομα όσο και ως συλλογικότητες.
Η πολιτισμική διαδρομή έχει φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο σε σχέση με την ανθρώπινη ταυτότητα και την κοινωνική λειτουργία. Σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση αυτών των συνθηκών καταγράφουν το σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας των κοινωνιών και οι αξίες, που οριοθετούν την ανθρώπινη ζωή και δραστηριοποίηση.
Με τα σημερινά δεδομένα είναι εμφανές, ότι δεν δίδονται απαντήσεις στις ανισορροπίες και τα πλανητικής εμβέλειας προβλήματα, που δημιουργεί η μέχρι τώρα πορεία με την κατεύθυνση, που έχει. Πρέπει άμεσα να αποφασίσουν οι κοινωνίες και τα πολιτικά συστήματα, που ηγούνται και σχεδιάζουν την ακόμη μη ελεγχόμενη πραγματικότητα, από το ένα μέρος να επανεξετάσουν την ακολουθούμενη κατεύθυνση με αυτοκριτική διάθεση και από το άλλο να συνειδητοποιήσουν, ότι οι επιλογές στους διάφορους τομείς δραστηριοποίησης επιδρούν και διαφοροποιούν τόσο την ανθρώπινη οντότητα όσο και την κοινωνική δυναμική.
Τελικά είναι επιθυμητή η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης με τρόπο, που αλλάζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου και διαμορφώνει ένα σύστημα, το οποίο εργαλειοποιεί τους πολίτες και τους μετατρέπει σε ελεγχόμενη μάζα με την μη σωστή οπτική αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας (π.χ. με τα τσιπ ή λογισμικά όπως το Predator);
Επίσης τα προβλήματα, ανεξάρτητα από το εύρος της εμβέλειας τους, επιλύονται με εξοπλισμούς και συγκρούσεις, εάν δεν αντιμετωπίζονται τα γενεσιουργά τους αίτια;
Οι απαντήσεις πρέπει να δοθούν χωρίς καθυστέρηση, διότι η ροή του χρόνου είναι ταχύτατη και όσο περισσότερο προχωρούν οι κοινωνίες προς το μέλλον, δεν θα είναι εφικτή η όποια επανεκκίνηση κριθεί αναγκαία για την οικοδόμηση συμβατής σχέσης μεταξύ των κοινωνικών και ανθρώπινων αναγκών και της παγκόσμιας πορείας.