Μετά από 24 περίπου χρόνια ισχύος των μηχανισμών που εισηγήθηκε το Πρωτόκολλο του Κυότο, ενισχύεται η υπόθεση της ανθρωπογενούς προέλευσης του πλανητικού «Θερμοκηπίου» σε βαθμό βεβαιότητας. Από τη χρονιά εκείνη (1997) έχουν προστεθεί πάνω από 10 δισεκατομμύρια τόνοι διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα, ένας αριθμός συντριπτικά καταθλιπτικός, , αλλά σωστός μόνο κατά προσέγγιση. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει ένας “φυσικός” και αντικειμενικός τρόπος μέτρησης των εκπομπών του CO2 και των λοιπών αερίων - οι εκτιμήσεις είναι «μαθηματικές». Δεν υπάρχει δηλαδή πρακτικά πρόσφορη μέθοδος να μετρήσουμε τη πραγματική εκροή των καυσαερίων στο φουγάρο του εργοστασίου, στην καμινάδα της πολυκατοικίας ή στην εξάτμιση του αυτοκινήτου. Αυτό που γίνεται, για παράδειγμα στις μεταφορές, είναι ένας υπολογισμός με βάση τα στοιχεία των κατασκευαστών των αυτοκινήτων, του αριθμού των κυκλοφορούντων οχημάτων, και της μέσης κατανάλωσης ανάλογα με τον κυβισμό. Έτσι, τα περιθώρια σφάλματος είναι μεγάλα και τα μεγέθη τα οποία ανακοινώνονται από τις διάφορες πλευρές είναι πολύ σχετικά. Ιδιαίτερα στις χώρες με μεγάλο τεχνολογικό και επιστημονικό έλλειμμα (και ειλικρίνια), μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Αυτό δεν θα είχε και τόσο μεγάλη σημασία, αν δεν βρισκόταν σε άμεση συνάρτηση με το οικονομικό σκέλος του προβλήματος, όπως είναι τα Δικαιώματα Εκπομπών, η τιμές του CO2 στο σχετικό χρηματιστήριο και οι ανθρακικοί φόροι. Δύο παραδείγματα: Γύρω στο 2000 και με την ασφυκτική πίεση την οποία ασκούσε στο σύστημα (και τις κυβερνήσεις) η ΔΕΗ, η Ελλάδα αγωνίστηκε για να πετύχει εξαίρεση από τις Ευρωπαϊκές συλλογικές υποχρεώσεις και ζήτησε δικαίωμα αύξησης των εκπομπών κατά 25% (με βάση σύγκρισης το έτος 1990). Αυτό τότε δεν ακούστηκε και πολύ αξιοπρεπές στη διεθνή σκηνή και μας έβαζε για μια ακόμα φορά, στη λίστα αυτών που ζητούν χωρίς να δίνουν.
Τα πράγματα όμως ήρθαν πολύ διαφορετικά και ο περισυνός απολογισμός (2020) έδειξε ότι η Ελλάδα ήταν τελικά μεταξύ των πρωτοπόρων παγκοσμίως, με μείωση 8%! Με άλλα λόγια απόκλιση από τους αρχικούς υπολογισμούς κατά 33% ! Σε ένα βαθμό η τροπή ήταν δικαιολογίσιμη λόγω φυσικού αερίου και ΑΠΕ (και την αντίστοιχη μείωση της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής) αλλά το μέγεθος του σφάλματος (33%) ήταν τεράστιο, τόσο που το σύστημα της εγχώριας ενέργειας (παραγωγή/κατανάλωση) θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί αστάθμητο και χαοτικό. Μπροστά σ’αυτό το φιάσκο της πρόβλεψης, το ντίζελ – γκέιτ της Volkswagen, το οποίο για λόγους εντυπωσιασμού πήρε διαστάσεις, ακούγεται αστείο. Το λογικό συμπέρασμα είναι: αφού ξεπερνάμε τους στόχους χωρίς μεγάλη προσπάθεια και χωρίς να είμαστε και τα πρώτα ξεφτέρια στα μαθηματικά, προς τι η ανάγκη της προσφυγής στη φορολογία των καυσίμων (και προς τι τα δάκρυα της Γκρέτα και πτωχών τω πνεύματι οι οποίοι μπερδεύουν το κλίμα με τα κλιματιστικά);
Το δεύτερο παράδειγμα έχει να κάνει με το εμπόριο εκπομπών και την εφαρμογή του στην Ελλάδα. Για λόγους συντεχνιακούς, ένας σημαντικός αριθμός βιομηχανιών, πήρε υπερβολικά πολλά δωρεάν δικαιώματα, και καθώς οι εκπομπές ήταν κατά κανόνα υποτιμημένες βρέθηκε με πλεονάσματα δικαιωμάτων τα οποία πούλησε στους ετήσιους πλειστηριασμούς, αποκομίζοντας σημαντικά κέρδη. Και σαν να μην έφτανε αυτό, αρκετές εταιρείες, κάποιες μάλιστα ανήκουν και στο προηγούμενο γκρουπ, πήραν μπόνους της τάξεως των 100 εκ. ευρώ συνολικά (για μια χρονιά, το 2020) για την αποφυγή της λεγόμενης “διαρροής άνθρακα” δηλ. της πιθανότητας οι εταιρείες αυτές να μεταναστεύσουν σε τρίτες χώρες με πιο ελαστική νομοθεσία και υποχρεώσεις. Με άλλα λόγια, επί σχεδόν μια εικοσαετία, ο ρυπαίνων, όχι μόνο δεν πλήρωνε, αλλά κέρδιζε κιόλας μέσω ενός συστήματος άδικης κατανομής των βαρών και ανοιχτής δωροδοκίας.
