Η Ευρώπη, η Ελλάδα και ο καταιγισμός των νέων προκλήσεων. Αναζητώντας πλαίσιο αναφοράς

Χρήστος Δερβένης 18 Μαρ 2025

Υποδοχή  για την έναρξη του συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών, με θέμα: «Η Ευρώπη, η Ελλάδα και ο καταιγισμός των νέων προκλήσεων. Αναζητώντας πλαίσιο αναφοράς

 Κυρίες και Κύριοι,

Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του Κύκλου Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση, σας καλωσορίζω στην 8η έκδοση του Συνεδρίου, η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ 8, με τον τίτλο “Η Ευρώπη, η Ελλάδα και ο καταιγισμός των νέων προκλήσεων. Αναζητώντας πλαίσιο αναφοράς". Για όγδοη χρονιά ο Κύκλος Ιδεών διοργανώνει, σε συνεργασία με το Delphi Economic Forum, το ετήσιο συνέδριό του, αυτή τη χρονιά πιο νωρίς από άλλες φορές γιατί το 2025 δεν είναι μια συνηθισμένη χρονιά. Είναι από εκείνες τις χρονιές που η ιστορία επιταχύνεται σε σημείο που το πρόσφατο παρελθόν να μοιάζει μακρινό και.. επιθυμητό και το παρόν να επικυριαρχεί ως ασυνέχεια, μέσω ενός καταιγισμού νέων δεδομένων και προκλήσεων που ζητούν αναστοχασμό και επανατοποθέτηση. Και όχι σε έναν τομέα ή μια περιοχή του κόσμου αλλά γενικώς και παντού, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ.. Ας κάνουμε όμως μια πρώτη καταγραφή, αυτών των εκπλήξεων που είναι πράγματι καταιγιστικές.

Και είναι Καταιγιστικές: 

- Αφορούν, πρωτα από όλα, στην ψυχή της ιδιας της Αμερικανικής Δημοκρατίας, που μέσα σε λίγους μήνες εγκαταλείπει τη θεσμική σταθερότητα και την ισορροπία στις σχέσεις των θεσμών που επιβλήθηκε με κόπο και σύνεση μετά τις αναταράξεις της περιόδου Νίξον. Μήπως έχουμε διαβάσει   με υπερβολικά αισιοδοξο τροπο τον Αλεξις ντε Τοκβιλ και τη διαχρονική ανθεκτικότητα των θεσμικών αντίβαρων που τωρα βλέπουμε να καταρέουν το ένα μετά το άλλο:

- Αφορουν επίσης  την καρδιά της Δυτικής Συμμαχίας που αμφισβητείται και απορρυθμίζεται αξιακά από τον αναθεωρητισμό του φυσικού και ιστορικού ηγέτη της,  των Ηνωμένων Πολιτειών δηλαδή, δια του Προέδρου της,  που φαίνεται  απομακρύνεται από τη δομή που συμβολίζει το άρθρο 5 της ατλαντικής συμμαχίας για να εξελιχθεί σε ένα σύστημα συνεργασίας σε συναλλακτική βάση, σε μια αγορά υπηρεσιών ασφαλείας, αποτροπής και άμυνας. Επανερχόμαστε έτσι σε έναν νέου τυπου απομονωτισμό που διαφέρει από αυτόν που διατυπώθηκε από το Δόγμα Μονρόε και στην ουσία είναι απομονωτισμός a la carte, που καθοδηγείται όχι από αρχές αλλά από τα στενά, κακως εννοούμενα πολλές φορές συμφέροντα των ΗΠΑ και μάλιστα μιας συγκεκριμένης ελιτ.

- Ταυτόχρονα βιώνουμε μαγάλες αλλαγες Στις γεωπολιτικές σχέσεις που δείχνουν ξαφνικά πολύ ανεκτικές στην ισχυροποίηση ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, δηλ. της Ρωσίας του Πούτιν, σε βάρος της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και του λαού της, και πρόσφορες στις διμερείς και αδιαφανείς συμφωνίες ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις στις οποίες όμως δεν εκπροσωπείται καθόλου η Ευρώπη. 

- Οι διεθνείς οικονομικές σχέσεις  δεν είναι ανεπηρέαστες από τις νεες συνθήκες που διαμορφώνονται αφου μέσα σε λίγες ημέρες επιστρέφουν στην εποχή των δασμών, με ορατές ήδη συνέπειες στην οικονομική μεγέθυνση, αναιρώντας τα πλεονεκτήματα της προηγούμενης περιόδου του ελεύθερου εμπορίου, χωρίς να είναι μάλιστα καθόλου βέβαιο ότι οι δασμοί θα αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά προβλήματα στις αναπτυγμένες χώρες που δημιούργησε η παγκοσμιοποίηση, το αντίθετο μάλλον.

-Τέλος είναι φανερό πως περνάμε στις ΗΠΑ από ένα καπιταλισμό της ανάπτυξης και των ρυθμιστικών κανόνων για την αντιμετώπιση των οικονομικών ανισοτήτων , σε ένα πρωτόγονο καπιταλισμό  που ακολουθεί τις υποδείξεις   των  τεράστιας οικονομικής ισχύος τεχνολογικών κολοσσών που ενισχύονται  , μέσω της μείωσης της φορολογίας και της απορρύθμισης, σε σημείο που το νέο απόθεμα ισχύος που δημιουργείται να επενδύεται στην... ελεύθερη διακίνηση των fake news, και στον πόλεμο κατά της νομοθεσίας για την προστασία της ιδιωτικότητας των προσωπικών δεδομένων. 

