Πριν ένα χρόνο μια περίεργη κινητοποίηση πλημμύρισε την Γαλλία και πήρε μεγάλη δημοσιότητα. Οι διαδηλώσεις των κίτρινων γιλέκων κυριάρχησαν επί εβδομάδες. Πέτυχαν την ακύρωση μιας περιβαλλοντικής φορολογίας στα καύσιμα, την επ’ αόριστον αναστολή φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων στην Γαλλία και σημαντικό πλήγμα στο κύρος και στις προσπάθειες του προέδρου Μακρόν για την Ευρώπη. Επιπλέον, προκάλεσαν σοβαρές καταστροφές σε μνημεία της Γαλλικής Δημοκρατίας και σε σημαντικά κτήρια, αφού πολλοί κατέφθασαν στο Παρίσι «για να τα σπάσουν».

Τα κίτρινα γιλέκα είναι κίνημα τύπου «αγανακτισμένων», όπου συμμετέχει όποιος θέλει, ό,τι κι αν πιστεύει, από όποιον πολιτικό χώρο κι αν προέρχεται. Η χρήση των ψηφιακών κοινωνικών δικτύων διευκολύνει την διάδοση φημών και την οργάνωση ασυνάρτητων μαζικών κινητοποιήσεων. Περιφρονώντας την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, ξεκίνησαν δηλώνοντας: «Βουλευτές της Γαλλίας, σας γνωστοποιούμε τις οδηγίες του λαού για να τις μετατρέψετε σε νόμο». Φυσικά, επειδή είναι ανέφικτο να συναποφασίσουν, οι εκατοντάδες χιλιάδες αγανακτισμένοι καθοδηγούνται από ακούραστες μειοψηφικές ομάδες.

Οι «οδηγίες του λαού» δημοσιοποιήθηκαν πέρυσι τον Νοέμβριο με την μορφή λίστας 42 διεκδικήσεων. Μεταξύ αυτών: στέγαση των αστέγων, αύξηση του κατώτατου και καθίζηση του ανώτατου μισθού, φορολογία των μεγάλων περιουσιών, συνταξιοδότηση στα 60 ή στα 55, αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή μισθών και συντάξεων, δωρεάν στάθμευση στα κέντρα των πόλεων, προώθηση των αυτοκινήτων που κινούνται με υδρογόνο και όχι των ηλεκτρικών «τα οποία δεν είναι οικολογικά», μη εξόφληση του επονείδιστου χρέους. Την άνοιξη, λοιδωρήθηκαν οι προσφορές μεγάλων γαλλικών επιχειρήσεων για αποκατάσταση της καμμένης Παναγίας των Παρισίων.

Το αλλοπρόσαλλο και μη κοστολογημένο «πρόγραμμα» των κίτρινων γιλέκων είχε ένα πρόχειρο σοσιαλιστικό ακροαριστερό προσανατολισμό και, ταυτόχρονα, σαφή ακροδεξιό πολιτικό χαρακτήρα. Ενδεικτικά, σύμφωνα με ερευνητικές σφυγμομετρήσεις, μεγάλο ποσοστό όσων διάκεινται πολύ ευνοϊκά προς τα κίτρινα γιλέκα υποστηρίζει και εμβληματικά ακροδεξιά θέματα, όπως η απαγόρευση του «γάμου για όλους» ή η «επαναφορά της θανατικής ποινής». Κεντρικό πολιτικό αίτημά τους, η καθιέρωση «Δημοψηφίσματος Λαϊκής Πρωτοβουλίας», που πάντοτε αποτέλεσε βασική πολιτική πρόταση του Εθνικού Μετώπου και άλλων ακροδεξιών κομμάτων. Ο ακραίος λαϊκισμός απλουστεύει τα σύνθετα ζητήματα, προσφέρει δήθεν εύκολες λύσεις στον μη ενημερωμένο πολίτη, ευνοεί την κυριαρχία δημαγωγών με δέλεαρ την άμεση δημοκρατία και πλήττει τον κοινοβουλευτισμό. Κάνει αρεστή την απόδοση των δεινών του λαού σε σκοτεινές εξουσίες αγορών, πολυεθνικών και τραπεζών, στα «εξαγορασμένα» Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, στην Γερμανία, στους γραφειοκρατικούς ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, στα ισλαμικά κέντρα προώθησης μεταναστών και, φυσικά, στους Εβραίους.

Η αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία υπονομεύεται σε διάφορα μέρη του Δυτικού κόσμου από δράσεις που εκδηλώνονται με ποικίλες μορφές. Η παγκοσμιοποίηση έχει και ορισμένα δυσάρεστα επακόλουθα, από τα οποία τρέφεται ο λαϊκισμός και πριμοδοτούνται ρηχοί δημαγωγοί. Εντυπωσιακή συνέπεια είναι το παράδοξο πολιτικό φαινόμενο της σύγκλισης ακροδεξιών και ακροαριστερών απόψεων. Κίτρινα άκρα συμπλέουν, πυροβολώντας την φιλελεύθερη πρόοδο, τόσο στις κοινωνικές όσο και στις οικονομικές της διαστάσεις. Ακόμα και οι προηγμένες κοινωνίες χρειάζονται επιπλέον δημοκρατική προσπάθεια…