«Αφού δεν είχε νέα ευχάριστα να πει, καλύτερα να μη μας πει κανένα».

.

Διονύσης Σαββόπουλος

.

Λίγους μήνες πριν από τις προηγούμενες δημοτικές εκλογές κουβεντιάζαμε στο νησί, στο καφενείο. Θέμα η κρίση και οι δημοτικές εκλογές. Ηταν η σύντομη εποχή πριν από την κρίση της Ιρλανδίας που ανέτρεψε την ευρωπαϊκή αισιοδοξία. Η εποχή που οι πολιτικές δυνάμεις δεν άντεχαν να κοιτάξουν τα αίτια της κρίσης μας, αλλά τροφοδοτούσαν το όνειρο επιστροφής στον παράδεισο των ελλειμμάτων – που μας έτρεφε και τα έθρεψε. Ρώτησα τους φίλους τι σκέφτονται για τις επερχόμενες εκλογές. Ποιον θα ψηφίσουν και γιατί. «Τον σημερινό δήμαρχο, επειδή κάνει έργα». Η αφελής ερώτησή μου γιατί τους ενδιαφέρουν τα έργα κι όχι αν υπάρχουν χρήματα γι? αυτά έμεινε αναπάντητη. Οι σχηματισμοί που κατέβαιναν ήταν οι παραδοσιακοί από την εποχή του διχασμού και ένας νεοσύστατος από νέους που επέστρεψαν στην πατρώα γη για να αναλάβουν τις δουλειές των γονιών ή να ανοίξουν δική τους. Η ανεργία βλέπετε είχε αρχίσει να πλήττει τους σπουδασμένους.

.

Η δεύτερη ερώτηση ήταν γιατί δεν κατεβαίνουν όλοι με ένα ψηφοδέλτιο. Να καταρτίσουν μαζί ένα πολυετές σχέδιο δράσης, στο οποίο θα στρατευθούν όσοι επιθυμούν να αντιμετωπίσουν τα σωρευμένα προβλήματα και την πολυετή κρίση που διαφαινόταν παρά την αισιόδοξη τότε ατμόσφαιρα. Εκεί τα πνεύματα ζωήρεψαν. Η ιδέα και μόνο ότι θα μοιραστούν την εξουσία με τον «αντίπαλο» έδινε αέρα στα πανιά τους. Τελικά επικράτησε ο αέρας ο κοπανιστός.

.

Τα επόμενα καλοκαίρια επικρατούσε οργή, απογοήτευση, φόβος. Παραλυτικά φαινόμενα και αντισυστημικές επιλογές εξοβέλισαν σταδιακά την τρυφερή κομματική ένταξη. Ακόμη και για την αντιπολίτευση, που έβλεπε ότι η αρχική δυναμική της όσο πλησίαζε προς την εξουσία απεκάλυπτε τις αδυναμίες της. Το βλέμμα στραμμένο προς το παρελθόν, θύμιζε όλο και περισσότερο νοσταλγία για ένα παρελθόν χωρίς μέλλον και ένα παρόν που τίποτε δεν είχε διδαχθεί από το παρελθόν.

.

.

Σήμερα, στο ίδιο σκηνικό, τα πράγματα δείχνουν να άλλαξαν. Ρώτησα τι ετοιμάζεται για τις δημοτικές και η απάντηση ήταν: «Θα κατεβούμε σε ένα ψηφοδέλτιο και ο προϋπολογισμός, μαζί με την ιεράρχηση των προβλημάτων, θα είναι το κύριο μέλημα της παράταξης». «Και τα κόμματά σας;» ρώτησα. Η απάντηση ήταν σαφής: «Ποια κόμματα…»

.

Δεν ξέρω βέβαια τι θα κάνουν οι κομματικοί μηχανισμοί, αλλά ήδη το μήνυμα φαίνεται καθαρό. Πρώτα ο προϋπολογισμός και η νομιμότητα, δεύτερον οι δράσεις, ύστερα τα έργα. Και για να περπατήσει ένα τέτοιο «σκληρό» πρόγραμμα προσαρμογής, μόνο η ενότητα γύρω από ένα πρόγραμμα ρεαλιστικής ιεράρχησης ενεργειών μπορεί να βγάλει την τοπική κοινωνία από την ηθική, οικονομική και κοινωνική κρίση. Οσο για τα κόμματα… «Ας αλλάξουν, και πάλι εδώ είμαστε».

.

Αυτό που δείχνει να κατάλαβε η απομακρυσμένη αλλά υπαρκτή κοινωνία του νησιού δεν έχει γίνει κατανοητό στις πόλεις, παρότι η κρίση είναι μεγαλύτερη. Ετσι τα κόμματα εμφανίζονται εν γένει ξανά με το παλιό καλό προσωπείο της ιδεολογικής περιχαράκωσης. Και αξιαγάπητα πολιτικά υποκείμενα, με το καλημέρα σας, άρχισαν να εκτίθενται χωρίς λόγο. Αλλος θέλει να κάνει τον δήμο ή την περιφέρεια αντιμνημονιακό προπύργιο. Αλλος φαντάζεται λαϊκές επιτροπές. Και άλλος παριστάνει τον ανίδεο μια και δεν έχει τίποτε να πει – πέραν των τετριμμένων.

.

Είναι η ώρα λοιπόν να αναλάβουμε ως ψηφοφόροι την ευθύνη που μας αναλογεί: να κάνουμε σωστές ερωτήσεις. «Τι θα γίνει με τον προϋπολογισμό και τα δημοσιονομικά του δήμου; Πώς θα βοηθηθούν τα κοινωνικά στρώματα που υποφέρουν χωρίς λεφτά ή χωρίς εξυγίανση των χρεών τους; Και πώς είναι δυνατόν να συμβούν όλα αυτά χωρίς ενότητα;». Οι δήμοι και οι περιφέρειες, βλέπετε, έχουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα να αντιμετωπίσουν από το να σπαταλάνε ενέργεια κρυπτόμενοι από την πραγματικότητα.

.

Πάντως στην Ολλανδία, η οποία έχει τους πιο επιτυχημένους δήμους στην Ευρώπη, μαζί με την «καλλικρατικού τύπου» συρρίκνωση και ισχυροποίησή τους επιβλήθηκε και μια αδιανόητη πρόνοια. Οποιος δήμος εκτροχιαστεί δημοσιονομικά εκπίπτει από το δικαίωμα οικονομικής και, κατά συνέπεια, πολιτικής διαχείρισης των λειτουργιών του. Και αναλαμβάνει το κράτος τη διαχείριση μέχρι την τελική εξυγίανσή του – και την πτώση του άφρονος δημάρχου. Αυτοί οι Ολλανδοί, όμως, είχαν τον Καρτέσιο να τους εμπνέει.

.

Ισως, βεβαίως, «δεν έφθασε ακόμη ο καιρός. Ας μη βιαζόμεθα, είν? επικίνδυνο πράγμα η βία. Εχει άτοπα πολλά η… δημαρχία, αλλά υπάρχει τι το ανθρώπινο χωρίς ατέλεια;».