C/ Μέσα σε αυτό τον καταιγισμό νέων δεδομένων και προκλήσεων ποιό μπορεί να είναι το νέο σύστημα αναφοράς για την Ευρώπη, που για χρόνια πολλά, επικίνδυνα αγνόησε την γεωπολιτική και τώρα το πληρώνει, και για την Ελλάδα που πρέπει να σκεφτεί τη γεωπολιτική της θέση, στο εσωτερικό μιας κατακερματισμένης Δύσης, με νέους όρους και προτεραιότητες. Προς τα πού πρέπει να στραφεί η δημόσια συζήτηση για να προκύψει ίζημα, όχι επικοινωνιακές εντυπώσεις; Και κυρίως οφείλουμε να δώσουμε νέο περιεχόμενο και πνοή σε ένα δημόσιο διάλογο αναιμικό και εκτός θέματος. Από τον οποίο απουσιάζουν στην ουσία τα συστημικά πολιτικά κόμματα, με τα οποία οι δεξαμενές σκέψεις που παράγουν αναλύσεις και προτάσεις πρέπει να βρουν δρόμους επικοινωνίας.

Αυτά θα συζητήσουμε σήμερα, αύριο και μεθαύριο, σε 7 κύκλους, όχι μετά, αλλά την ώρα που τα καταιγιστικά γεγονότα γίνονται!

Ξεκινώντας σήμερα, τώρα, με την παρουσίαση μιας έρευνας που ο Κύκλος Ιδεών ανέθεσε για μια φορά ακόμη στην Metron Analysis,  που καταγράφει το σφυγμό της κοινωνίας, εδώ και τώρα, με όρους θυμού για το πολιτικό σύστημα, απαισιοδοξίας και προφανούς ανησυχίας για το μέλλον. Ακολουθεί στη συνέχεια, η συζήτηση, αναζητώντας αυτό το νέο πλαίσιο αναφοράς μέσα από τη συστηματική καταγραφή, των αναδυόμενων καταιγιστικών νέων δεδομένων και προκλήσεων, αξιoλογώντας ταυτοχρονα και τα ευρήματα της έρευνας της Metron Analysis (Κύκλος 1).

Αύριο Δευτέρα, το πρωί (Κύκλος 2) θα γίνει προσπάθεια να προσεγγίσουν οι ομιλητές με περισσότερη ακρίβεια τα στοιχεία που συγκροτούν  ,  τις  νέες προκλήσεις στην Ελληνική και  διεθνή οικονομία, και το απόγευμα θα συζητήσουμε ένα κρίσιμο ζήτημα, το αν και ποια θα είναι η απάντηση σ αυτή τη νέα πραγματικότητα και αν είναι δυνατόν να συναφθει ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, κι αν ναι πιο θα μπορούσε να είναι το περιεχόμενό του. Όπως επίσης πως μπορούμς να επανέλθουμε από τη μεταρρυθμιστική αμηχανία στη Θεσμική Καινοτομία.    

Την Τρίτη το πρωί οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και η Ευρώπη θα αποτελέσουν τα πεδία συζήτησης και βεβαίως πως αυτές οι διεθνείς καταιγιστικές αλλαγές επηρεάζουν την Δημοκρατία μας, και κυρίως τη Φιλελεύθερη Συνιστώσα της,  την Οικονομία αλλά   και τις  ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό  

Τέλος, το βράδυ της Τρίτης στις 8 παρά τέταρτο,, η καταληκτική συζήτηση με θέμα “Αναζητώντας πλαίσιο αναφοράς” ανάμεσα στον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Αλέξη Παπαχελά.

Κυρίες και Κύριοι, το 8ο Συνέδριο του Κύκλου Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση αρχίζει, με μια σημαντική προσθήκη, όπου για πρωτη φορά θα έχουμε με μια μικρή δόση τεχνητής νοημοσύνης  που καθιστά την παρακολούθηση του Συνεδρίου περισσότερο προσβάσιμη σε κωφούς, βαρήκοους και στους  ξενόγλωσσους συμμετέχοντες, χάρη στη συνεργασία με την ελληνική πλατφόρμα συμπεριληπτικής επικοινωνίας Evenly που παρέχει δυνατότητες αυτόματου υποτιτλισμού και μετάφρασης σε πολλές γλώσσες και σε πραγματικό χρόνο.

Για τους παρευρισκόμενους στο χωρο θα υπάρχουν QR codes σε εμφανή σημεία που θα μπορείτε να συνδεθείτε χωρις να απαιτειται εγκατάσταση κάποιας εφορμογής, για δε τους διαδικτυακούς συμμετέχοντες μεσω συνδέσμου που θα βρίσκεται στη σελίδα του Συνεδρίου και στο κανάλι μας στο YouTube.

Κλείνοντας να ευχαριστήσουμε θερμα το Delphi Ekonomic Forum και τον κο Τσομώκο για τη συνεργασία, τους χορηγούς του συνεδρίου μας, τη Μεγάλη Βρεττανία για την υποστήριξη της, τις ομιλήτριες και τους Ομιλητες που μας τιμούν με τη συμμετοχή τους και βεβαιως όλους οσοι από την αίθουσα και διαδικτυακά παρακολουθουν και θα παρακολουθήσουν το συνέδριο μας.

Ο Χρήστος Δερβένης  είναι Αντιπρόεδρος του ΔΣ του Κύκλου Ιδεών