Στην προβληματική και υπολειτουργούσα οικονομία μας, ο Πρωθυπουργός συνεχώς πανηγυρίζει για την καθαρή έξοδο από τα μνημόνια. Όπως υποσχέθηκε πρόσφατα στα Δωδεκάνησα «βρισκόμαστε σε οριστική και αμετάκλητη έξοδο… από την εποχή της επιθετικής λιτότητας και της ασφυκτικής επιτροπείας που κόστισε πολύ»
Τα τελευταία μηνύματα όμως είναι άλλα και έρχονται από πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις:
- Το 2017 σε ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον η Ελλάδα γνώρισε ασθενική ανάπτυξη 1,4%, την ώρα που η ευρωζώνη αναπτύχθηκε με ρυθμό 2,8%. Δηλαδή η απόσταση από τις άλλες χώρες διευρύνεται αντί να μειώνεται. Με την παρατεταμένη ελληνική ύφεση που προηγήθηκε, επιτυχία θα ήταν ανάπτυξη > 5%, όπως εδώ και δύο χρόνια ο κ. Τσίπρας περιμένει να εκτιναχθεί ως συμπιεσμένο ελατήριο. Αλλά και το 2018 κινείται σε ανάλογη τροχιά, ήδη η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ διόρθωσε την προ εξαμήνου πρόβλεψη του, από 2,6 σε 2%…(Να θυμηθούμε ότι οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ πριν ρίξουν την οικονομία στον Καιάδα, παρέλαβαν το 2014, μικρή βεβαίως ανάπτυξη, την μεγαλύτερη όμως στην Ευρωζώνη)
- Σταμάτησε η αποκλιμάκωση των ομολόγων, με την απόδοση τους να αυξάνεται από 3,65% σε 4% τον Φεβρουάριο, ενώ την ίδια ώρα συνεχίζουν να μειώνονται οι αποδόσεις στα ομόλογα άλλων ευρωπαϊκών χωρών που βίωσαν αντίστοιχη κρίση και μνημόνια!
- Στην κατάταξη της Παγκόσμιας Τράπεζας που αφορά την επιχειρηματική δραστηριότητα, η Ελλάδα έχει χάσει 10 θέσεις από το 2015, ενώ είχε κερδίσει 51 την περίοδο 2009-2014. (Δημήτρης Βαγιανός, Liberal 15/4/2018)
- Οι επενδύσεις που φεύγουν ή εκπνέουν λόγω απόσβεσης είναι περισσότερες από αυτές που γίνονται. (Κώστας Στούπας, Capital 4/4/2018)
- Ο Γιώργος Προκοπάκης που ερευνά επιμελώς τα στοιχεία του Προϋπολογισμού με αλλεπάλληλα άρθρα αποκάλυψε ότι στις βραχυπρόθεσμες εκδόσεις, το υπουργείο Οικονομικών κρύβει χρέος καθώς με πρωτογενή πλεονάσματα, το χρέος αυξάνεται!
Η κρίση είναι πανταχού παρούσα και δεν ξενίζει καθόλου ούτε η επισήμανση του κ. Ν. Φίλη «Πρέπει να βγούμε από την παραδοχή ότι καλώς πηγαίνουμε» ούτε η δήλωση του πλέον φιλικού στην ελληνική κυβέρνηση επιτρόπου Πιερ Μοσχοβισί ότι «η Ελλάδα θα χρειαστεί μια νέα διευθέτηση με τους εταίρους και πιστωτές της μετά την 20η Αυγούστου».
Μήπως όμως έρχεται έξοδος από τα μνημόνια, έστω με την οικονομία σε κρίση και η κυβέρνηση όπως ισχυρίζεται θα έχει την ελευθερία να εφαρμόσει το δικό της πρόγραμμα;
Έξοδος από τα μνημόνια δεν υφίσταται : Απλά τον Αύγουστο του 2018 τελειώνει το 3ο μνημόνιο που προκάλεσε ο ΣΥΡΙΖΑ και το διαδέχεται η έναρξη από 1/1/2019 του 4ου μνημονίου, που θα είναι χωρίς ημερομηνία λήξης και χωρίς χρηματοδότηση όπως τα προηγούμενα ! Δεν θα χρειαστεί πρόσθετη κυβερνητική προσπάθεια, έχουν προ-νομοθετήσει τη δραστικότερη από κάθε προηγούμενη κυβέρνηση, μνημονιακή περικοπή των συντάξεων και επίσης τη μεγαλύτερη περικοπή του αφορολόγητου που μειώνει όλα τα εισοδήματα- άρα και των συντάξεων που θα υποστούν διπλή μείωση, με την μέση σύνταξη των 730 ευρώ να καταρρέει στα 480…
Παράλληλα η κυβέρνησε δεσμεύτηκε απέναντι στους εταίρους με αιματηρά πρωτογενή υπερπλεονάσματα 3,5% μέχρι το 2022 και 2,4% μέχρι το 2060 (!) που αφαιμάζουν πόρους από την οικονομία και καθηλώνουν την ανάπτυξη.
