Η πρωτοβουλία των 58, καθώς και οι προηγηθείσες κινήσεις και πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην πολιτική, κομματική και ιδεολογική ανασυγκρότηση του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς, αποτελούν σταθερά βήματα προς τη θετική κατεύθυνση. Αυτή βεβαίως η γενική αρχή ισχύει με την προϋπόθεση του σεβασμού του θετικού και αρνητικού φορτίου που φέρει ο κάθε χώρος, των ιδιαιτεροτήτων, της αυτοτέλειας, της αυτονομίας των κομματικών σχηματισμών που απαρτίζουν σήμερα την κατακερματισμένη ελληνική Κεντροαριστερά και κυρίως με γνώμονα τη διαμόρφωση ενός προγραμματικού ιδεολογικού και πολιτικού λόγου, που θα ανταποκρίνεται στις αρχές και τις αξίες της Αριστεράς, της Σοσιαλδημοκρατίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού.

Γιατί φυσικά δεν μπορώ να φανταστώ καμία Κεντροαριστερά, η οποία θα επικαλείται την προτεραιότητα των μεταρρυθμίσεων, αλλά οι μεταρρυθμίσεις που θα προτείνει δεν θα θίγουν τις ρίζες των φαινομένων, οι οποίες παράγουν κοινωνικές ανισότητες. Δεν φαντάζομαι Κεντροαριστερά η οποία απλά θα μιλάει για την ανάγκη ενός κοινωνικού μοντέλου ως κάτι μεταξύ των άλλων και δεν θα αναφέρεται σ’ αυτό ως το κεντρικό της ζητούμενο.

Όσοι ενδιαφερόμαστε για μια τέτοια Κεντροαριστερά, αντί να αναλωνόμαστε σε συζητήσεις περί διαδικαστικών και οργανωτικών ζητημάτων, θα ήταν καλό να οργανώσουμε μια ευρεία συζήτηση για το τι θα πρέπει να γίνει ώστε να μειωθούν αρχικά οι ανισότητες που παρήγαγε το Μνημόνιο. Εδώ είναι απαραίτητη και η κριτική προς την ιδεολογία που εμπνέει τις κυρίαρχες σήμερα στην Ευρώπη πολιτικές ελίτ και προς τους διεκπεραιωτές αυτών των ιδεολογιών (Τρόικα). Ενώ χρειάζεται από τώρα να επεξεργαστούμε λύσεις για το πώς θα κτιστεί μια δίκαιη κοινωνία ισότιμων πολιτών, όταν η χώρα σταθεί στα δικά της πόδια.

Σ’ αυτό το πλαίσιο η αναγκαία δημιουργία μιας Φιλελεύθερης Σοσιαλδημοκρατίας δεν σημαίνει να γίνει νεοφιλελεύθερη η Σοσιαλδημοκρατία. Δεν σημαίνει να αντικατασταθούν τα στερεότυπα του πάλαι ποτέ κραταιού κρατισμού και των πελατειακών σχέσεων με την επίκληση της λογικής των «αλάνθαστων» αγορών. Δεν σημαίνει αδιαφορία, μίσος και περιφρόνηση έναντι αυτών που ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν ονομάζει κοινωνία των «απορριμμάτων» ή με άλλα λόγια αδιαφορία για τις ταξικές ανισότητες.

Σημαίνει απλά ότι ο Φιλελευθερισμός χρειάζεται να διαπερνά οριζόντια το πνεύμα της Σοσιαλδημοκρατίας και όχι να αποτελέσει μια απλή «συνένωση» σοσιαλδημοκρατών και φιλελεύθερων. Φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία είναι αυτός ο πολιτικός χώρος, που σε πείσμα των παλαιών δοξασιών, θεωρεί ότι η προστασία και τα δικαιώματα των ατόμων και όχι των κοινωνικών ομάδων αποτελούν τον κινητήριο μοχλό της ανθρώπινης προόδου. Είναι όμως και αυτός ο χώρος που διαμορφώνει τις πολιτικές του με βάση την αρχή ότι κάθε αυτόνομο άτομο στη νεωτερική κοινωνία διατηρεί αυτήν του την αυτονομία, μόνο όταν έχει ταξική ταυτότητα.

Με άλλα λόγια, η Φιλελεύθερη Σοσιαλδημοκρατία γνωρίζει πολύ καλά ότι στη δημοκρατία κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει τη θέση που του αξίζει με βάση τις γνώσεις και τις ικανότητές του. Αλλά την ίδια στιγμή η κοινωνική όψη της δημοκρατίας πρέπει να εξασφαλίζει σε κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως γνώσεων και δεξιοτήτων, μια θέση στην κοινωνία και όχι στις «χωματερές» της.

Το οποιοδήποτε άμεσο ή μελλοντικό κεντροαριστερό, σοσιαλδημοκρατικό ή αριστερό και δημοκρατικό εγχείρημα στη χώρα μας θα έχει μέλλον μόνο όταν κατανοήσει ότι ο όρος Κεντροαριστερά δεν είναι γεωγραφικός αλλά πολιτικός προσδιορισμός. Γιατί Κεντροαριστερά κατά βάση σημαίνει Δημοκρατική και Σοσιαλδημοκρατική Αριστερά. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει να μην εκλαμβάνεται ως λαϊκισμός οτιδήποτε αναφέρεται στους ταξικούς διαχωρισμούς, στις ταξικές ανισότητες, στα κοινωνικά δικαιώματα και στους θεσμούς που συγκροτούν τη λαϊκή κυριαρχία. Σε αντίθετη περίπτωση κάθε τέτοια προσπάθεια που θα βλέπει την ανασυγκρότηση του κεντροαριστερού χώρου ως ενδιάμεσου πόλου είναι καταδικασμένη στην πολιτική αφάνεια, όσο απολίτικος είναι και ο όρος ενδιάμεσος πόλος.

Πολλοί επικαλούνται τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων σύμφωνα με τα οποία οι πολίτες σε ποσοστά που κυμαίνονται από 40% έως 60% αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροαριστεροί, για να στοιχειοθετήσουν το αίτημα της ανασυγκρότησης του χώρου. Αυτή είναι μια ορθή ανάγνωση, αλλά ημιτελής. Γιατί εδώ προκύπτει ένα ερώτημα. Αφού τόσοι πολλοί αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροαριστεροί, γιατί οι υπάρχοντες κεντροαριστεροί σχηματισμοί κινούνται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας;

Αυτό συμβαίνει γιατί οι πολίτες δεν θέλουν άλλες κινήσεις που γίνονται μόνο από τα πάνω, αν και χρειάζονται και αυτές, δεύτερον γιατί δεν ενδιαφέρονται για την αναπαραγωγή των υπαρχόντων συσχετισμών, μηχανισμών και προσώπων, ούτε καν με άλλο όνομα. Και τρίτον και κυριότερο γιατί δεν αισθάνονται ότι οι μέχρι σήμερα προγραμματικές επεξεργασίες του χώρου ανταποκρίνονται στις δικές τους ανάγκες και αγωνίες.

Τελικά, Κεντροαριστερά χωρίς αριστερές και δημοκρατικές ανησυχίες δεν γίνεται.