Ο ΕΟΠΥΥ χρωστάει στο Φαρμακείο 100 €. Το Φαρμακείο χρωστάει στη Φαρμακαποθήκη 100 €. Η Φαρμακαποθήκη χρωστάει στη Φαρμακευτική Εταιρεία 100 € και αυτή χρωστάει στην πολυεθνική μητρική της 100 €. Το σύνολο των χρεών είναι 400 €, αν πιστέψουμε τους τίτλους των εφημερίδων. Ο ίδιος κύκλος ισχύει για τις πληρωμές από τον ΕΟΠΥΥ στο Νοσοκομείο, από αυτό στην εταιρεία υλικών, από αυτήν στον εισαγωγέα και από αυτόν στην εταιρεία στο εξωτερικό. Σύνολο χρεών 800 € και όλος ο κόσμος σε αναταραχή. Αν ο ΕΟΠΠΥΥ είχε 200 € και οι πληρωμές μπορούσαν να γίνουν εσωτερικά, με αυτόματη αντιστάθμιση χρεών, το συνολικό πρόβλημα εξαφανίζεται.
.
Γιατί, όμως, δεν έχει ο ΕΟΠΥΥ τα 200 €; Επειδή όταν δημιουργήθηκε, βιαστικά και χωρίς μελέτη, προέβλεπε την ενσωμάτωση τριών ταμείων, ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ και του ΟΠΑΔ. Στην πορεία, προστέθηκαν και πολλά άλλα, μικρότερα. Τα ταμεία θα εκχωρούσαν στον ΕΟΠΥΥ τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές του κλάδου υγείας και το Κράτος θα έδινε επιχορήγηση ίση με το 0.6% του ΑΕΠ, δηλαδή 1,3 δις € για το 2012. Τίποτε από αυτά δεν έγινε. Το Κράτος, την τελευταία στιγμή, προφανώς για να ισοσκελίσει το οικονομικό πρόγραμμα, στα χαρτιά, μείωσε την επιχορήγηση σε 0,4% του ΑΕΠ, δηλαδή 500 εκ € λιγότερο. Τα ταμεία αντιμετωπίζουν μείωση εισφορών λόγω ύφεσης και ανικανότητας είσπραξης, αλλά κάνουν και λαθροχειρία, παρακρατώντας μέρος των εισφορών υγείας για να πληρώσουν συντάξεις. Ένας μύλος, με τραγικές κοινωνικές επιπτώσεις και, το κυριότερο, χωρίς κανένα λόγο. Η, μάλλον, επειδή οι πολιτικοί μας είναι απίστευτα τεμπέληδες, δειλοί και άσχετοι με οτιδήποτε άλλο εκτός από την …πολιτική, όπως την καταλαβαίνουν αυτοί. Όχι τη λύση των προβλημάτων, αλλά την επανεκλογή τους. Δεν ακούν, δεν διαβάζουν και δεν τολμούν να αναθεωρήσουν απαρχαιωμένες αντιλήψεις. Τι θα έπρεπε, λοιπόν, να κάνουν οι επόμενοι, όποιοι και αν είναι αυτοί; Υπάρχει εύκολη λύση; Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει και είναι σχεδόν υποχρεωτική.
.
Πρώτον: Κατάργηση τώρα των κλάδων υγείας των Ταμείων και θέσπιση Εθνικής Ασφάλισης Υγείας για όλους, ανεξάρτητα από το αν και που εργάζονται. Προσωρινά, οι νομοθετημένες εισφορές εισπράττονται από την Εφορία, κατευθείαν από τις Τράπεζες και αποδίδονται αυτομάτως στον ΕΟΠΥΥ. Αυτό σημαίνει άμεση αύξηση των εισπράξεων και μείωση των εξόδων, αφού οι υπάλληλοι του ΙΚΑ, κ.λπ., που ασχολούνται με τον κλάδο υγείας, καθίστανται περιττοί. Σταδιακά, καταργούνται οι εισφορές και αντικαθίστανται από φορολογικά έσοδα. Σε μία παγκοσμιοποιημένη οικονομία, ο παράγοντας εργασία δεν μπορεί και δεν είναι δίκαιο να σηκώνει το βάρος της ασφάλισης υγείας.
.
Δεύτερον: Άμεση υπαγωγή νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας στον ΕΟΠΥΥ, ο οποίος μετατρέπεται σε Εθνικό Οργανισμό Υγείας (κάτι σαν την NHS της Βρετανίας) με διακομματική Διοίκηση. Αυτό σημαίνει ότι ο ΕΟΠΥΥ αναλαμβάνει την ευθύνη ισοσκελισμού του προϋπολογισμού του. Σήμερα, αντίθετα, επιδίδεται σε μία διαρκή και απέλπιδα προσπάθεια επαιτείας πόρων, χωρίς να μπορεί να μειώσει δαπάνες, για παράδειγμα, με την άμεση συγχώνευση νοσοκομείων και υπηρεσιών και συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα.
.
Τρίτον: Άμεση ενίσχυση του ελεγκτικού ρόλου του ΕΟΠΥΥ με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, τη δημιουργία ανεξάρτητου Οργανισμού Αξιολόγησης Τεχνολογίας και Υπηρεσιών Υγείας και την προκήρυξη των θέσεων Διοικητών νοσοκομείων μετά από κρίση. Η υλοποίηση αυτών των μέτρων και η χρηματοδότησή τους, μπορεί να ανατεθεί σε Ομάδες Έργου αποτελούμενες από εμπειρογνώμονες, Έλληνες και ξένους, που θα εργάζονται, όμως, στο πλαίσιο της Ομάδας Δράσης υπό τον Horst Reihenbach.
.
Τέταρτον: την αναδιοργάνωση του Υπουργείου Υγείας σε επιτελικό όργανο με 300 υπαλλήλους, αντί των 1.400 που έχει σήμερα. Πλήρες σχέδιο διοικητικής αναδιοργάνωσης του όλου συστήματος υγείας, περιλαμβάνεται στην Έκθεση των Εμπειρογνωμόνων για την Παρακολούθηση του Μνημονίου. Θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και η βοήθεια των Γάλλων εμπειρογνωμόνων.
.
Όλα αυτά μπορούν να γίνουν σε διάστημα ελάχιστων μηνών. Τα οικονομικά αποτελέσματα θα είναι σημαντικά και η εκτίμησή μου είναι ότι μέσα στο 2012 θα ισοδυναμούν με 1δις € σε ετήσια βάση. Με βάση το πρόγραμμα αυτό, η άμεση διάθεση 500 εκ. € μέσα στον Ιούνιο, από τα προβλεπόμενα για τη δόση του ΔΝΤ, θα έδινε τη λύση στα σημερινά αδιέξοδα του ΕΟΠΥΥ, αλλά και των ασφαλισμένων και επιχειρήσεων που κινούνται στον τομέα της υγείας. Η σημερινή κατάσταση δεν είναι μόνο ανυπόφορη, είναι και αδικαιολόγητη. Βέβαια, η σημερινή ακυβερνησία και το διαφαινόμενο αδιέξοδο που έρχεται στις 17 Ιουνίου, ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος, δεν επιτρέπει μεγάλη αισιοδοξία. Αυτό, πάντως, δεν σημαίνει ότι η λύση δεν υπάρχει.
.
*Ο Λυκούργος Λιαρόπουλος είναι Ομ. Καθηγητής της Οικονομίας και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.