Στις 6 Φεβρουαρίου του 1982 καταργήθηκε δια νόμου η μπλε σχολική ποδιά με τον άσπρο γιακά, μετά από δεκαετίες επιβολής της. Υπουργός Παιδείας τότε ήταν ο Λευτέρης Βερυβάκης και η ιστορική απόφαση ελήφθη ως ένδειξη εκδημοκρατισμού, πλουραλισμού και απόδειξη ελευθερίας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας.
Είναι αλήθεια ότι μέχρι τότε το εκπαιδευτικό σύστημα δαπανούσε τεράστια ποσά ενέργειας προκειμένου να ελέγξει την εμφάνιση των μαθητών και των μαθητριών, στην πραγματικότητα όμως ο έλεγχος αυτός ήταν μία υπόμνηση ότι πρέπει να υπακούνε πάση θυσία.
Ανήκω σε μια γενιά που δίναμε μάχες για τη φαβορίτα και το μήκος των μαλλιών και ο διευθυντής του σχολείου έκανε ειδικά διαβήματα παράστασης στα κοντινά κουρεία ώστε να εξασφαλίσει ότι οι κουρείς δεν θα συνέπρατταν με τους μαθητές κουρεύοντάς τους με τρόπο που θα τους επέτρεπε να διασώσουν κάποια φράντζα ή τούφα και μαζί με αυτές την αίσθηση ότι όριζαν την εμφάνιση τους.
Έτσι όταν ήρθε η στιγμή της κατάργησης της ποδιάς αν και μεγάλος πια το είδα σαν ένα βήμα συμβολικού εκδημοκρατισμού.
Βέβαια μαζί με την σχολική ποδιά σαρώθηκαν σιγά σιγά και πολλές άλλες στολές διαφόρων επαγγελματικών ομάδων. Μια από αυτές ήταν οι εισπράκτορες στα λεωφορεία με το χαρακτηριστικό πηλήκιο. Οι παλιότεροι τους θυμόμαστε.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ελληνική κοινωνία απεχθάνεται την ομοιογένεια των στολών. Πολύ φοβάμαι ότι αυτό κρύβει μια απουσία αυτοεκτίμησης για τη δουλειά που κάνουμε.
Και μαζί με την εχθρότητα προς τις στολές έρχονται και άλλα ουσιαστικότερα ζητήματα, όπως η δυσπιστία και η άρνηση προς κάθε υπερκείμενο σύστημα ελέγχου αντιμετωπίζοντάς το σαν απειλή για την προσωπική μας ελευθερία και αξιοπρέπεια.
Η αντίληψη αυτή έχει λίγο πολύ γίνει η κυρίαρχη και στην ελληνική εκπαίδευση. Έτσι δεν με εκπλήσσει η νοοτροπία πολλών γονιών που θεωρούν ότι τα παιδιά τους έχουν πάντα δίκιο και συνηγορούν σε οποιαδήποτε προσπάθεια να μαζευτεί το ξεχείλωμα που υπάρχει σε μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος.
Ακούγομαι συντηρητικός, το ξέρω. Δεν θέλω την επαναφορά κάποιας στολής στα σχολεία. Προσπαθώ απλά να πω ότι κάπου μέσα στις έννοιες του εκδημοκρατισμού, του πλουραλισμού και της απόδειξης ελευθερίας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας της Βερυβάκειας μεταρρύθμισης χάσαμε το μέτρο.
Στην ουσία εκπαιδεύουμε τους αυριανούς πολίτες εθίζοντας τους στην έννοια των χωρίς προϋποθέσεις δικαιωμάτων. Κάθε προσπάθεια να βρεθεί ένα μέτρο αποτυγχάνει.
Δεν είναι θέμα νόμων ή τολμηρών υπουργικών αποφάσεων. Είναι θέμα μιας διάχυτης νοοτροπίας.
Είναι αποκαλυπτική η εικόνα του σπαρασσόμενου κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης που μεσουράνησε πριμοδοτώντας την εκ προοιμίου εξέγερση των νέων ιδεολογικοποιώντας κάθε έννοια συντεταγμένης συμπεριφοράς, θυμίζω τις συγκεντρώσεις ενάντια στα μέτρα για το covid και αλλά πολλά.
Θα πάρει καιρό να ξαναβρούμε το μέτρο σαν κοινωνία.
Έτσι το ερώτημα που με απασχόλησε πριν ξεκινήσω να γράφω το σημείωμα αυτό πως θα ήταν η Ελλάδα αν υπήρχε κουλτούρα αποδοχής και σεβασμού της στολής είναι άτοπο κι εγώ είμαι ένας φαντασιόπληκτος σχολιαστής.
Για τα οφέλη της σχολικής ποδιάς υπάρχει άφθονο υλικό στο αγγλόφωνο διαδίκτυο. Ξεκίνησα να το διαβάζω μέχρι που συνήλθα και κατάλαβα ότι δεν αφορά την χώρα μου.
Εν πάση περιπτώσει εύχομαι καλή σχολική χρονιά σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Σχόλιο στην εκπομπή «Καθρέφτης» του Χρήστου Μιχαηλίδη στo Α΄Πρόγραμμα της ΕΡΤ