Επιπλέον οι δανειστές κρατούν σε εκκρεμότητα τη συζήτηση για τα υπεσχημένα από τη ρύθμιση του 2012 πρόσθετα μέτρα για το χρέος, άρα έχουν εξασφαλίσει και πρόσθετη εγγύηση ότι θα εισακουστούν οι εντολές τους, που θα ανανεώνονται στους προβλεπόμενους περιοδικούς ελέγχους μέχρι να εξοφληθεί το 75% των χορηγηθέντων δανείων.
Μέχρι η οικονομία να τεθεί σε ένα ενάρετο κύκλο, η χώρα έχει ακόμη να διανύσει αρκετό δρόμο. Χρειάζεται συνέχιση των μεταρρυθμίσεων για να δημιουργηθεί κατάλληλο επενδυτικό κλίμα που θα προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις ενώ την ίδια ώρα οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας πρέπει να καλύπτονται απρόσκοπτα από τις διεθνείς χρηματαγορές. Αποτελεί λοιπόν σημαντική παράμετρο επιτυχίας, η δυνατότητα της χώρας να αποκτήσει μια ομπρέλα προστασίας προκειμένου να αντιμετωπίσει χωρίς κραδασμούς τυχόν δυσκολίες χρηματοδότησης που ίσως προκύψουν είτε από συγκυριακή οικονομική κρίση, είτε από κερδοσκοπική επίθεση –χωρίς να αποκλείεται και μια κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με τον απρόβλεπτο Ερντογάν … Ένα διαθέσιμο χρηματοδοτικό δίχτυ ασφαλείας είναι απαραίτητο για μια μεταβατική περίοδο, σε κάθε περίπτωση!
Από πού όμως θα αντληθεί η επιπλέον χρηματοδότηση ; Από τις αγορές και τα σχετικώς υψηλά επιτόκια της όπως προσανατολίζεται η κυβέρνηση με την συγκέντρωση αποθεματικού, ή μήπως είναι προτιμότερο να προέλθει με πρόσθετη χρηματοδότηση του ESM των χαμηλών επιτοκίων; Η λογική απάντηση είναι προφανής, όχι μόνο γιατί είναι οικονομικά συμφέρουσα, αλλά και γιατί εξασφαλίζει μεγαλύτερη ασφάλεια, στέλνοντας μήνυμα στις αγορές ότι συνεχίζεται η πιστοληπτική κάλυψη των εταίρων μας !
Σε αντίθεση με την συσσώρευση αποθεματικού που σημαίνει πρόσθετο δανεισμό και συνεπάγεται επιβάρυνση του ετήσιου κόστους εξυπηρέτησης του χρέους, η πιστωτική γραμμή στήριξης αποτελεί και όπλο για τη μείωση του δημόσιου χρέους. Όπως υποστηρίζουν σοβαροί οικονομολόγοι, αν τα αδιάθετα κεφάλαια του ESM αντί για αποθεματικό χρησιμοποιηθούν σε δάνεια που λήγουν σε ένα, δύο, ή τρία χρόνια και αντικατασταθούν με νέα δάνεια του ESM που λήγουν σε 30, 40 ή 50 χρόνια με τα δεδομένα χαμηλότερα – προνομιακά επιτόκια τότε όχι μόνο ελάφρυνση του χρέους προκύπτει αλλά παράλληλα μείωση των τόκων και της χρηματοδότησης των μεσο-βραχυπρόθεσμων αναγκών εξυπηρέτησης του χρέους επιτυγχάνεται !
Οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ που με το «κούρεμα του δημόσιου χρέους» κατασκεύασαν την μεγαλύτερη πολιτική απάτη της μεταπολίτευσης και υφάρπαξαν την ψήφο των πολιτών και την κυβέρνηση σήμερα αδιαφορούν εντελώς για το δημόσιο χρέος, γιατί έχουν άλλες πολιτικές σκοπιμότητες… Άλλωστε με την άρνηση της πιστωτικής γραμμής στήριξης μεταθέτουν τα προβλήματα της οικονομίας το 2019, παρεμβάλλοντας πρόσθετα εμπόδια στην νέα κυβέρνηση που θα τους διαδεχθεί…
Γιατί όμως ο κ. Τσίπρας δεν επιλέγει την ασφαλή και φθηνή λύση της προληπτικής πίστωσης και καταφεύγει σε άλλη ακριβή και αβέβαιη που δυσκολεύεται να χρηματοδοτήσει την οικονομία, πέρα από το πρώτο εξάμηνο του 2019 ;
Η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί στην διχαστική πολιτική «εμείς ή αυτοί» και στην απόφασή του να επαναφέρει από την πίσω πόρτα, την «ηρωική διαπραγμάτευση» του 2015 που εργαλειοποίησε την οικονομία και με παρανοϊκές αποφάσεις προκάλεσε δευτερογενή κρίση μέσα στην κρίση, οδηγώντας τη χώρα στην πιο δραματική εξάρτηση που γνώρισε στην πρόσφατη ιστορία της. Έτσι και τώρα ετοιμάζεται να εργαλειοποιήσει ξανά την οικονομία για να εμφανιστεί ως απελευθερωτής του λαού από τα μνημόνια, ακόμη και αν αυτό προκαλέσει τριτογενή κρίση…
Θα μεταμφιεστεί πάλι σε «Ρομπέν των Δασών», θεωρώντας πως οι πολίτες ξέχασαν ότι ο ίδιος προσχώρησε πλήρως στην μνημονιακή πολιτική που καταδίκαζε και θα υποστηρίξει ότι η σημερινή κυβέρνηση έβαλε τέλος στα μνημόνια, αποσιωπώντας ότι υπέγραψε ως εγγύηση του αχρείαστου 3ου μνημονίου που ο ίδιος προκάλεσε, ολόκληρη την περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου για 99 χρόνια και ταπείνωσε τη χώρα περισσότερο από κάθε άλλον πολιτικό στα 44 χρόνια της μεταπολίτευσης – παρόμοια ταπείνωση δεν διανοήθηκαν να υπογράψουν ούτε η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ του 1ου μνημονίου, ούτε η συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ του 2ου μνημονίου γιατί γνώριζαν ότι εγγύηση είναι η υπογραφή των ανεξάρτητων κρατών…
Από την άλλη πλευρά δεν αποτελεί έκπληξη, η άρνηση των Ευρωπαίων να χορηγήσουν στην Ελλάδα την ασφάλεια της προληπτικής πίστωσης για τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μετά την λήξη του 3ου Μνημονίου, άλλωστε σχετικό αίτημα δεν υποβλήθηκε ποτέ. Είναι μια σαφής πολιτική απόφαση γνωστοποιημένη από τον Ιούλιο του 2015 μετά την «17ωρη ηρωική διαπραγμάτευση» Τσίπρα που έφερε το πλέον δυσβάστακτο μνημόνιο : Οι δανειστές δεν επιθυμούν να ασχολούνται συνεχώς με τα ελληνικά προβλήματα, θέλουν να απαλλαγούν από τις δυσκολίες που συναντούν στα δικά τους κοινοβούλια όταν πρόκειται να πάρουν αποφάσεις στήριξης των Ελλήνων για έγκριση νέων κονδυλίων. Επίσης είναι κατανοητή αφού επέλεξαν να διασφαλίσουν την αποπληρωμή των δανείων τους μέσω αυξημένης επιτήρησης και όχι μέσω των ελέγχων που συνεπάγεται η πιστοληπτική γραμμής στήριξης.
