Προ δωδεκαμήνου οι συμβάσεις ήθελαν τον εορτασμό τών διακοσίων ετών τής Επανάστασης τού 21. Δευτερογενής μύθος λόγω ημερολογίου, εφόσον ‒η μη ποτέ γενομένη‒ Αγία Λαύρα θα συμπλήρωνε διακόσια χρόνια υπεράνω του δεκαημέρου μετά την περσινή εικοστή πέμπτη καθημάς (μια και μετά το 22 ακολουθούμε το Γρηγοριανό και όχι το Ιουλιανό Ημερολόγιο).
Δεν είναι όμως ως προς το Ημερολόγιο που ύστερα ή κατά την Καταστροφή το 22 ολοκληρώνει το 21 (ή έστω η Αντιμοναρχική Κυβέρνηση αρχές τού 23). Με την παρούσα προαναγγέλλουμε τη δοκιμή μας να συντάξουμε τη σύμπλοκη σκέψη πάνω στην κυρίως μήτρα τής Ελλάδας, την νεότερη: αυτή του 22, την από εκατονταετίας. Άλλωστε ο γράφων, ο ίδιος, τα παιδιά του και οι πρόγονοί του γεννήθηκαν το 22, επουδενί το 21. Αλλιώς δε θα είχαμε θέση ούτε στη συζήτηση αυτήν ούτε στην εθνική κοινότητα που την διεξάγει. Οφείλουμε εδώ να καταθέσουμε το συλλογισμό που δε χωρούσε στο περσινό μας άρθρο που υπενθυμίζει ο υπότιτλος. Το 21 εκκίνησε μια διαδικασία στο πλαίσιο της νεοτερικότητας, που χαντακώθηκε, λάμπρυνε, δρομολογήθηκε, στοιχειώθηκε σε μια πορεία δεκαετιών με την πομπώδη κατάληξη του εγχειρήματος-ιστορικού πειράματος Ελλάδα να μην είναι τίποτε παρά η μεγάλη ήττα τού 22.
Αρέσκομαι στην αναλογία. Σε αυτό δεν οφείλω στον Ηρόδοτο αλλά στην επιρροή τών ιστορικών μοτίβων που εκείνος παγίωσε. Θα είμαι σαφής. Τρεις οι θεμέλιοι λίθοι τού νεοτερικού κράτους, μετά και χάρη στο Διαφωτισμό. Τρεις Επαναστάσεις. Τρεις κρατικές θεσμίσεις. Αμερική, Γαλλία, Ελλάδα. Όπως στις δύο πρώτες η επαναστατική και απελευθερωτική ορμή υποτάσσεται στη βία και το δεσποτισμό, ταλανίζοντας τη μοίρα και τις επιδιώξεις των προϊόντων κρατών, το ίδιο συμβαίνει και με την Ψωροκώσταινα. Μοιάζουν. Όπως η δουλοκτησία και η αποικιακή προοπτική υποσκάπτουν το μεγαλείο του αμερικανισμού, με τον τρόπο που η αυτοκρατορία και ο δίμορφος, αργότερα δυσμορφικός βοναπαρτισμός εντείνει το γαλλικό εθνικισμό, έτσι και η Ελλάδα μπλέκει από ενωρίς με τη Μεγάλη Ιδέα. Έτσι, αν η Αμερική τρώει τις σάρκες της αναδιοργανούμενη με τον τραγικό κόλαφο του Εμφυλίου (όταν κατά την επανέφοδο του νεοτερισμού η νίκη πηγαίνει στο Βορρά), αν η Γαλλία ταπεινώνεται ανεπανόρθωτα το 1871 (με τους Πρώσους σχεδόν καταλύοντας το ίδιο το γαλλικό κράτος), δεν απέχει του μοτίβου η συρρίκνωση του πολιτικού υποκειμένου του ελληνισμού αμέσως μετά την κατάρριψη της παράλογης μεγαλοϊδεατικής μοναρχικής φούσκας το 1922.
Και πώς αλλιώς; Πώς μπορούσε να συγκρατηθεί ή να χειραγωγηθεί η διαφωτιστική παράδοση και το παράδειγμα ισότητας της ελληνικής επανάστασης στο πλαίσιο της επαμφοτερίζουσας επιβεβλημένης μοναρχίας τού Όθωνα; Μιας μοναρχίας υποχρεωμένης στην απουσία αριστοκρατίας και στην έλλειψη ακτημόνων, όπως και κάθε αναφοράς στη φεουδαρχική ή και τη θεϊκή νομιμότητα; Παρά με το σάβανο μιας Μεγάλης Ιδέας. Έτσι η ρομφαία τής νεοτερικότητας Ελλάς υπέπεσε στην αναζήτηση της παρωχημένης και αποτυχημένης ιδέας τής… αυτοκρατορίας! Το μικρό βασίλειο προώρισται να ανασυστήσει την πάλαι ποτέ ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία: μετονομασμένη, επανοηματοδοτημένη, κίβδηλη! Το μαύρο με το άσπρο!
Το θέσμισμα που γεννήθηκε από έναν από τους τρεις πυλώνες διαμόρφωσης των νεότερων κρατών για κάποιους δημαγωγούς τύπου Κωλέττη, σε αντιδιαστολή στον ορθόδοξο συντηρητισμό του ρωσικού κόμματος, καλούνταν να ζήσει ως όχημα εξυπηρέτησης ενός παράλογου ιστορικού αιτήματος, να αναιρέσει εαυτόν εις όφελος ενός αυταρχικού θεσμού, στου οποίου την κατεδάφιση πρωτοστάτησε από το λίκνο του. Και ήταν άλλωστε η ελληνική επανάσταση και ιδίως η αναγκαστική παραδοχή τής επιτυχίας της η αρχή και πρωταιτία τής κατάρρευσης των ηπειρωτικών πολυεθνικών αυτοκρατοριών, οι οποίες ως Γκόλεμ κατάτρυχαν την Ευρώπη. Αυτοκρατορίες που θα δουν το αμετάκλητο τέλος, φευ, ακριβώς πριν οι μοναρχικοί μεγαλοϊδεάτες μας παραμερίσουν τον αστισμό για να κυνηγήσουν στο Σαγγάριο την Κόκκινη μηλιά, προκειμένου να στέψουν τον επανακάμψαντα Γλύξμπουργκ στην… Κωνσταντινούπολη.
Είναι ενδιαφέρων, λυπηρός αλλά και πρωτίστως ιδιωματικός ο τρόπος με τον οποίον τυφλώνεται ο θετικιστικός και ορθολογικός πυρήνας τής ελληνικής επανάστασης από τα έλκη τού ιδεοφόρου παραλογισμού, του οπισθοδρομισμού, του φυλετισμού, της προγονολατρίας, εθνικής αυτοφαγίας, της ξενηλασίας, του εγκλεισμού, της βίας, της μονογλωσίας, της προγονολαγν(ε)ίας και της μισαλλοδοξίας, θρησκευτικής ή μη.
Το 21 σας δε χρειαζόταν κανένα 22. Μας ένωσε όμως αναντίρρητα τούτο το 22. Και δε μας ξεκολλά. Μας έστρεψε ολοκληρωτικά από την πρωτοπορία στην κανονικότητα, ταυτόχρονα μας γλίτωσε ωστόσο από την απόλυτη οπισθοδρόμηση. Για αυτό πλήρεις πουτινοτσολιάδων καλοκαίρι τού 15 παραμείναμε, τύποις έστω, κοσμικοί.