Θα ήθελα πολύ να κάνω λάθος, και τα πράγματα να είναι διαφορετικά. Δυστυχώς όμως μάλλον έχω δίκιο. Και αντί στις διεθνείς διασκέψεις – καλή ώρα στη Γλασκώβη – να διαβάζονται μακροσκελή ευχολόγια που φέρνουν νύστα στους παρισταμένους, θα ήταν πολύ προτιμώτερο να μιλήσουν και οι ηγέτες (όχι μόνο οι τεχνοκράτες) επί συγκεκριμένων ειδικών στόχων και αστοχιών, εκεί δηλαδή που κρύβεται συνήθως ο διάβολος όπως και πολύ περισσότερη ουσία από όση διαθέτει η επίκληση στη διεθνιστική αλληλεγγύη, η οποία και κλέβει την παράσταση.
Προτείνω δηλαδή να κάνουμε πραγματολογική τη συζήτηση, με στοιχεία και αριθμούς. Ακόμα κι αν αυτό είναι κουραστικό και σχετικά δύσκολο. Ακόμη κι αν αυτό μας πετάει έξω από τις βολικές βεβαιότητες. Η πρόταση αφορά κατά κύριο λόγο την κυβέρνηση, τα κόμματα, την αυτοδιοίκηση, τις ΜΚΟ, τους εκπαιδευτικούς και βεβαίως τα ΜΜΕ.
Αυτό το έλλειμμα πολιτικής και η περίσσεια αερολογίας , στα οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, είναι τόσο σοβαρά, ώστε κάποιες φορές πιάνω τον εαυτό μου να εκτρέπεται σε θεωρίες συνομωσίας, ότι δηλαδή δεν μπορεί, από πίσω υπάρχει ένας δάκτυλος που πετάει κάθε τόσο τη μπάλα στην εξέδρα. Το “ένας” είναι κατ’ ευφημισμό. Μια προσφιλής τακτική αυτών των κύκλων είναι η εφεύρεση νέων όρων, οι οποίοι όχι μόνον δεν συνεισφέρουν στην κατανόηση, αλλά αντίθετα συσκοτίζουν τον ούτως ή άλλως σκοτεινό ορίζοντα. Προσφάτως εφευρέθηκε ο νεολογισμός “ενεργειακή φτώχεια”, την οποία πρέπει και αυτή να καταπολεμήσουμε, ομού με την Κλιματική Αλλαγή. Θα τον βρείτε σε κάθε ανακοίνωση και πολιτικό μανιφέστο, από τις μικρές περιβαλλοντικές οργανώσεις, ώς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κι από τους συντάκτες νομικών κειμένων ώς τους πρόθυμους βουλευτές. Επειδή η ακριβή ενέργεια (τόσο ακριβή όσο χρειάζεται για την επίτευξη των περιβαλλοντικών / κλιματικών στόχων) είναι αντι-δημοφιλής, επειδή δεν λέμε ποτέ τα πράγματα με το όνομά τους όταν είναι φορτισμένα με αρνητικά συναισθήματα, ας ρίξουμε μια νότα κοινωνικής ευαισθησίας και φτηνού σοσιαλισμού. Τι σημαίνει ενεργειακή φτώχεια; ότι δεν έχουν όλοι τα απαραίτητα χρήματα για να πληρώσουν το ρεύμα, το πετρέλαιο και τη βενζίνη στο αυτοκίνητο. Αλλά το ίδιο ισχύει για το γάλα, τις μπανάνες, τα μπουφάν και τα φάρμακα. Γιατί η ενέργεια αλιεύεται εντέχνως και εξαιρετικώς από το σύνολο των αγαθών στο καλαθάκι της νοικοκυράς;
Ανοησία ή πονηριά;
Παρακαλώ, ψηφίστε ή στείλτε τις απόψεις σας: efthymiopoulos@gmail.com