Σε κάθε περίπτωση ο έλεγχος είναι δεδομένος, μόνο ο βαθμός αυστηρότητας απομένει να προσδιοριστεί. Προφανώς θα εξαρτηθεί και από την σοβαρότητα της κυβερνητικής πολιτικής που θα διαδεχτεί την σημερινή κατάσταση και τις οικονομικές προτεραιότητες που θα υιοθετήσει : Θα αυξήσει την παραγωγικότητα και την παραγωγή νέου πλούτου μέσω νέων αγαθών και νέων υπηρεσιών για να στηρίξει τους πολίτες που συνεχίζουν να υφίστανται τις συνέπειες της κρίσης ή θα μοιράσει το αποθεματικό της αφυδατωμένης οικονομίας σε προεκλογικές παροχές, επιδόματα και γενικότερα σε «φιλολαϊκές πολιτικές» όπως κατ’ ευφημισμό ονομάζονται ; Για να το πούμε διαφορετικά η μείωση της εποπτείας και της εξάρτησης από τους δανειστές, προϋποθέτει την απομάκρυνση του ΣΥΡΙΖΑ από την εξουσία…
Όλα δείχνουν πως τους επόμενους μήνες η πολιτική σύγκρουση θα επικεντρωθεί γύρω από το αφήγημα «καθαρή έξοδος από τα μνημόνια» που ξεκίνησαν να σκηνοθετούν οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Εκεί θα αναβιώσει ο γνωστός διχαστικός εκβιασμός «ή θα τους τελειώσουμε, ή θα μας τελειώσουν» Τα σημάδια του κλίματος έντασης που προετοιμάζεται είναι ορατά. Η Συνταγματική Αναθεώρηση μπορεί να είναι το πρόσχημα και ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί ως εκβιασμός των θεσμών. Σε κάθε περίπτωση η ευκαιρία θα βρεθεί, δεν αποκλείεται να εκδηλωθεί αν οι δανειστές θελήσουν να επιβάλλουν «ρήτρα μη αντιστρεψιμότητας» που θα δεσμεύει την κυβέρνηση να μην πάρει πίσω καμία από τις μεταρρυθμίσεις που έχουν εφαρμοστεί την περίοδο 2010-2018…
Για να προσδώσουν αξιοπιστία στο κυβερνητικό αφήγημά, δεν θα διστάσουν να θυσιάσουν την ομαλή μετάβαση της οικονομίας στην κανονικότητα. Το έκαναν στο παρελθόν, προφανώς θα το επαναλάβουν αν θεωρήσουν ότι θα τους εξασφαλίσει μερικές ψήφους παραπάνω. Άλλωστε σήμερα για να διατηρήσουν λίγο περισσότερο χρόνο εξουσίας έφθασαν να παίζουν με τα εθνικά θέματα αφήνοντας τον Καμμένο στο Υπουργείο Άμυνας άλλοτε να προβάλλει αντίθετες από την κυβέρνηση θέσεις στο Μακεδονικό και άλλοτε να εντάσσεται στην στρατηγική των Τούρκων, αυξάνοντας την ένταση και κλιμακώνοντας την προκλητικότητα τους ! (μάλιστα χωρίς ίχνος ντροπής ανέχονται να χλευάζουν συνεχώς οι Τούρκοι τον Έλληνα Υπουργό Άμυνας, αφήνοντας τον ανυπεράσπιστο και ενίοτε με απαίτηση του Ερντογάν να τον κρύβουν, συμβάλλοντας στο εξευτελισμό της χώρας…)
Ο Ευ. Βενιζέλος που έχει δικαιωθεί απολύτως σε όσα υποστήριξε στην μνημονιακή περίοδο 2010-2018, πριν αρκετούς μήνες προέβλεψε την επινόηση του αφηγήματος και προετοίμασε τεκμηριωμένα την αποδόμηση της καθαρής εξόδου από τα μνημόνια. Έκτοτε την πολιτική Βενιζέλου ουσιαστικά υιοθέτησαν Κίνημα Αλλαγής και ΝΔ ενώ ο ίδιος καθημερινά αγωνίζεται μεθοδικά μέσα και έξω από τη Βουλή προκειμένου να εκλαϊκεύσει τις εξειδικευμένες οικονομικές- πολιτικές έννοιες με τη λύση που χρειάζεται η χώρα και να αποκαλύψει το άλμα στο κενό που θα επιχειρήσει η κυβέρνηση προκειμένου να υφαρπάξει ξανά την ψήφο των πολιτών. Με τον εύστοχο χαρακτηρισμό των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ως τα καλύτερα delivery boys των δανειστών, αποδοκίμασε την ανευθυνότητα της καθαρής εξόδου και καυτηρίασε την «βρώμικη» έξοδο που θα συνοδευτεί με υποταγή στους δανειστές και αντιπερισπασμούς στο εσωτερικό της χώρας ! Ότι δηλαδή εξελίσσεται σήμερα…
Πάντως η κυβέρνηση που τρία χρόνια δεν έχει να επιδείξει καμιά επιτυχία που να διαφέρει από την βούληση των δανειστών, ξεκίνησε να διαφημίζει την ηρωική πολιτική της που δήθεν απελευθερώνει την χώρα από τα μνημόνια. Την ίδια ώρα η κ. Ντέλια Βελκουλέσκου συνεχίζει να απορεί πως η συνταγή μαγειρικής που αναζητούσε, βρέθηκε με την υπογραφή του κ. Τσακαλώτου, ανάμεσα στα έγγραφα των θεσμών…