Κάποτε, στην δεκαετία του ’80, ο Χαρίλαος Φλωράκης, όταν ρωτήθηκε για το παραπαίον τότε Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού, απάντησε με χιούμορ αλλά και αλαζονεία, ότι μ’αυτό ασχολείται πλέον το τμήμα ιστορίας του κόμματος. Έχει όμως ο καιρός γυρίσματα.

Το ΚΚΕ, που προχθές στο 19ο Συνέδριό του εξέλεξε και νέο γραμματέα, φαίνεται όλο και πιο πολύ ότι είναι ένα απομεινάρι του παρελθόντος στον παροντικό χρόνο. Το ΚΚΕ, ακίνητο και παγωμένο, βλέπει την Ιστορία να περνά και να το αφήνει στην άκρη. Σε μια ευνοϊκή γι? αυτό συγκυρία κρίσης, όχι μόνο αδυνατεί να υποδεχθεί την κοινωνική διαμαρτυρία, αλλά έχασε και τη μισή εκλογική του δύναμη.

Το πρωτεύον αυτό ζήτημα για την ύπαρξη του ΚΚΕ απωθήθηκε από τον λεγόμενο προσυνεδριακό διάλογο. Αντίθετα, η γλώσσα και το ύφος, οι έννοιες και οι αναλύσεις και βέβαια η αντιμετώπιση των όποιων διαφωνούντων, επιβεβαίωσαν τον αυτοαναφορικό εγκλεισμό του στον εαυτό του.
Το ΚΚΕ φαίνεται ότι πλήττεται και αυτό από την κρίση του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος, του οποίου ήταν όχι μόνο αναπόσπαστο αλλά και σταθεροποιητικό του στοιχείο. Όλα αυτά τα χρόνια διαχειριζόταν και ενσωμάτωνε στο μεταπολιτευτικό σύστημα την όποια λαϊκή αμφισβήτηση. Συμμετείχε μέσα από τους διάφορους θεσμούς, όπως η Βουλή, η τοπική αυτοδιοίκηση, τα συνδικάτα, στην άσκηση μιας παράπλευρης εξουσίας. Κατά παράδοξο τρόπο δε, παρά την αποκαλυπτική κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού, που ήταν το άκριτο μοντέλο αναφοράς του, κατάφερε να επιβιώσει μέχρι σήμερα. Αυτό, βέβαια, οφείλεται και στο φορτίο της ιστορικής μνήμης που βαραίνει ακόμα την ελληνική κοινωνία και στην ανάλογη συναισθηματική της διαχείριση από το ΚΚΕ.

Η κρίση διατάραξε τις μεταπολιτευτικές ισορροπίες. Τα εργατικά και λαϊκά στρώματα περιθωριοποιήθηκαν και έχασαν το πολιτικό τους βάρος, ενώ τα μικροαστικά, έξαλλα γιατί έχασαν τα πολλαπλά προνόμιά τους, προσέτρεξαν στα διάφορα μορφώματα που δημαγωγικά υπόσχονταν την επιστροφή στις παλιές καλές ημέρες.
Το ΚΚΕ, προς τιμήν του, δεν υπέκυψε στη γοητεία του λαϊκισμού και της δημαγωγίας. Επέμεινε, όμως, στον δικό του σταθερό αλλά αποξηραμένο πολιτικό λόγο και στις άκαμπτες οργανωτικές του δομές. Δεν έκανε ή δεν μπορούσε να κάνει καμιά «συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης» και έτσι δεν συνέλαβε τα πολιτικά αποτελέσματα της κρίσης αλλά και του τρόπου συγκρότησης της μεταπολιτευτικής ελληνικής κοινωνίας. Το ΚΚΕ παρέμεινε ένα τριτοδιεθνιστικής κοπής κόμμα, ενώ όλα τα ιστορικά δεδομένα άλλαξαν ριζικά. Και δυστυχώς ή ευτυχώς η Ιστορία δεν συγχωρεί.