Δεν οφείλεται στο ότι ξεκουραστήκαμε κάπως στις διακοπές και πάντως απομακρυνθήκαμε από τη βοή των (κακών) ειδήσεων. Τα ίδια τα γεγονότα δικαιολογούν ένα πολύ ελαφρύ αεράκι ανάσας, συνοδευόμενο βέβαια από μπόλικα «αρκεί να»:

α) Η συνεχιζόμενη ύφεση της ελληνικής οικονομίας μειώθηκε –ελαφρά αλλά εμφανώς: από 7,5% στο τέλος της περσινής χρονιάς, σε 6,5% στο πρώτο τρίμηνο του 2012 και σε 6,2% στο διάστημα που διανύουμε. Αυτό σημαίνει ότι τα συνεχή δημοσιονομικά μέτρα, μέσα στη σκληρότητά τους, έχουν κάποιο αποτέλεσμα που καθιστά εφικτό το στόχο του πλεονάσματος. Φυσικά η ύφεση είναι οικονομικά και, κυρίως, κοινωνικά πολύ πιο σύνθετο και βαρύ φαινόμενο και δεν αναστρέφεται με αριθμούς –αντίθετα, η αλλαγή κλίματος είναι αυτή που μπορεί κάποια στιγμή να μετατραπεί σε «νούμερα που βγαίνουν». Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ή να υποτιμάμε ότι το περίφημο «σήμα» που περιμένει η Ευρώπη για να αρχίσει να ξανασκέφτεται την αξιοπιστία μας, έχει ένα ιδιαίτερα δύσκολο «δομικό» σκέλος (τις μεταρρυθμίσεις), αλλά και ένα πιο «αυτόματο» και τεχνικό σκέλος (τη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος). Θα ήταν μεγάλο λάθος να μη φέρουμε όσο πιο κοντά γίνεται και να μην εκμεταλλευθούμε πολιτικά το δεύτερο, προετοιμάζοντας παράλληλα τις προϋποθέσεις του πρώτου.

β) Παρά τις γκρίνιες και το γενικά κακό κλίμα στην Ευρωζώνη, λόγω ιδίως των προβλημάτων της Ισπανίας και της Ιταλίας, οι δύο -εντελώς διαφορετικές- λοκομοτίβες της Ευρώπης, αντέχουν: η Γερμανία διατηρεί μικρή ανάπτυξη και η Γαλλία δεν εισέρχεται στην ύφεση (παρά την κινδυνολογία όσων, εντός και εκτός των συνόρων της, έβλεπαν την «αριστερή» κυβέρνηση Ολάντ ως κερκόπορτα προς τη χαλάρωση και την εκτροπή). Φυσικά, οι δύο μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες δεν είναι το ίδιο εύρωστες και υφίστανται, και οι δύο, τις συνέπειες της κρίσης: απώλεια του τριπλού Α και της πολιτικής συν-πρωτοκαθεδρίας για τη Γαλλία, αύξηση του οικονομικού και πολιτικού απομονωτισμού για τη Γερμανία. Όμως η αντοχή των «μεγάλων» (και ιδιαίτερα της λιγότερο μεγάλης Γαλλίας), σε συνδυασμό με την αλλαγή κλίματος στις μεταξύ τους σχέσεις, αλλά και στην εν γένει αντιμετώπιση της κρίσης από τις ευρωπαϊκές ηγεσίες, είναι κρίσιμη προϋπόθεση για τη λήψη των τολμηρών μέτρων που απαιτούνται.

γ) Μια καθοριστική απόφαση του Ιουνίου, η «τραπεζική Ένωση», μπορεί να μη βρίσκεται διαρκώς στο προσκήνιο, αλλά προχωρά. Ενοποιημένη εποπτεία – εναρμονισμένη διάσωση: το δίδυμο είναι κρίσιμο για την εξυγίανση των τραπεζών, δηλαδή για τη σωτηρία της Ευρωζώνης, όσο και αν εμπεριέχει ως εγγενές «αντάλλαγμα» περαιτέρω παραχωρήσεις εθνικής κυριαρχίας. Φυσικά, τα πράγματα βρίσκονται τώρα στα χέρια των «ειδικών», άρα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της καθυστέρησης, της οπισθοχώρησης ή και της απώλειας της ουσίας μέσα από τη λεπτομέρεια. Όμως, στο πεδίο αυτό, φαίνεται να υπάρχει, και από γερμανικής πλευράς, πραγματική διάθεση πολιτικής προόδου.

δ) Δύο από τις χώρες που ένιωσαν βαθιά στο πετσί τους την κρίση, η Ιρλανδία και η εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης Ισλανδία, βρίσκονται σε φάση σχεδόν ολικής επαναφοράς, όπως τουλάχιστον αυτή συμβολίζεται από την έξοδο στις αγορές. Και οι δύο χώρες έβαλαν σε εφαρμογή, αλλά και υλοποίησαν, «δύσκολα» προγράμματα, όπως αμφότερες «αντιστάθηκαν», σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετικό τρόπο, στα ομοιόμορφα σχέδια αγορών και υπερεθνικών οργανισμών: η Ισλανδία δεν μετακύλησε το βάρος του τραπεζικού χρέους στους πολίτες αλλά στους πιστωτές των τραπεζών, η Ιρλανδία δεν απεμπόλησε τις φορολογικές και επιχειρηματικές ιδιαιτερότητες που της δίνουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Φυσικά, η κατάσταση παραμένει ευαίσθητη, οι οικονομίες ευάλωτες και το επίπεδο ζωής δεν θα ξαναγυρίσει γρήγορα εκεί που ήταν. Όμως το έμπρακτο παράδειγμα της δυνατότητας, υπό προϋποθέσεις, σπασίματος του φαύλου κύκλου, είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

Και τα «αρκεί να», θα πείτε; Σας είπα ότι είναι πολλά. Και δεν θέλω να χαλάσω αμέσως την καλοκαιρινή ευφορία. Γι’ αυτό θα περιμένουν την επόμενη βδομάδα.